Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi
Təhsil Problemləri İnstitutu
Ilk peşə ixtisas təhsilli
mütəxəssislərin hazırlığı üçün
“ Əməliyyat sistemləri və xidməti proqramlar ” fənninin
Tədris proqramı
Bakı – 2016
Tərtib edən: Səlimə İmran qızı Quliyeva
ARTPİ , Peşə ixtisas təhsili şöbəsinin böyük elmi işçisi
Elmi redaktor: Rəsul Baxşəli oğlu Əsgərov
ARTPİ, Peşə ixtisas təhsili şöbəsinin müdiri, əməkdar müəllim
Rəyçilər: Vidadi Həsən oğlu Musayev
Az.TU -nun “ Kompyuter sistemləri və şəbəkələri ”
kafedrasının mudiri: prof., t. e. d.
Mübariz Sevdimalı oğlu Xəlilov
BDU,Tətbiqi Riyaziyyat və kibernetika fakultəsi,
“ Niformatika” kafedrasının dosenti
Muxtar Məmmədtağı oğlu Həsənov
ARTPİ,Təhsil Texnologiyaları Mərkəzinin direktoru
İzahat vərəqi
Əməliyyat sistemi (en. Operating System (OS)) - hesablama prosesini həyata keçirən texniki vasitələrin idarə olunmasıni təmin edən proqramlar toplusundan ibarətdir. Kompüter işə salındıqda əməliyyat sistemi başqa proqramlara nəzərən ilkin olaraq əməli yaddaş qurğusuna yüklənir və o, digər proqramların işləməsi üçün mühit yaradır.
Microsoft şirkətinin buraxdığı əməliyyat sistemləri ardıcıllığına nəzər salsaq, görərik ki, çox sürətlə inkişaf etdirilmiş və bir birini tez bir zamanda sıxışdırıb meydandan çıxarmışdır.
Windosw XP əməliyyatlar sistemi yaradılarkən özündən əvvəlki, bütün Windosw əməliyyatlar sistemi araşdırılmış və onların əsasında müasir elementləri nəzərə alınmaqla tamamilə yeni əməliyyatlar sistemi işlənib hazılanmışdır.
XP əməliyyatlar sisteminin tərkibinə bir sıra standart proqramlar daxil edilib.
Windosw 7 əməliyyat sistemi 2009- cu ildə istehsal olunmuşdur.Əsas obyekti fayllar və qovluqlardır. Windosw 7 əməliyyat sistemi 32 bit və 64 bit olmaqla iki ayrı formada istehsal olunur.
Windosw 7 əməliyyat sisteminin versiyaları:
Windosw 7 Started
Windosw 7 Home Basic
Windosw 7 Home Premium
Windosw 7 Professional
Windosw 7 Enterprise
Windosw 7 Ultimate
Bu versiyalar zəifdən güclüyə doğru yerləşmişdir.Ən güclüsü Windosw 7 Ultimate – dir. Əvvəlki versiyaların bütün imkanlarını özündə birləşdirmişdir və əlavə imkanlara da malikdir.
Proqram “ 030219 ” “ İnformasiya – kommunikasiya texnologiyası və hesablama texnikasının təmiri və servis xidməti ” qruplarına daxil olan ixtisaslarda təhsil alan tələbələr üçün nəzərdə tutulmuşdur.
“ Əməliyyat sistemləri və xidməti proqramlar ” fənni tədris planına uyğun olaraq, 3 illik təhsil müddətində 157 saat (II kurs – 99 saat, III kurs – 58 saat), 1 illik təhsil müddətində 60 saat (I yarım ildə - 45 saat, II yarım ildə - 45 saat) həcmində tədris olunması planlaşdırılmışdır.
“ Əməliyyat sistemləri və xidməti proqramlar ”
fənninin mövzuları
157 (60)
Giriş
Əməliyyat sistemləri haqqında ümumi məlumat
10 (2)
DOS qrupu. DOS-un inkişaf mərhələləri və versiyaları. DOS əməliyyat sisteminin strukturu. DOS-un fayl sistemi – FAT. Lunixin yaranma tarixi. Üstünlükləri və mənfi cəhətləri. Unixin yaranma tarixi. OS/2 ailəsinin əməliyyat sistemləri
I Bölmə
Windows XP əməliyyat sistemi
73 (24)
Windows XP əməliyyat sisteminə giriş. Windows XP əməliyyat sistemində obyektlər və idarəetmə vasitələri. Windows XP əməliyyat sistemində kompüterlə işin başlanğıcı. Windows XP əməliyyat sistemində sazlama əməliyyatları. İdarəetmə paneli. İş stolunun sazlanması. Tapşırıqlar panelinin sazlanması. Baş menyunun sazlanması. Sistem tarixi, təqvim və tarix. Dil və regional standartlar. Maus və klaviaturanın sazlanması. Proqramın quraşdırılması və ləğv edilməsi. Qovluqlarla və fayllarla iş. Windows XP sistemində mübadilə buferi. İş stolunda qovluqlar və fayllarla iş. Windows Explorer proqramı. Bələdçi proqramında praktiki işlər. Xüsusi qovluqlar. Standart proqramlar. Fayl və qovluqların sıxlaşdırılması. Qeydiyyat yazılarının idarə olunması. Qurğuların quraşdırılması. Xüsusi xidmət proqramları. Diskin yoxlanılması (Scandisk, Проверка диска). Diskin defraqmentləşməsi (Disk Defragmenter, Дефрагментация диска), Verilənlərin arxivləşdirilməsi (Backup, Архивация данных), Diskin təmizlənməsi (Disk Cleanup, Очистка диска), Sistem haqqında məlumat (System İnformation), Təyin olunmuş tapşırıqlar (Sheduled Tasks, Назначенные задания), Kompüter virusları və antivirus vasitələri. Windows XP sistemində multimedia. İnternet
kompüter şəbəkəsi. İnternet Explorer proqramı. İnternet Explorer proqramının sazlanması. Elektron poçt xidməti.
II Bölmə
Windows 7 əməliyyat sistemi
74 (34)
Windows 7 əməliyyat sistemi haqqında ümumi məlumat. Windows 7 əməliyyat sisteminin idarəetmə vasitələri. Siçan və taçpad. Klaviatura. Qızğın klavişlər.Daxil etmə dilinin tənzimlənməsi. Windows 7 əməliyyat sisteminin interfeysi. Windows 7 əməliyyat sisteminin işçi masası. Pəncərə. Qovluq. Kontekst menyusu. Start (Пуск (Başlat)) menyusunun strukturu və istifadəsi. Məsələlər (Tapşırıqlar) paneli. Xəbərdarlıq etmə paneli (tray). Tapşırıq meneceri. Windows 7-nin idarəetmə
vasitələri. Windows 7- də fayllar və qovluqlarla əməliyyatlar. Bələdçi proqramı. Компьютер (Computer) qovluğu. Nişanların növləri və çeşidlənməsi. Корзина (Recycle Bin (Səbət)) qovluğu.Yeni istifadəçilərin yaradılması.Qeydiyyat vəsiqəsinin tənzimlənməsi. Ekran temləri (mövzuları). İşçi masada qadjetlər (mini proqramlar) və nişanlar. Windows 7 əməliyyat sistemində kompüterin tənzimlənməsi. Əmr sətri rejimi. Qurğuların dispetçeri. Windows 7- də İstifadəçi kitabxanaları, Sənədlər, Video, Foto, Musiqi. Fərdi qovluqlar və kitabxanalar
“ Əməliyyat sistemləri və xidməti proqramlar ” fənninin
S/S
|
Mövzuların adı
|
Təhsil müddəti üzrə saatlar
|
3 il
|
1 il
|
1
|
2
|
3
|
1
|
Giriş. Əməliyyat sistemlərinin inkişaf tarixi və təsnifatı. MS DOS, Lunix, Unix, OS/2 əməliyyat sistemləri
|
10
|
2
|
|
I Bölmə: Windows XP əməliyyat sistemi
|
73
|
24
|
3
|
Mövzu:1. 1 Windows ailəsinin yaranma tarixi və inkişaf mərhələləri
|
8
|
4
|
4
|
Mövzu: 1. 2 Windows XP sisteminin kompüterdə qurulması və istifadə qaydaları. Fayl və qovluqlar üzərində əsas əməliyyatlar
|
20
|
8
|
5
|
Mövzu: 1. 3 Windows XP bələdçisi. Fayl və qovluqların sıxlaşdırılması
|
25
|
6
|
6
|
Mövzu: 1. 4 Xidməti proqramlar
|
20
|
6
|
|
II Bölmə: Windows 7 əməliyyat sistemi
|
74
|
34
|
|
Mövzu: 2.1 Windows 7 əməliyyat sisteminin idarəetmə vasitələri
|
16
|
8
|
7
|
Mövzu: 2. 2 Windows 7- də fayllar və qovluqlarla əməliyyatlar
|
18
|
6
|
8
|
Mövzu: 2. 3 Windows 7 əməliyyat sistemində çox istifadəçili rejimdə işləmə
|
40
|
20
|
|
|
157
|
60
|
mövzu planı və saatların bölgüsü
Ədəbiyyat
1. Рогов И. “Windows 98-М” Бином,1998
2. Nəcəfov R “Kompüterlə üz-üzə” Bakı,2000
3. Эд Ботт, Карл Зихерд ”Эффективная работа Windows XP”, ПИТЕР, 2003
4. А.Чуприн. ”Эффективный самоучитель Windows XP Professinoal”, ПИТЕР, 2005
5. М.Д.Матвеев,М.В.Юдин,А.В.Куприянова ”Самоучитель Microsoft Windows XP”, Наука и техника,2006
6. Seyidzadə M., Əlizadə M “Microsoft Windows XP ”
Bakı,2007
7. Məmmədov F “Microsoft Windows XP sistemi”
Dərs vəsaiti. Bakı, 2008. I və II hissələr
8. Kərimov S.Q., Həbibullayev S.B., İbrahimzadə T.İ. “İnformatika” Dərs vəsaiti. Bakı,2009
9. Xəlilov.M.S “İnformatika” Dərs vəsaiti. Bakı,2009
10. Rüstəmov Ə.M “İnformatika” Bakı,2010
11. Z.Ə. Tağıyeva, S.B. Mazanova “Kompyuter sistemlərinin quruluşu və əməliyyat sistemləri”. Bakı-2012
11. İnternet vasitəsilə alınmış materiallar
12. www.informatika.tr
13. www.kitab.az
Səlimə İmran qızı Quliyeva ( ARTPİ) – 26.02.2016
|
