Bilim sohasi: 700000 – Muhandislik, ishlov berish va qurilish sohalari Ta’lim sohasi

Fan nomi:	Amaliy antropologiya asoslari
Fan turi:	Majburiy
Fan kodi:	AAAB341
Yil:	3
Semestr:	6
Ta’lim shakli:	Kunduzgi
Mashg‘ulotlar shakli va semestrga ajratilgan soatlar:	120
Ma’ruza	30
Amaliy mashgulotlar	30
Laboratoriya mashg‘ulotlari	—
Seminar	—
Mustaqil ta’lim	60
Kredit mikdori:	4
Baholash shakli:	Imtixon (yozma)
Fan tili:	O‘zbek

Fan maqsadi (FM)
FM1	Ommaviy tikuvchilik ishlab chiqarishi uchun gavdaning razmer tiplarining tuzilishi va antropologik o’lcham – bo’y standartlarini ishlab chiqish masalalarini hamda antropologiya asoslarini o’rganishdir.

Fanni o‘zlashtirish uchun zarur boshlang‘ich bilimlar
1.	Kostyum kreativ grafikasi (KKGB251)
2.	Tikuv buyumlarini konstruksiyalash (TBKB2122)
3.	Kostyum kompozitsiyasi (KKGB431)

Ta’lim natijalari (TH)
	Bilimlar jihatidan:
TN1	Turli ko’rinishdagi tikuv buyumlari bazaviy konstruksiyalarini loyihalashda kerakli bo’lgan inson gavdasi uchun o’lcham va shakl to’g’risida ma’lumotlar haqida tasavvurga ega bo’lishlari kerak;

TN2	Inson gavdasi tashqi shaklining anatomic tuzilishi va xususiyatlari masalalarini bilishi kerak;
TNZ	o’lcham belgilari o’zgaruvchanligi qonuniyatlari va ularni standartlashtirish prinsiplarini bilishi kerak;
TN4	aholi o’lcham tiplarini ishlab chiqish masalalari, ratsional o’lcham standartlarini tuzish, tipik figuralar taqsimoti shkalalarini ishlab chiqish masalalarini bilishi kerak;
	Ko‘nikmalar jihatidan:
TN5	odam tanasining anatomik tuzilishi va fiziologiyasi, ya’ni suyaklari, bo’g’imlari, muskullari to’g’risida batafsil ma’lumotlarga ega bo’ladi;
TN6	o’lchamlar qonuniyatlariga va variatsiya qonunlariga asoslangan konstruktiv tavsifni amaliyotda qo’llay oladi;
TN7	tana tuzilishi bo’yicha olgan bilimlarini amaliyotda qo’llay oladi;
TN8	odam qomatini tekshirish usullarini qo’llay oladi.

Fan mazmuni
Mashg‘ulotlar shakli: ma’ruza (M)
Ml	Kirish. Kursning maqsadi va vazifalari. Antropologiya asoslari. Odamning anotomik tuzilishi.
M2	Suyaklarning tuzilishi, suyaklarning birikish turlari.
M3	Musshak sistemasi. Mushaklarning tuzilishi va shakli.
M4	Mushaklar turi, shakli.
M5	Asosiy marfologik belgilar. Odam tanasining tashqi shaklining asosiy marfologik belgilari.
Mb	Gavdaning umumiy marfologik belgilari. Yosh davrlari.
M7	Odam tanasining mutanosibligini belgilovchi asosiy belgilar.
M8	Tana tuzilishi. Gavda tuzilishi va konstruksiya to’g’risida tushuncha.
M9	Odam tanasi o’lchamlari tadqiq qilish usullari. Antropometrik tadqiqotlar uslubiyati.
M10	Antropometrik asboblar. O’lchash tartibi.
MP	Kiyimni loyihalash uchun antropometrik belgilar.
M12	Aholining asosiy o’lcham tipologiyasi va tamoyillari.
M13	Antropometrik o’lchov standartlari.
M14	Antropometrik belgilarning taqsimoti o’zgaruvchanligining qonuniyati
M15	Ishlab chiqarishda bolalar va kattalar razmer tipologiyasni qo’llash muammolari
Mashg‘ulotlar shakli: amaliy mashg’ulot (A)
A1	Skelet va odamning mushak sistemasi
A2	Qo’l va oyoqni erkin turgan qismining skeleti
AZ	Qo’l va oyoqning erkin turgan qismining bo’g’imlari
A4	Tana tuzilishining va proporsiyalarning turlari

A5	Odam jussasining qomati
A6	Odam tanasining anotomik va morfologik belgilari
A7	Antropometriya – kiyim loyhalashda ishlatiladigan belgilar
A8	Dinamik antropometriya
A9	Asosiy statistik parametlarni hisoblash
A10	Oyoqning erkin turgan qismining muskullari
All	Qo’lning erkin turgan qismining muskullari va antropometriyasi
A12	Oyoqning erkin turgan qismining atropometriyasi
A13	Oyoq panjasining o’lchamlarini tekis taqsimlanish grafigi
A14	Tayanch harakat sistemasini funksional anatomik xossalari
A15	Yumshoq biologik to‘qimalar. Kompakt suyak to‘qimalari strukturasi

Mustaqil ta’lim (MT)
1	Seminar va amaliy mashg’ulotlarga tayyorgarlik ko’rish va uy ishlarini bajarish.	60 soat
2	Ayrim nazariy mavzularni o’quv adabiyotlari yordamida mustaqil o’zlashtirish	10 soat
3	Nazariy bilimlarni amaliyotda qo’llash	10 soat
4	Maket, model va namunalar yaratish	5 soat
5	Anjumanga tezis tayyorlash	5 soat
6	Berilgan mavzular bo’yicha axborot (referat) tayyorlash.	15 soat

Asosiy adabiyotlar .
1.	Х.Юнусходжаева, Д.Х.Исаева. Антропология. Дарслик.-Т.:2018й.
2.	Камилова Х.Х. Хамраева Н.К. “Тикув буюмларини конструкциялаш”. Дарслик.-Т.: “Чўлпон”, 2011й.-400б.
3.	Т.Е.Дунаевская и др..»Размерная типология насиления с основами анатомии и морфологии человека». Учебное пособие. М.: Легкая индустрия,2001,-208 с.
Qo‘shimcha adabiyoglar
1.	K.M. Abdullaeva, A.S.Gaipova Amaliy antropologiya asoslari. Ўқув қўлланма. T., 2003y 240 b.
2.	Бабаева Р.Х. Амалий антропология ва биомеханика. Дарслик.-Т.: “Ворис-нашриёт”, 2009.-304 б.
3.	Барчан Анатомия для художников.. Учебное пособие. М. 1980

5

Mashg’ulot turi	Baholashlar soni
Amaliy	2 marta
Mustaqil ta’lim	1 marta

1.4. Talabani oraliq nazorat turi bo’yicha baholashda 2 ta nazariy savolga yozma ish javobi bahosi (baholash mezonida nazarda tutilgan mezonlar asosida) hamda uning 1.3 da ko’zda tutilgan dars mashg’ulotlari davomida olgan baholari o’rtachasi xisoblanadi va yaxlitlanadi.

1. 
   5 baho olish uchun talabaning bilim darajasi quyidagilarga javob berishi lozim:
   

• 
  fanning mohiyati va mazmunini to’liq yorita olsa;
  
• 
  fandagi mavzularni bayon qilishda ilmiylik va mantiqiylik saqlanib, ilmiy xatolik va chalkashliklarga yo‘l qo‘ymasa;
  
• 
  fan bo‘yicha mavzu materiallarining nazariy yoki amaliy ahamiyati haqida aniq tasavvurga ega bo‘lsa;
  
• 
  fan doirasida mustaqil erkin fikrlash qobiliyatini namoyon eta olsa;
  
• 
  berilgan savollarga aniq va lo‘nda javob bera olsa;
  
• 
  konspektga puxta tayyorlangan bo‘lsa;
  
• 
  mustaqil topshiriqlarni to‘liq va aniq bajargan bo‘lsa;
  
• 
  fanga tegishli qonunlar va boshqa me’yoriy-huquqiy hujjatlarni to‘liq o‘zlashtirgan bo‘lsa;
  
• 
  fanga tegishli mavzulardan biri bo‘yicha ilmiy maqola chop ettirgan bo‘lsa;
  
• 
  tarixiy jarayonlarni sharxlay bilsa;
  

2. 
   4 baho olish uchun talabaning bilim darajasi quyidagnlarga javob berishi lozim:
   

• 
  fanning mohiyati va mazmunini tushungan, fandagi mavzularni bayon qilishda ilmiy va mantiqiy chalkashliklarga yo‘l qo‘ymasa;
  
• 
  fanning mazmunini amaliy ahamiyatini tushingan bo‘lsa;
  
• 
  fan bo‘yicha berilgan vazifa va topshiriqlarni o‘quv dasturi doirisida bajarsa;
  
• 
  fan bo‘yicha berilgan savollarga to‘g‘ri javob bera olsa;
  
• 
  fan bo‘yicha konspektini puxta shakllantirgan bo‘lsa;
  
• 
  fan bo‘yicha mustaqil topshiriqlarni to‘liq bajargan bo‘lsa;
  
• 
  fanga tegishli qonunlar va boshqa me’yoriy hujjatlarni o‘zlashtirgan bo‘lsa.
  

• 
  fan haqida umumiy tushunchaga ega bo‘lsa;
  
• 
  fandagi mavzularni tor doirada yoritib, bayon qilishda ayrim chalkashliklarga yo‘l qo‘yilsa;
  
• 
  bayon dilish ravon bo‘lmasa;
  
• 
  fan bo‘yicha savollarga mujmal va chalkash javoblar olinsa;
  
• 
  fan bo‘yicha matn puxta shakllantirilmagan bo‘lsa.
  

• 
  fan bo‘yicha mashg‘ulotlarga tayyorgarlik ko‘rilmagan bo‘lsa;
  
• 
  fan bo‘yicha mashg‘ulotlarga doir hech qanday tasavvurga ega bo‘lmasa;
  
• 
  fan bo‘yicha matnlarni boshqalardan ko‘chirib olganligi sezilib tursa;
  
• 
  fan bo‘yicha matnda jiddiy xato va chalkashliklarga yo‘l quyilgan bo‘lsa;
  
• 
  fanga doir berilgan savollarga javob olinmasa;
  
• 
  fanni bilmasa.
  

Mazkur Sillabus “Yengil sanoat texnologiyalari va jihozlari” kafedrasining 2023 yil ____ - avgustdagi 1-sonli yig‘ilish bayoni bilan ma’qullangan.