Cisco packet tracer dasturida telnet va ssh protokoli bilan
CISCO PACKET TRACER DASTURIDA TELNET VA SSH PROTOKOLI BILAN ISHLASH
Ishdan maqsad: Cisco Packet Tracer dasturida TELNET av SSH protokoli bilan ishlash ko’nikmasini hosil qilish.
Nazariy ma’lumot
SSH va Telnet ikkita tarmoq protokoli bo'lib, ular masofadan turib kompyuterga tarmoq ichida yoki Internet orqali ushbu tizimga kirish orqali ulanishda va masofaviy buyruqlar yordamida tizimni boshqarish uchun ishlatiladi. Shunday qilib, ikkalasi ham terminal emulyatorlari deb hisoblanadi. SSH Secure Shell degan ma'noni anglatadi va SSH foydalanuvchi xavfsiz shifrlangan ulanishdan foydalangan holda tarmoqdagi kompyuterlar juftligi o'rtasida ma'lumot almashish imkoniyatini beradi. Telnet asosiy tarmoq protokoli bo'lib, u masofaviy tizim bilan matnli terminaldan deyarli foydalangan holda aloqa qilish uchun ishlatiladi.
SSH, Secure Shell - bu tarmoq protokoli bo'lib, u ikkita masofaviy xostlar o'rtasida Internet orqali yoki tarmoq ichida xavfsiz aloqani o'rnatish uchun ishlatiladi. SSH kompyuterlar o'rtasida ma'lumotlarni uzatish uchun shifrlangan formatdan foydalanadi, shuning uchun ushbu shifrlangan mexanizm almashinilayotgan ma'lumotlarning maxfiyligi va yaxlitligini ta'minlaydi. SSH masofadan kirish tizimlarida va yuqori darajadagi xavfsizlik mavjudligi sababli masofaviy buyruqlarni bajarish uchun keng qo'llaniladi. SSH-dan foydalanuvchi foydalanuvchi nomi, parol va boshqa buyruqlar kabi maxfiy ma'lumotlarni xavfsiz tarzda yuborishi mumkin, chunki bu ma'lumotlar shifrlangan formatda va ularni shifrlash va xakerlar tomonidan oson o'qilishi mumkin emas. SSH masofaviy tizimni autentifikatsiya qilish uchun ochiq kalitlarning kriptografiyasidan foydalanadi. SSH serverlari 22 portni TCP (Transmission Control Protocol) standarti orqali tinglaydi va ulardan jamoat tarmog'ida foydalanish mumkin. U ishonchli autentifikatsiya va xavfli kanallar orqali xavfsiz aloqa mexanizmini ta'minlaydi.
Telnet, shuningdek, tarmoqdagi yoki Internetdagi ikkita uzoq xostlar o'rtasida ma'lumotni ikki tomonlama yo'nalishda almashish uchun foydalaniladigan tarmoq protokoli. Ushbu protokol yordamida foydalanuvchilar masofaviy tizimga kirishlari va virtual terminal yordamida aloqa qilishlari mumkin, ammo bu Internet kabi ishonchsiz tarmoqlardan foydalanish uchun xavfli. Telnet oddiy matnda ma'lumotlarni almashadi, shuning uchun ushbu protokol yordamida foydalanuvchi nomlari va parollarini o'z ichiga olgan maxfiy ma'lumotlarni yuborish uchun mos emas, chunki boshqa kimdir ushbu matnni almashishni o'qiy oladi va xabarlarni osongina ushlay oladi. Odatda Telnet 23 port orqali TCP orqali ulanadi va boshqa portlar va xizmatlarga ham kirishi mumkin. U kam xavfsizlik tufayli xususiy tarmoqlarda ishlatilishi mumkin.
Amaliy qism
1. Cisco Packet Tracer-da kichik bir topologiyani yarataylik. Telnet qilaylik - mahalliy tarmoq orqali marshrutizatorga ulanish. Cisco
marshrutizator, kommutator va kompyuterni ish maydoniga qo'shgandan so'ng, biz barcha qurilmalarni kabellar bilan ulaymiz.
CLI buyruq satrini ochish uchun Router-ni ikki marta bosing. Dastlabki o'rnatishni o'tkazib yuborish uchun "Yo'q" deb yozing va Enter ni bosing.
Routerda Telnet-protokolini yoqish uchun quyidagi buyruqlarni bajaring: Router>en
Router#enable Router#conf t
Router(config)#line vay 0 4 Router(config-line)#login local Router(config-line)#password telnet123 Router(config-line)#privilege level 15 Router(config-line)#exit
Router(config)#username Islomjon privilege 15 password 1234
Router(config)#end
Router#wr
4. Routerni sozlashdan so'ng, Cisco Telnet ulanishi uchun foydalanuvchi nomi va parolini yaratdi. Routerga ulanishdan oldin kompyuterda konfiguratsiyani ish joyida quyidagicha o'rnating:
IP sozlamasini yoping va CMD buyruq satriga o'ting ( Command promt).
Buyruq satrida telnet 192.168.0.1 kiriting va Enter bosing. Keyin foydalanuvchi nomi va parol kiritiladi. Bunday holda, Username: cisco , Password: cisco123 ( parolni kiritish ko'rinmas ).
Cisco routeriga ulanganingizdan so'ng, siz LAN va WAN orqali qurilmangizni boshqarishingiz mumkin . Qurilmaga ulanishlarni ko'rish uchun show line. buyrug'ini bajaring .
Endi SSH-ni kommutatorda sozlaylik - buning uchun siz hostname, domen nomini ko'rsatishingiz va shifrlash kalitini yaratishingiz kerak.
Router-ni ikki marta bosing va buyruq satriga o'ting. Dastlabki sozlamalarni o'tkazib yuborish uchun Enter tugmasini bosing .
Routeringizga SSH-ni o'rnatish uchun quyidagi buyruqlarni tartibda bajaring. Router>enable
Router#conf t Router(config)#hostname ADMIN
ADMIN(config)#interface fastethrnet 0/0
ADMIN(config-if)#ip address 192.168.1.1 255.255.255 .0 ADMIN(config-if)#no shutdown
ADMIN(config-if)#ip domain name ciscoadmin ADMIN(config)crypto key generate rsa
Endi IP-configuration bo'limida shaxsiy kompyuter parametrlarini sozlaylik:
Ulanish uchun, kompyuterga buyruq satriga o`tib, quyidagilarni kiriting va Enter tugmasini bosing :
ssh - l cisco 192.168.1.1 - l – kirish (login) qiymati сisco – marshrutizatorga ulangan foydalanuvchi nomi .
192.168.1.1 - marshrutizatorning ip manzili.
Yaratilgan parolni kiriting va ulanish o'rnatiladi. Show ssh buyrug`i bajarilgandan so'ng , buyruq satrida SSH protokoli versiyasini tekshirish mumkin.
Xulosa
Men ushbu topshiriqni bajarish jarayonida Wan tarmoqni qanday qurishni routerlarga qanday IP adress berish va Telnet protokolini yaratish u yordamida Routerlar va kompyuterlarni boshqarishni o’rgandim.Bu amaliy mashqdan kerakli ma’lumotlarni oldim va keyingi amalyotlarni bajarishda bu o’rganganlarim menga asqotadi.
http://fayllar.org
|
