O‘zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti urganch filiyali kompyuerni tashkil etish fanidan bajargan Mustaqil ishi

Download 0.59 Mb.
bet	1/3
Sana	25.12.2023
Hajmi	0.59 Mb.
	#128113

1 2 3

Bog'liq
2-chiKompyuter tizimlari
Qo’qon xonligida harb ish, PORTAL HAQIDA, 4-Тема, metallarni ishlash, Hed, 6-маъруза, Referat, K SILLABUS 2022-2023), 20-mavzu, 12-ma`ruza.Satr algoritmlari, 147, 72-maktab (6) (6), Kasrlarni qisqartirish, Walley

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI URGANCH FILIYALI
Kompyuerni tashkil etish fanidan bajargan

Mustaqil ishi
Mavzu: Kompyuter tizimlarida hisob-kitoblarni quvurlar bilan ta’minlash

Topshirdi: Sabirjonova.S
Qabul qildi: Xudayberganov.T
Kompyuter tizimlarida hisob-kitoblarni quvurlar bilan ta’minlash

REJA:

Shaxsiy kompyuterlarning asosiy bloklari va ulaning vazifalari.
Mikprotsessor, sistemali shina, asosiy xotira, tashqi xotira.
Kompyuterni elektr tarmoqmanbaiga ulash.
Kompyuternining tashqi qurilmalari.

Tayanchiboralar:
Informatika, informatsiyabirligi, bit, bayt, kilobayt, megabayt, gigabayt, kompyuter, elektronlampa, tranzistor, integralsxema, mikrosxema, protsessor, xotira, disk, diskovod, disketa, operativxotira, mikroprotsessor, displey, printer, klaviatura, venchester, sichqon, CD ROM, multimedia, plotter, skaner, modem vahujjatlarni nusxalovchi vositalar.

Kompyuterning asosiy va qo‘shimcha qurilmalari, ularning ishlash prinsiplari. Kompyuter konfiguratsiyasi. Zamonaviy kompyuterlarning turlari

Kompyuterlarning tuzilishi.Yuqorida aytib o‘tilganidek zamonaviy kompyuterlarning barchasi fonNeyman tamoyillari asosida yaratilgan, ya’ni ularning barchasi birxil funksional tuzilmaga ega.

Kompyuter konfiguratsiyasi deb uning tarkibiga kiruvchi qurilmalar ro‘yxatiga va buqurilmalarning asosiy parametrlariga aytiladi.
Zamonaviy kompyuterlar quyidagia sosiybloklardan tashkil topadi.

Protsessor (tizim) bloki;
Monitor;
Klaviaturavasichqoncha.

Protsessor bloke tarkibiga kamida quyidagi qurilmalar kiradi.
Korpus va elektr ta’minoti bloki; Asosiyplata;
Mikroprotsessor va unisovutuvchi kuler; Tezkorxotira;
Vinchester turidagi tashqi xotira. Ulardan tashqari, protsessor bloke ichida optic disklar: CDvaDVDlarni o‘qiydigan va ularga ma’lumot ѐzadigan qurilmalar, vide oprotsessorplatasi, internetga ulanish uchun turli rusumdagi modemlar, FMradio, oddiy ѐki sun’iy yo‘ldosh televideniesiniqabulqiluvchiqurilmalarvaboshqashungao‘xshashjihozlarjoylanishimumkin.
Kompyuterga ulanadigan boshqa qurilmalar: klaviatura, sichqoncha, joystik, ovozkuchaytirgich, mikrofon, printer, skaner, fotovavideokamera, mobiltelefon, fleshxotira, tashqivinchester, mahalliykompyutertarmog‘i, internetga ulanish kabeli va boshqa shunga o‘xshash qurilmalar protsessor blokiga uning old va orqa tomoniga chiqarilgan ulanish nuqtalariga ulanadi.
Kompyutergaulanadigan, to‘g‘rirog‘i, uningt arkibiga kiruvchi qurilmalar joylashiga ko‘ra to‘rttoifagabo‘linadi: joylangan, ichki, tashqivaqo‘shimcha.
Joylanganqurilmalarasosiyplatatarkibigakiradi. Ichkiqurilmalarturlishinalarorqaliasosiyplatagaulanadivakompyuterningprotsessorblokiichidajoylas hganbo‘ladi. Tashqi qurilmalar deb kompyuterning asosiy konfiguratsiyasi tarkibiga kiruvchi va protsessor blokedan tashqarida joylashgan qurilmalar: klaviatura, sichqoncha, monitor, printer, fleshxotira, ovoz kuchaytirgich kabi qurilmalarga aytiladi. Qo‘shimcha qurilmalar deb kompyuterning asosiy konfiguratsiyasi tarkibiga kirmaydigan va protsessor blokidan tashqarida joylashgan qurilmalar: proektor, skaner, video kamera va boshqalarga aytiladi. Funksional vazifasi (ma’lumotlarni kiritishi va chiqarishiga) ko‘raqurilmalar uch toifaga ajratiladi: kirituvchi, chiqaruvchi, hamdakirituvchivachiqaruvchikirituvchiqurilmalar. Masalan, klaviatura kirituvchi, monitor chiqaruvchi, vinchester ham kirituvchi, ham chiqaruvchi qurilmadir

Korpus.Kompyuter korpuslari odatda tik va ѐtiq ko‘rinishda bo‘ladi. Tikkorpuslar Tower (minora) deb ataladi va ularning uchta turi bor: big (katta, balandligi 19 dyuym), midi (o‘rta, 16 dyuym), mini (kichik, 13 dyuym). Ulardan birinchisi odatda serverlar va o‘ta kuchli kompyuterlar, ikkinchisi ommaviy kompyuterlar, uchinchisi arzon kompyuterlar uchun mo‘ljallangan. Yotiq korpuslarning balandligi juda past bo‘lib, ularodatda ustiga monitor qo‘yishga mo‘ljallangan.

Keyingipaytda super mini tower va monoblok deb ataluvchi korpuslar ommaviylashib bormoqda. Ularning ommaviylashuvining asosiy sababi birinchidan ular kam joy egallaydi, ikkinchidan ularning boshqalardan ajralib turuvchi dizaynidir. Super mini tower korpuslarining balandligi boshqa korpuslarning balandligidan 2-3 martakam.

Monobloklarda esa tizim korpusidan butunlay vozkechilgan. Unda barcha qurilmalar monitor korpusiga joylanadi.

Kompyuter korpusi mustahkam bo‘lishi kerak. Unga bir necha ventilyatorlar o‘rnatiladi va ular kuchli tebranishlarga sabab bo‘ladi. Bu tebranishlar vinchester turidagi disklar uchun juda xavfli. Korpuskarkasi kuchli bo‘lsa, ventilyatorlarning tebranishi korpusning tebranishiga olib kelmaydi. Korpusning yana bir muhim jihatiuning qanday asosiy platalarga mo‘ljallanganligidir.

Korpuslarning bu jihati form factor deb ataladi. ATdeb atalgan korpuslar o‘z o‘rnini AT-X deb nomolgan korpuslarga bo‘shatib berdi.
Korpuslarulargao‘rnatilganelektrta’minotiblokiningquvvatibilanhamfarqlanadi. AT korpuslaridagita’minotblokiquvvati 100 – 300 Vattbo‘lsa, AT-X korpuslaridabuko‘rsatkich 350 –
500 Vattgateng. Ta’minotbloklari 5 va 12 Voltkuchlanishlielektrtoklariniishlabchiqaradilar.
Ilgarilarimikroprotsessorlargaham 5 voltlikuchlanishlielektrtokiberilardi. Mikroprotsessorlardatranzistorlarsonioshishibilanulardaajraladiganissiqlikmiqdorinikamaytirishuch un 5 voltkuchlanishavval 3 voltgacha, so‘ng 1,1 voltgachakamaydi.
Protsessor.
Protsessoresaasosiyqurilmabo‘lib, undamikroprotsessor, operativxotira, qattiqdisk, kontroller, disketalarbilanishlashuchunqurilmalarvahokazolarjoylashadi.
Protsessorasosanquyidagiqurilmalardantashkiltopadi: Mikroprotsessor - kompyuterniboshqarishvabarchahisobishlarinibajaradi.
Mikroprotsessorturliamallarnitezbajarishqobiliyatigaega. Uningtezligisekundiga 100 millionamalgavaundanortiqbo‘lishimumkin.

Operativxotiraprotsessoruchunzarurbo‘lganprogrammalarvama’lumotlarnisaqlaydi. Kompyutero‘chirilishibilanoperativxotiradagima’lumotlaro‘chiriladi.
Qattiqdiskdagiprogrammavama’lumotlaro‘chiriladi.
Qattiqdiskdagiprogrammavama’lumotlarnidoimosaqlaydi.
Elektronsxemalar (ѐkikontrollerlar) kompyutergakiruvchi (monitor, klaviaturavahokazolar) turliqurilmalarishiniboshqaradi.
Kiritish -chiqarishportiorqaliprotsessorbilanma’lumotalmashadi.
Ichkiqurilmalarbilanma’lumotalmashuviuchunmaxsusportlar, hamdaumumiyportlarmavjud.
Umumiyportlargaprinter, "sichqoncha" ulanishimumkin.
Umumiyportlar 2 xilbo‘ladi: parallel - LPT1 - LPT4 bilanbelgilanadivaketma-ket COM1 - COM3 bilanbelgilanadi. Parallelportlarkirishchiqishniketma-ketportganisbatantezroqbajaradi.

Download 0.59 Mb.

1 2 3

Download 0.59 Mb.