Fanning ishchi o’quv dasturi fizika kafedrasining 2019 yil 28- avgustdagi 1–sonli yig’ilishida muhokamadan o’tgan va fakulg’tet Kengashida ko’rib chiqish uchun tavsiya etilgan.
Ishchi o’quv dastur “Fizika-matematika” fakul’tetining 2019 yil 29-avgustdagi 1-sonli Kengashida ko’rib chiqilgan va foydalanishga tavsiya etilgan.
Elektrodinamika fani kundalik hayotimizning mazmunini tashkil etuvchi elektr va magnetizmni qonun va qonuniyatlarini yuqori ilmiy va nazariy asosda o’rgatishga yo’naltirilgan. Bu fanni o’qimagan bo’lguvchi mutaxassis zamonaviy axborotni uzatish texnologiyalarining mag’zini tushunib eta olmaydi. SHu sababli bu fanni o’qitish fizika ta’lim yo’nalishi uchun dolzarb bo’lgan, shu kunda ham dolzarb va dolzarbligicha qoladi.
Elektrodinamika fanining maqsadi zaryadlar va elektromagnit maydonni bir butun sistema deb ular bilan bog’liq bo’lgan fizika qonuniyatlarni o’rganishdan iborat. Fizika va tabiat qonunlari asosiy printsiplariga va tajriba natijalariga asoslangan holda elektromagnitizm xodisalarining va asosiy fizik qonunlarning mazmuni, ma’nosi nazariy fizika metodlari yordamida ochib berishdan iboratdir.
Ushbu fan o’zlashtirish o’qitishning ma’ruza va amaliy mashg’ulotlari ko’rinishida olib boriladi.
Fan bo’yicha talabalarning bilimiga, ko’nikma va
malakasiga qo’yiladigan talablar
1. Umumiy fizika kursida o’rganilgan fizika qonunlar va ularning formulalarini, asosiy fizik printsiplarini ma’nosi, mazmuni tushinishi; elektrodinamika qonuniyatlarini eksperementlar asosida tahlil qilishni bilishi; fizik kattaliklarning ma’nosini tushinishi; asosiy fizik qonun va printsiplarni elektr va magnitizm hodisalariga qo’llay bilish kerak.
№
|
Mavzular
|
Qisqacha mazmuni
|
Soati
|
5 semestr
|
1
|
Tarixiy ma`lumot. Elektrodinamika qonunlarini ochilish tarixi. Nisbiy nazariyasining yaratilishiga sababchi bo’lgan omillar. Zarralar va zaryadlar. Kirish. Tarixiy ma`lumot. Zarralar va zaryadlar. Vektor va tenzor hisobning asosiy formulalari.
|
Nisbiy nazariyasining yaratilishiga sababchi bo’lgan omillar. Zarralar va zaryadlar. Kirish. Tarixiy ma`lumot.Zarralar va zaryadlar. Vektor va tenzor hisobning asosiy formulalari.
|
2
|
2
|
Maxsus nisbiylik nazariyasi. Kirish. Nisbiylik printsipi. Nisbiylik nazariyasida interval. Xususiy vaqt. Lorets almashtirishlari. Tezlikni almashtirish. To’rt o’lchamli vektor va tenzor.
|
Nisbiylik printsipi. Nisbiylik nazariyasida interval. Xususiy vaqt. Lorets almashtirishlari. Tezlikni almashtirish. To’rt o’lchamli vektor va tenzor.
|
4
|
3
|
Relyativistik mexanika. Nisbiylik nazariyasida eng qisqa ta`sir printsipi. Nisbiylik nazariyasida zarra energiya va impulsi.
|
Nisbiylik nazariyasida eng qisqa ta`sir printsipi. Nisbiylik nazariyasida zarra energiya va impulsi.
|
2
|
4
|
Relyativistik zarralarning parchalanishi. Relyativistik zarralarning to`qnashishi.
|
Relyativistik zarralarning to`qnashishi.
|
4
|
5
|
Mikroskopik elektrodinamika. Zaryad va elektromagnit maydon. Nisbiylik nazariyasida elementar zarralar. To`rt o`lchovli potentsial. Maydondagi zaryadning harakat tenglamasi. Potentsial kalibrovka invariatligi.
|
Zaryad va elektromagnit maydon. Nisbiylik nazariyasida elementar zarralar. To`rt o`lchovli potentsial. Maydondagi zaryadning harakat tenglamasi. Potentsial kalibrovka invariatligi.
|
2
|
6
|
Elektromagnit maydonlar tenzori. Elektromagnit maydon kuchlanganliklari uchun Lorents almashtirishlari. Elektromagnit maydon invariantlari.
|
Elektromagnit maydon kuchlanganliklari uchun Lorents almashtirishlari. Elektromagnit maydon invariantlari.
|
4
|
7
|
Elektromagnit maydon tenglamalari. Maksvell-Lorents tenglamalarining birinchi jufti. Elektromagnit maydon uchun ta`sir integrali. To`rt o`lchovli tok.
|
Maksvell-Lorents tenglamalarining birinchi jufti. Elektromagnit maydon uchun ta`sir integrali. To`rt o`lchovli tok.
|
2
|
8
|
Uzluksizlik tenglamasi. Maksvell-Lorents tenglamalarining ikkinchi jufti. Elektromagnit maydon energiyasining saqlanish qonuni.
|
Maksvell-Lorents tenglamalarining ikkinchi jufti. Elektromagnit maydon energiyasining saqlanish qonuni. Uzluksizlik tenglamasi.
|
4
|
9
|
O`zgarmas elektromagnit maydon.
Kulon qonuni. Mul’tipol momentlar. Statsionar toklarning magnit maydoni. Magnit moment. Larmor teoremasi.
|
Kulon qonuni. Mul’tipol momentlar. Statsionar toklarning magnit maydoni. Magnit moment. Larmor teoremasi.
|
2
|
10
|
Bo`shliqda elektromagnit maydon.
To`lqin tenglama, yassi va monoxromatik to`lqinlar. Doppler effekti. To`lqinning qutblanishi.
|
To`lqin tenglama, yassi va monoxromatik to`lqinlar. Doppler effekti. To`lqinning qutblanishi.
|
4
|
11
|
Ixtiyoriy harakatdagi zaryadlarning elektromagnit maydoni. Kechikuvchi potentsiallar. Lienar-Vixert potentsiallari.
|
Kechikuvchi potentsiallar. Lienar-Vixert potentsiallari. Ixtiyoriy harakatdagi zaryadlarning elektromagnit maydoni.
|
2
|
12
|
Nurlanish nazariyasi. Dipol nurlanishi. Nurlanish reaktsiyasi. Nurlanish chiziqining tabiiy kengligi.
|
Dipol nurlanishi. Nurlanish reaktsiyasi. Nurlanish chiziqining tabiiy kengligi.
|
4
|
|
5 semestrda jami
|
36
|
6 semestr
|
13
|
Kvadrupol va magnitodipol nurlanishi. Elektromagnit to’lqinlarning zaryadlardan sochilishi. Relyativistik zaryadlarning nurlanishi. Yorug’lik dispertsiyasi.
|
Elektromagnit to’lqinlarning zaryadlardan sochilishi. Relyativistik zaryadlarning nurlanishi. Yorug’lik dispertsiyasi.
|
2
|
14
| Makroskopik elektrodinamika. Muhitda elektromagnit maydon. Mikroskopik va makroskopik elektrodinamika tenglamalarining bog’lanishi. |
Muhitda elektromagnit maydon.
Mikroskopik va makroskopik elektrodinamika tenglamalarining bog’lanishi.
|
2
|
15
|
Dielektrikning qutblanishi. Tok zichligining o’rtacha qiymati Maksvell tenglamalari sistemasi. Chegaraviy shartlar.
|
Tok zichligining o’rtacha qiymati Maksvell tenglamalari sistemasi. Chegaraviy shartlar.
|
2
|
16
|
Bog’lanish va Maksvell tenglamalarining tatbiq qilish chegaralari.
|
Bog’lanish va Maksvell tenglamalarining tatbiq qilish chegaralari.
|
4
|
17
|
Muhitda elektrostatik maydon. O’tkazgichlarda elektrostatik maydon. O’tkazgichlar energiyasi.
|
O’tkazgichlarda elektrostatik maydon. O’tkazgichlar energiyasi.
|
2
|
18
|
Dielektriklar va o’tkazgichlar tashqi elektrostatik maydonda. Elektrostatika masalalarini echishning maxsus usullari.
|
Elektrostatika masalalarini echishning maxsus usullari. Dielektriklar va o’tkazgichlar tashqi elektrostatik maydonda.
|
4
|
19
|
O`zgarmas magnit maydon. Toklarning magnit maydoni. Om qonuni. O’zgarmas tokli chiziqli o’tkazgichlar.
|
Toklarning magnit maydoni. Om qonuni. O’zgarmas tokli chiziqli o’tkazgichlar.
|
2
|
20
|
O’tkazgichlarda o’zgarmas tok. Stasionar tokning magnit maydoni. Magnetiklarning magnitlanishi va magnit momenti.
|
Stasionar tokning magnit maydoni. Magnetiklarning magnitlanishi va magnit momenti.
|
4
|
21
|
Kvazistatsionar elektromagnit maydon. Kvazistatsionarlik shartlari va asosiy tenglamalar. Harakatdagi o`tkazgich va muhitda induktsiya qonuni.
|
Kvazistatsionarlik shartlari va asosiy tenglamalar. Harakatdagi o`tkazgich va muhitda induktsiya qonuni.
|
2
|
22
|
Chiziqli o`tkazgichlarda kvazistatsionar toklar. Skin effekti. Bir jinsli va izotrop muhitda elektromagnit to`lqinlar.
|
Skin effekti. Bir jinsli va izotrop muhitda elektromagnit to`lqinlar. Chiziqli o`tkazgichlarda kvazistatsionar toklar.
|
4
|
23
|
Yuqori chastotali maydonlar. Dieelektrik singdiruvchanlikning dispertsiyasi. Yorug’lik dispertsiyasi. Dispersion munosabatlar.
|
Dieelektrik singdiruvchanlikning dispertsiyasi. Yorug’lik dispertsiyasi. Dispersion munosabatlar.
|
2
|
24
|
Fazoviy va vaqt dispersiyasiga ega bo`lgan muhitda elektromagnit maydon. Vavilov-Cherenkov nurlanishi.
|
Vavilov-Cherenkov nurlanishi. Fazoviy va vaqt dispersiyasiga ega bo`lgan muhitda elektromagnit maydon.
|
4
|
25
|
Nochiziqli elektrodinamika. Nochiziqli dielektrik singdiruvchanlik. Ikkinchi va uchunchi tartibli nochiziqli effektlar.
|
Nochiziqli dielektrik singdiruvchanlik. Ikkinchi va uchunchi tartibli nochiziqli effektlar.
|
2
|
5 semestrda jami
|
36
|
Jami
|
72
|
№
|
Mavzular
|
Qisqacha mazmuni
|
Soati
|
5 semestr
|
1
|
Vektor va tenzor hisobining asosiy formulalari.
|
Vektor va tenzor algebrasiga oid tushinchalar. Vektor va tenzor hisobining asosiy formulalari.
|
2
|
2
|
Xususiy vaqt.
|
Nisbiylik nazariyasida vaqt. Xususiy vaqt.
|
4
|
3
|
Lorents almashtirishlari.
|
Nisbiylik nazariyasi. Lorents almashtirishlari.
|
2
|
4
|
Tezlikni almashtirish.
|
Nisbiylik nazariyasida tezlik. Tezlikni almashtirish.
|
4
|
5
|
To’rt o’lchamli vektor va tenzorlar
|
To’rt o’lchamli vektor va tenzorlar
|
2
|
6
|
Relyativistik zarralarning parchlanishi.
|
Relyativistik zarralarning parchlanishi.
|
4
|
7
|
Nisbiylik nazariyasida zarraning energiyasi va impul’si.
|
Nisbiylik nazariyasida zarraning energiyasi va impul’si.
|
2
|
8
|
Elektromagnit maydon kattaliklari uchun Lorents almashtirishlari.
|
Elektromagnit maydon kattaliklari uchun Lorents almashtirishlari.
|
4
|
9
|
Elektromagnit maydon invariantlari.
|
Elektromagnit maydon invariantlari.
|
2
|
10
|
Kulon qonuni. Multipol momentlar.
|
Kulon qonuni. Multipol momentlar.
|
4
|
11
|
Stasionar toklarning magnit maydoni.
|
Stasionar toklarning magnit maydoni.
|
2
|
12
|
Magnit momenti.
|
Magnit momenti.
|
4
|
|
5 semestrda jami
|
36
|
6 semestr
|
13
|
Doppler effekti.
|
Doppler effekti.
|
4
|
14
|
To’lqinning qutblanishi.
|
To’lqinning qutblanishi.
|
4
|
15
|
Dipol nurlanishlari.
|
Dipol nurlanishlari.
|
4
|
16
|
Nurlanish reaktsiyalari.
|
Nurlanish reaktsiyalari.
|
4
|
17
|
Nurlanish chizig’ining tabiiy kengligi.
|
Nurlanish chizig’ining tabiiy kengligi.
|
2
|
18
|
Chegaraviy shartlar.
|
Chegaraviy shartlar.
|
4
|
19
|
Bog’lanish va Maksvell tenglamalarining tatbiq qilish.
|
Bog’lanish va Maksvell tenglamalarining tatbiq qilish.
|
2
|
20
|
Elektrostatika masalalarini echishning maxsus usullari.
|
Elektrostatika masalalarini echishning maxsus usullari.
|
4
|
21
|
O’zgarmas tokli chiziqli o’tkazgichlar.
|
O’zgarmas tokli chiziqli o’tkazgichlar.
|
2
|
22
|
Skin effekti. Yorug’lik dispertsiyasi
|
Skin effekti. Yorug’lik dispertsiyasi
|
4
|
23
|
Vavilov - CHerenkov nurlanishi.
|
Vavilov - CHerenkov nurlanishi.
|
2
|
5 semestrda jami
|
36
|
Jami
|
72
|
