|
O’zbekistonda bo’lishi mumkin bo’lgan texnogen havflar
|
| Sana | 01.02.2023 | | Hajmi | 17.28 Kb. | | #40599 |
Bog'liq O’zbekistonda bo’lishi mumkin bo’lgan texnogen havflar
Markaziy Osiyo xududlarida uchraydigan tabiiy ofatlarning hosil bo’lishida geofizik, geologik, gidrogeologik, atmosfera va boshqa omillar asosiy o’rinni egallaydi. Ular oqibatida hayot xavfsizligi buziladi, insonlar nobud bo’ladi, xalq xo’jaligi ob'ektlariga turli darajada moddiy zarar etadi.
Geofizik omillar - erning fizik hususiyati natijasida yuzaga keladigan turli noxush vaziyatlar majmuasini sodir etadi.
Geologik omillar - erning paydo bo’lishi bilan bogliq bo’lgan va hozirgacha davom etib kelayotgan ichki va tashqi kuchlari ta'sirida paydo bo’ladigan xavfli jarayonlarni yuzaga keltiradi.
Gidrogeologik omillar - er ichki va yuzasidagi suvlar ta'sirida paydo bo’ladigan nohush vaziyatlar tushuniladi.
Atmosfera omillari - erning atmosfera qatlamidagi o’zgarishlar natijasida xavfli holatlar paydo bo’lishiga olib keladi.
Markaziy Osiyo hududlarida har to’rttala guruhga taaluqli havfli halokat va jarayonlar uchrab turadi.
Ulardan zilzila, ko’chki, o’pirilish, suv bosish va sellar nisbatan ko’proq uchraydi. Keyingi vaqtlarda olinayotgan ma'lumotlar, olib borilayotgan tadqiqot ishlar va kuzatuv natijalari yildan-yilga tabiiy ofatlar ortib borayotganligini tasdiqlab bormoqda.
O’zbekistonda bo’lishi mumkin bo’lgan texnogen havflar
Reja:
1. Gidrotexnik inshoatlardagi avariyalar
2. Yong‘in chiqish va portlash xavfi bo‘lgan ob’ektlardagi avariyalar va ularni oldini olish muammolari
3. Ishlab chiqarish jarayonlaridagi avariyalar 4. Katastrofa va uning oqibatlari
1. Gidrotexnik inshoatlardagi avariyalar
Texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlarga 7 xil ko‘rinishi-dagi falokatlar kirib, ular O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 27 oktyabr 1998 yil 455-son qarorida “Texnogen, tabiiy va ekologik tusdagi favqulodda vaziyatlarni tasnifi” da ko‘rsatib o‘tilgan.
Gidrotexnik inshoatlardagi avariyalar oqibatida odamlarni, uy hayvonlarini qurbon bo‘lishiga, atrof-muhitni izdan chiqishiga va moddiy resurslarni buzilishiga va yo‘q bo‘lib ketishiga olib keladi.
Gidrotexnika inshoatlari, ko‘rsatkichlariga ko‘ra har xil bo‘ladi:
1) joylashgan o‘rniga ko‘ra:
er usti inshoatlari (daryo, ko‘l, kanal va h.k);
er osti inshoatlari (o‘tqazuvchi quvurlar, tunellar va h.k).
2) foydalanish maqsadiga ko‘ra: a) suv-energetika inshoatlari;
b) suv-ta’minoti inshoatlari;
v) sug‘orish inshoatlari;
g) chiqindi suvlarni chiqarish inshoatlari;
suv-baliq xo‘jalik inshoatlari;
suv-sport inshoatlari va h.k.
3) vazifasiga qarab:
GES lar va boshqa suv inshoatlari (to‘g‘onlar va boshqalar);
suv o‘tkazish inshoatlari (kanallar, tunnellar, quvur o‘tkazgichlar);
v) tarnovlar, osma quvurlar va h.k.;
g) tashlandiq suv inshoatlari (ortiqcha suvni chiqarish uchun);
suv oqimini tartiblash inshoatlari (suv oqimini to‘g‘irlovchi, daryo va qirg‘oq o‘zanlarini yaxshilovchi va boshqalar);
baliq xo‘jaligi inshoatlari (baliq boqish uchun).
Yong‘in - bu nazorat qilib bo‘lmaydigan hodisa bo‘lib, bebaho moddiy va madaniy boyliklarni bir daqiqada yo‘q qiluvchi, atrof-muhitni izdan chiqaruvchi ofat, ayniqsa u fuqarolarning joniga kulfat keltiruvchi favquloddagi vaziyatdir.
Yong‘inning kelib chiqishi uch omilning bir vaqtda, bir joyda duch kelishining oqibatidir, ya’ni:
yonuvchan moddani (neft, qog‘oz, yog‘och va boshqalar);
havo harorati (issiqlik) ;
uchqun-alanga (gugurt, uchqun, elektr simining qisqa tutashuvi).
O’zbekistonda bo’lishi mumkin bo’lgan texnogen havflar
Reja:
1. Gidrotexnik inshoatlardagi avariyalar
2. Yong‘in chiqish va portlash xavfi bo‘lgan ob’ektlardagi avariyalar va ularni oldini olish muammolari
3. Ishlab chiqarish jarayonlaridagi avariyalar4. Katastrofa va uning oqibatlari
Gidrotexnik inshoatlardagi avariyalar
Texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlarga 7 xil ko‘rinishi-dagi falokatlar kirib, ular O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 27 oktyabr 1998 yil 455-son qarorida “Texnogen, tabiiy va ekologik tusdagi favqulodda vaziyatlarni tasnifi” da ko‘rsatib o‘tilgan.
Gidrotexnik inshoatlardagi avariyalar oqibatida odamlarni, uy hayvonlarini qurbon bo‘lishiga, atrof-muhitni izdan chiqishiga va moddiy resurslarni buzilishiga va yo‘q bo‘lib ketishiga olib keladi.
Gidrotexnika inshoatlari, ko‘rsatkichlariga
|
| |
