Seminar 2 Mavzu: Ixtisoslikka mos kafedralardagi o’quv laboratoriyalari bilan tanishsih

Seminar 2 
 
Mavzu: Ixtisoslikka mos kafedralardagi o’quv laboratoriyalari bilan 
tanishsih. 
 
Reja 
 
1. Laboratoriya tushunchasi haqida umumiy ma’lumot 
2. “TIQXMMI” milliy tadqiqot universiteti Buxoro tabiiy resurslarni 
boshqarish institutining Suv xo’jaligi va melioratsiya ishlarini mexanizatsiyalash 
kafedrasiga tegishli bo’lgan laboratoriya xonalari 
3. Qurilish va melioratsiya mashinalari haqida ma’lumot 
Tayanch iboralar:laboratoriya, ilmiy tadqiqot muassasasi, obyekt, atama, 
korxona, soha, tashkilot, jarayon, IYOD, melioratsiya, qurilish mashinasi, 
yonilg'i moylash materiallari, ichki yonuv dvigatellari, traktor va avtomobillar 
tuzilishi, qurilish va melioratsiya mashinalari, qishloq xo'jaligi mashinalari, 
gidromeliorativ mashina va jihozlaridan foydalanish va texnik xizmat ko'rsatish, 
qishloq xo'jaligi mashinalariga texnik xizmat ko'rsatish va ta'mirlash, yo’l 
harakati va harakat xavfsizligi, ichki yonuv dvigatellarini chiniqtirish va 
tormozlash laboratoriyasi, tajriba tenzometr kanali. 
Laboratoriya (lot. Laboratorium ishxona) ilmiy tadqiqot, tajriba va oʻlchov 
oʻtkazish uchun moʻljallangan joy, obyektdir. Bu atama bilan shuningdek jarayon 
yoki uskunalari ilmiy laboratoriyaga oʻxshash boshqa ishxonalar ham nomlanadi 
(masalan, fotolaboratoriya, komputer laboratoriyasi). 
Laboratoriya (lot. laboro — ishlayman) — ilmiy muassasa, vazirlik, 
korxona, oʻquv yurti tarkibidagi ilmiy, ishlab chiqarish-nazorat tajribalari yoki 
oʻquv mashgʻulotlari olib boruvchi mustaqil muassasa yoki boʻlim, boʻlinma. Oliy 
oʻquv yurtlarida laboratoriya 3 turga ajratiladi: oʻquv laboratoriya (ayrim oʻquv 
fanlaridan) — talabalar bilan laboratoriya mashgʻulotlari olib boriladi; muammoli 
laboratoriya — asosiy fanlar boʻyicha yirik ilmiy-texnikaviy izlanish masalalari hal 
qilinadi; soha laboratoriya — xalq xoʻjaligining muayyan tarmogʻidagi dolzarb 
masalalar hal etiladi. 
Muammoli va soha laboratoriyalari korxona, ilmiy tadqiqot muassasalari va 
boshqa tashkilotlarda ham bor. Laboratoriya-nazorat laboratoriyalari davlat va 
jamoat tashkilotlari tarkibida tuzilib, ishlab chiqarishga oid tayin masalalarni 
tekshiradi. Masalan, ishlab chiqarish xom ashyosi va tayyor mahsulotni nazorat 
etish laboratoriya (zavodlarda), klinik laboratoriya (davolash muassasalarida), 
kriminalistik laboratoriya (tergov va sud organlarida), agronomik laboratoriya 
(qishloq xoʻjaligi tashkilotlarida). 

Ilmiy laboratoriyalar maktab va universitetlarda, sanoatda, davlat yoki harbiy 
tashkilotlarda, kema yoki fazoviy kemalarda boʻlishi mumkin. 
So'nggi asrlardagi ilmiy yutuqlarning aksariyati ilg'or texnologiyalar va 
haqiqatning turli tarmoqlari yoki qirralari hodisalarini tekshirishda, umuman 
eksperimental tadqiqotlar yordamida tatbiq etilishi tufayli erishildi. 
Ushbu tekshiruvlar turli yo'llar bilan va turli joylarda o'tkazilishi mumkin 
bo'lsa-da, odatda, namunalarni tekshirish yoki tahlil qilish, shuningdek nazorat 
ostida bo'lgan sharoitda ko'payish uchun tajribalar yaratish uchun etarli elementlar 
va sharoitlar mavjud bo'lgan ba'zi bir laboratoriyalarda amalga oshiriladi. 
o'rganilishi kerak bo'lgan hodisalar yoki vaziyatlar. 
Va shu nuqtai nazardan yetarli uskunalar va yetarli laboratoriya