Toshkent farmatsevtika instituti sanoat farmatsiya fakulteti sanoat farmatsiya yo’nalishi 203-a guruh talabasi Sharofiddinov Shukrulloning biologik kimyo va molekulyar biologiya fanidan tayyorlagan

Biologik oksidlanish va kisloroddan foydalanish

• Biologik oksidlanish - bu hujayralarda energiya ishlab chiqarish uchun foydalanadigan jarayon. Bu jarayonda oziq-ovqat molekulalarining oksidlanishi sodir bo'ladi va erkin energiya chiqariladi. Kislorod (O2) ko'pincha bu oksidlanish reaktsiyalarida oxirgi elektron qabul qiluvchi bo'lib xizmat qiladi.

• 1. Nafas olish zanjiri: - Nafas olish zanjiri mitoxondriya ichidagi membrana tuzilishida joylashgan oqsil komplekslaridan iborat. - Oziq-ovqat molekulalarining (odatda glyukoza) oksidlanishida hosil bo'lgan elektronlar nafas olish zanjiri bo'ylab tashiladi. - Elektronlar bir oqsil kompleksidan ikkinchisiga o'tganda energiya ajralib chiqadi. - Nihoyat, elektronlar kislorod tomonidan qabul qilinadi va suv molekulasini hosil qiladi. - Bu elektron o'tkazish jarayonida erkin energiya ajralib chiqadi va ATF (adenozin trifosfat) hosil bo'ladi.

2. ATF ishlab chiqarish: - Kisloroddan foydalanish bilan sodir bo'ladigan nafas olish zanjiri reaktsiyalari ATF sintezi uchun zarur bo'lgan energiyani ta'minlaydi. - Nafas olish zanjiri bo'ylab hosil bo'lgan energiya gradienti ATF sintaza fermenti tomonidan ishlatiladi. - ATF sintaza fermenti energiya gradienti yordamida ADP (adenozin difosfat) va noorganik fosfatni ATFga aylantiradi. - Shunday qilib, oksidlanish reaksiyalaridan olingan energiya ATF sifatida saqlanadi va hujayralarning energiyaga bo'lgan ehtiyojini qondiradi.

• 2. ATF ishlab chiqarish: - Kisloroddan foydalanish bilan sodir bo'ladigan nafas olish zanjiri reaktsiyalari ATF sintezi uchun zarur bo'lgan energiyani ta'minlaydi. - Nafas olish zanjiri bo'ylab hosil bo'lgan energiya gradienti ATF sintaza fermenti tomonidan ishlatiladi. - ATF sintaza fermenti energiya gradienti yordamida ADP (adenozin difosfat) va noorganik fosfatni ATFga aylantiradi. - Shunday qilib, oksidlanish reaksiyalaridan olingan energiya ATF sifatida saqlanadi va hujayralarning energiyaga bo'lgan ehtiyojini qondiradi.

3. Kislorodning boshqa vazifalari: - Kislorod hujayralarning normal metabolik faoliyatida ham muhim rol o'ynaydi. - Ba'zi fermentlarni faollashtirishda va hujayra reaktsiyalarida oksidlanish-qaytarilish reaktsiyalarida ishtirok etadi. - Masalan, antioksidant fermentlar kislorodning hujayra ichidagi zararli erkin radikallar bilan reaksiyaga kirishishini oldini oladi.

• 3. Kislorodning boshqa vazifalari: - Kislorod hujayralarning normal metabolik faoliyatida ham muhim rol o'ynaydi. - Ba'zi fermentlarni faollashtirishda va hujayra reaktsiyalarida oksidlanish-qaytarilish reaktsiyalarida ishtirok etadi. - Masalan, antioksidant fermentlar kislorodning hujayra ichidagi zararli erkin radikallar bilan reaksiyaga kirishishini oldini oladi.