Republika Crna Gora
Vlada Republike Crne Gore
Savjet za „.me” domen
Broj: 11-5367
Podgorica, 2.07.2007. g.
VLADA REPUBLIKE CRNE GORE
P o d g o r i c a
Poštovani, u prilogu Vam dostavljamo na razmatranje Informaciju o aktivnostima vezanim za upravljanje nacionalnim internetskim domenom za Republiku Crnu Goru.
S poštovanjem,
PREDSJEDNIK SAVJETA
Prof. dr Vujica Lazović, s.r.
I N F O R M A C I J A
o aktivnostima vezanim za upravljanje nacionalnim internetskim domenom za Republiku Crnu Goru
Razlozi za izradu informacije
Dobijanjem međunarodnog subjektiviteta Crna Gora je dobila pravo na dobijanje resursa međunarodnih kodova koje dodjeljuju određene međunarodne organizacije. Upravljanje domenskim Internet prostorom, kao i sistemom centralnih servera koji obezbjeđuju funkcionisanje DNS sistema, danas se ostvaruje kroz nezavisnu organizaciju Internet Corporation for Assigned Names and Numbers (ICANN).
Na osnovu dosadašnjih aktivnosti nadležnih organa Republike Crne Gore, Međunarodna organizacija za standardizaciju je prihvatila da jedinstveni dvoslovni kod za Crnu Goru bude „.me”. Takođe, ISO 3166 Maintenance Agency, 26.09.2006. godine je objavila da je Crnoj Gori dodijeljen „.me” kao nacionalni vrhovni domen (ccTLD - country code Top Level Domain).
Nacionalni Internet domen “.me” je element nacionalnog bogatstva, simbol suvereniteta Republike Crne Gore, osnov njene prepoznatljivosti, organizacije i prezentacije informacija na Internetu. Takođe, pravo na lični domen spada u osnovna prava fizičkih i pravnih lica. Crnogorski nacionalni domenski prostor obuhvata tzv. Contry Code top level Domain (u nastavku ccTLD) ili vrhovni nacionalni internetski domen za Crnu Goru (.me) i sve poddomene registrovane unutar nacionalnog domena. U tom smislu, upravljanje i upotreba domena podrazumijeva visok stepen odgovornosti i poštovanja različitih interesa svih zainteresovanih subjekata.
2. Aktivnosti realizovane u prethodnom periodu
Da bi upravljanje internet domenom moglo nesmetano da se obavlja, prema pravilima koja propisuje svjetska internet zajednica, neophodno je bilo formirati tijela koja će pratiti i realizovati sve aktivnosti koje su vezane za domen. Na sjednici Vlade Republike Crne Gore, održanoj 07.12.2006. godine, Odlukom br. 03-9039, imenovan je Administrator koji će pratiti tehnički dio realizacije ovih aktivnosti. Za Administratora je imenovan Centar Informacionog sistema Univerziteta Crne Gore (u nastavku CIS) sa zadatkom da u najkraćem roku od ICANN-a pribavi ovlašćenja za upravljanje nacionalnim internetskim domenom i donese pravilnik/pravila o organizaciji i načelima upravljanja nacionalnim domenom kao i da u saradnji sa Sekretarijatom za razvoj pripremi i dostavi Vladi na razmatranje usaglašeni predlog za obrazovanje Savjeta za .me domen.
CIS je prepoznat od strane crnogorske zajednice kao ICT institucija koja održava i unapređuje akademsku mrežu i servise na nacionalnom nivou (CIS predstavlja komunikaciono čvorište aklademske mreže UCG, akademski Internet provajder i razvojni centar kompletnog aplikativnog softvera informacionog sistema UCG. Takođe, CIS je operativno tijelo MRENA-a (Montenegro Research and Education Network), član evropske asocijacije akademskih mreža TERENE (Trans-European Research and Education Networking Association) i koordinator dva međunarodna projekta koje finansira EC u okviru FP6 - SEEREN2 i SEE-GRID2).
Nakon donošenja Odluke Vlade RCG da administrator nacionalnog internet domena “.me” bude CIS, CIS je 24.12.2006. godine u aplikacionoj formi, podnio zahtjev IANA-i za delegaciju administracije i dobio povratno obavještenje o uredno zavedenoj prijavi.
S obzirom da su za rad CIS-a kao administratora nacionalnog internet domena, obezbijeđena sredstva iz budžeta u iznosu od 25.000 EUR, nakon donošenja odluke i prebacivanja opredijeljenih sredstava na račun CIS-a, preduzete su aktivnosti na nabavci neophodne opreme za realizaciju administracije “.me” domena. U tom cilju u prvoj fazi su nabavljena dva servera HP ML350 i jedan L3 switch AT-9924SP koji su instalirani i novi serveri su preuzeli funkciju primarnog i sekundarnog DNS servera za ".me" domen.
Da bi CIS-u uopšte bila moguća delegacija administracije od IANA-e, a na osnovu prethodno ostvarenih neformalnih kontakata, bilo je neophodno postići dogovor sa Administratorom iz Srbije o tranziciji sa “.yu” domena na “.me” domene. Aktuelni TLD ".yu" je baziran na međunarodno brisanom dvoslovnom kodu YU. U skladu sa najnovijim razdvajanjem i novoregistrovanim statusom ove dvije države, ovakvo stanje za IANA-u više nije održivo pa se mora pristupiti gašenju ".yu" domena. U skladu sa navedenim, Sporazum o tranziciji naziva domena i poddomena registrovanih ispod „.yu” domena na „.rs” i „.me” domene je potpisan između Administratra Crne gore i Srbije. Glavne karakteristike postignutog dogovora su da je Srbija sukcesor administracije ".yu" domena i da svi poddomeni koji se odnose na Crnu Goru ostaju delegirani zaduženim za njihovu administraciju u Crnoj Gori do konačnog gašenja ".yu" domena. Takođe, ostavlja se zaduženima za administraciju ".yu" poddomena koji se odnose na Crnu Goru, da među sobom sklope ugovor o načinu administracije istih nakon dobijanja administracije ".me" domena od IANA-e.
Nakon potpisivanja Sporazuma, neophodna je izrada Sporazuma između lica zaduženih za administraciju ".yu" poddomena a koji se odnose na Crnu Goru u cilju određivanja roka validnosti ".yu" domena, načina tranzicije sa jednih na druge kao i obustavljanja registrovanja novih nakon dobijanja administracije ".me" domena. Predlog Sporazuma je napravljen i usaglašen između CIS-a (".cg.ac.yu"), Sekretarijata za Razvoj Republike Crne Gore (".mn.yu") i T-Com Crne Gore (".cg.yu") i njegovo potpisivanje se uskoro očekuje.
Pored toga, na osnovu obaveze definisane navedenom Odlukom Vlade Republike Crne Gore, CIS je takođe pristupio izradi Pravilnika, kojim se uređuju svi odnosi i pravila oko upravljanja nacionalnim internet domenom „.me”. pored osnovnih pravila koja su utvrđena ovim Pravilnikom, zbog specifičnosti domena, Pravilnikom je primijenjena ideja razvrstavanja domena na generičke i premium domene. S obzirom da je, poravilima svjetske internet zajednice, definisano da svi moraju, pod jednakim uslovima imati mogućnost registracije domena, ovakva podjela je bila jedino prihvatljivo rješenje. Generički domeni su poznatiji kao jeftini domeni, pa je stoga ispod generički domena predviđena registracija „domaćih” domena sa istim pravima. Sve ostalo je uključeno u Premium domene koji bi na tržištu dostizali najpovoljnije cijene.
Uporedo sa navedenim aktivnostima sprovođene su i aktivnosti na realizaciji sekundarnih servera (ETF Beograd -> ns3.nic.me, 147.91.8.6; T-Com Podgorica -> ns4.nic.me, 195.66.160.2; CARNet Zagreb -> ns5.nic.me, 161.53.123.3; sunic.sunet.se, SUNET, Stockholm, Sweden -> 192.36.125.2; ns-me.ripe.net, RIPENCC, Amsterdam, Netherlands -> 193.0.12.130; me.ns.nic.cz, CZ.NIC, Prague, Czech Republic -> 217.31.205.12; ns3.nic.fr, AFNIC, France -> 192.134.0.49)
CIS je realizovao i postavio web sajt www.nic.me sa namjerom da na njemu budu redovno i ažurno objavljivane sve aktivnosti vezane za realizaciju ".me" domena i gdje će, nakon delegiranja administracije biti postavljeni obavezni i potrebni servisi sa kojima bi svi zainteresovani u svakom trenutku bili obaviješteni o slobodnim domenima, cijenama, načinu registracije, i ostalom neophodnom za registraciju domena.
U sklopu priprema za obavljanje posla, obezbijeđena je kancelarija u okviru CIS-a, nabavljen potrebni kancelarijski namještaj, računari, direktna telefonska linija i započeta procedura prijema jednog inženjera-administratora. U sklopu obaveza koje se odnose na ispunjavanje zahtjeva prema IANA-i realizovan je i poslat dokument pod nazivom "Technical and administrative skills" u kojem su objašnjene sve administrativne i tehničke pretpostavke od interesa za IANA-u a koje su primijenjene u procesu realizacije ".me" domena.
U cilju zaštite državnog interesa u pogledu upravljanja nacionalnim internet domenom (imajući u vidu da ccTLD predstavlja javni resurs i da država ima određene nadležnosti nad njim) a poštujući pravila svjetske internet zajednice, Vlada Republike Crne Gore je na sjednici održanoj 22. februara 2007.godine donijela Odluku (br: 03-1228) o obrazovanju Savjeta za „.me” domen.
Osnovni zadatak Savjeta za “.me” domen je da:
Utvrđuje osnovna pravila za upravljanje nacionalnim “.me” domenom
Daje saglasnost na akt administratora nacionalnog domena o organizaciji i načinu upravljanja nacionalnim domenom;
Prati rad ME-DNS (Domain Name System) službe administratora i predlaže Vladi Republike Crne Gore donošenje neophodnih mjera za otklanjanje eventualnih nepravilnosti u radu službe;
Daje saglasnost na odluke ME-DNS službe o registraciji domena od posebnog značaja za informacioni prostor u Republici Crnoj Gori.
Savjet je od formiranja do danas održao dvije sjednice, i tokom dosadašnjeg rada imao konsultacije sa CIS-om kao Tehničkim administratorom.
Na prvom sastanku Savjeta (16.04.2007.), kojem je prisustvovao predstavnik CIS-a, utvrđena su osnovna pravila za upravljanje nacionalnim „.me” domenom. Na toj sjednici je odlučeno da se započne javna rasprava putem foruma na sajtu www.nic.me, oko predloženog pravilnika, kako bi budućim korisnicima domena pružili mogućnost da učestvuju u kreiranju ovog pravilnika. Po završetku javne rasprave, Savjet je, zajedno sa CIS-om organizovao Okrugli sto na istu temu, koji je održan na Ekonomskom fakultetu. Tokom javne rasprave usvojene su neke od predloženih sugestija predstavnika informatičke zajednice kao i nevladinog sektora.
Na drugoj sjednici Savjeta (koja je održana 14.06.2007.), kojoj je takođe prisustvovao predstavnik CIS-a, Savjet je dao saglasnost na predloženi Pravilnik, koji sada ispunjava sve uslove u cilju zaštite državnog interesa u pogledu upravljanja internet domenom a koje propisuje svjetska internet zajednica.
3. Aktivnosti koje je potrebno uraditi u narednom periodu
Crnogorski nacionalni domenski prostor obuhvata tzv. ccTLD ili vrhovni nacionalni internetski domen za Crnu Goru (.me) i sve poddomene registrovane unutar nacinalnog domena. ccTLD predtsavlja javni resurs i država ima određene nadležnosti nad njim.
Poštujući pravila koja su definisana dokumentom “Principi i pravila delegacije i amdinistracije vrhovnim nacionalnim internetskim domenom” (propisana od strane ICANN-a), u narednom periodu je neophodno uspostaviti kontakt sa ICANN-om, u cilju konačne delegacije nacionalnog internet domena. CIS je kao tehnički administrator već upostavio kontakt sa IANA-om tako da su određeni koraci u proceduri delegacije već odrađeni. U skladu sa propisom ICP-1: Internet domain name system structure and delegation (ccTLD Administration and delegation) koji je propisan od strane ICANN-a, predlog je da kontakt sa ICANN-om obavlja imenovano lice od strane Vlade (ccTLD menadžer). S obzirom da je Vlada već formirala Savjet koji upravlja i koordinira aktivnostima oko nacionalnog internet domena, preporuka je da ccTLD menadžer bude upravo član Savjeta. Uloga ccTLD menadžera bi bila da uspostavi kontakt sa ICANN-om, prati rad Tehničkog Administratora, kontroliše Agente registracije i o svemu tome direktno informiše Savjet i Vladu.
Predlog zaključaka:
Vlada Republike Crne Gore je razmotrila i prihvatila Informaciju o aktivnostima vezanim za upravljanje nacionalnim internetskim domenom za Republiku Crnu Goru;
Vlada Republike Crne Gore imenuje predsjednika Savjeta za upravljanje nacionalnim “.me” domenom, prof. dr Vujicu Lazovića, za ccTLD menadžera nacionalnog internet domena;
Vlada Republike Crne Gore zadužuje Savjet, ccTLD menadžera i Tehničkog Administratora da obave svu neophodnu komunikaciju sa IACAN-om i IANA-om u cilju korektne i pravovremene delegacije nacionalnog internet domena i da po završetku ovih procesa o istim obavijeste Vladu.
|
