Yog'ochni hosil bo’lishi uchun zarur bo'lgan karbonat angidrid miqdorini aniqlash
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA
KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
“Energiya ta’minlash tizimlari” kafedrasi
“
EKOLOGIYA”
fanidan
AMALIYOT
TOPSHIRIQ №1
Bajardi: Dasturiy injiniring ta’lim yo‘nalishi
OEL002
guruh talabasi
Muhammadiyev Jasurbek
Qabul qildi: Abdullayeva S
Toshkent 2020
Variant №20
I. Amaliy topshiriqni bajaring.
1.1-topshiriq.
Yog'ochni hosil bo’lishi uchun zarur bo'lgan karbonat angidrid miqdorini
aniqlash.
Har qanday katta shaharning ekologiyasini, ayniqsa, Toshkent singari ulkan texnogen
metropolisni yashil maydonlarsiz tasavvur qilib bo'lmaydi. Ushbu o'ziga xos "shahar o'pkalari"
shahar atmosferasini kislorod bilan boyitadi va uni tozalaydi. Yashil o'simliklar tomonidan
kislorodni chiqarish jarayoni ularning o'sishi bilan bevosita bog'liqligini tushunish kerak, bu juda
sekin jarayon bo’lib: daraxtlar yillar, o'nlab va hatto asrlar davomida o'sib, bir necha daqiqada
yonib ketadi. Ushbu ikkala jarayonni turli yo'nalishlarda ketadigan bitta kimyoviy reaktsiya bilan
ifodalash mumkin. Bir holda, uglerod atomi kislorod molekulasini biriktirib, karbonat angidrid
(
CO
2
) hosil qiladi, boshqasida esa karbonat angidrid molekulasi o'simlik tomonidan so'riladi. Shu
bilan birga u parchalanadi: uglerod atomi yog'och hosil bo'lishiga xizmat qiladi va kislorod
molekulasi atmosferaga chiqadi. Ya'ni, yog'ochni shakllantirish jarayonida kislorod yon
mahsulot hisoblanadi.
Tabiiyki, yog'och nafaqat ugleroddan tashkil topmaydi. Har bir o'simlik ma'lum miqdorda suv va
mineral tuzlarni o'z ichiga oladi. Ma'lumki, yangi kesilgan o'tin yomon yonadi va quyosh
qizdirganidan keyin ko'p miqdordagi suv bug'lari chiqadi, yonayotgan ho'l yog'ochdan chiqqan
tutunni uzoqdan yaqqol ko'rinib turadi. Yonayotgan o'tinning olov rangi odatda sariq rangga ega,
chunki mineral tuzlar orasida natriy tuzlari eng ko'p uchraydi, ya'ni uning ionlari olovni sariq
rangini hosil qiladi. Aagar daraxt kaliy tuzlariga boy tuproqlarda o'sgan bo'lsa undan o'tin
binafsha akslar bilan alanga beradi.
Amaliy topshiriqni bajarish uchun siz daraxt tanasining massasini hisoblashingiz kerak bo’ladi.
Bunday holda, daraxtning shakli silindr shakliga teng deb qabul qilinadi. Shuning uchun, silindr
hajmini hisoblash va hosil bo'lgan qiymatni yog'och zichligiga ko'paytirish kerak. Keyinchalik,
kimyoviy reaktsiyada ishtirok etadigan moddalar massasini hisoblash qoidasini (quyida
keltirilgan hisoblash misolida batafsil ko'rib chiqilgan) va gaz holatining qo'shma qonunini
qo'llashingiz kerak.
|
