17-mavzu. EKOLOGÏK TURIZMNI RIVO JÍANIÍ RI S H DAGI
MUAMMOLAR VA ULARNING YECHIMLARI
Reja:
17.1. Ekoturizmni rivojlantirishdagi muammolar.
17.2. Ekoturizmni rivojlantirishdagi muammolarntng yechimlari.
17.1.
Ekoturmmû
rivojlantirishdagi muammolar
Ekoturizmni rivqjlantirishda «O'zbekistonda ekoturizmni
rivojlantirish Konsepsiyasi» dasturlari bo'yicha katta ishlar
bajarilmoqda. Shu bilan biiga
respublikamizda ekoturizmni
rivojlantirishda yechimlari ancha og‘ir, jiddiy boigan muammolar
ham to‘p!anib qolgan. Bu muammolaming birinchi navbatda
o‘z yechimini kutib turgani, ekoturizmni rivojlantirishdagi
bosh ekoturizm resurslarining davlat muhofazasida turganligidir
(9-jadval). Keltirilganjadval ma’lumotlari
bilan tanishib
chiqib respublikamizda
ekoturizm rivojlanishi kerak boigan
birinchi navbatdagi ekoturizm resurslari
davlat muhofazasida ekanligi ma’lum
boladi. Bu holat juda to‘g‘ii qaror
qilingan. Dunyoning bareha davlatlarida
ham 9-jadvaldagi tabiiy hududlar o£zining
o‘simliklar
olami va hayvonot dunyosi
bilan qattiq qo'riqlanadi.
Shu bilan birga ta’kidlash lozimki, juda ko'plab davlatlarda,
ayniqsa tabiatda noyob o‘simlik yoki hayvon turlari rnuhofaza
qilinadigan qo'riqxonalardan ham ekotuiizm maqsadlarida samarali
foydalanishadi. Bunga misol qilib Afiika, Karsada, Amerika,
Avstialiyadagi qo‘riqxonalar, rezervatlar va milJiy parkîar haqidagi kino
seriallaming tobora ommaviylashib borayotganligini keltirish mumkin.
Bu
holatning eng muhim sababi,
bu muhoiàzadagi
manzillardan ekoturizmda foydalanishning huquqiy-qonuniy
me’yorlari yaratilganligidir va bu qonunlarga «mehmonlar» ham,
VA
o f .
207
«mezbonlar» ham qattiq rioya qilishadi. Respublikamizdagi tabíaí
qo'riqxonalariga faqat iímiy xodimlar kirishga raxsat beriladi.
Bu qo£riqxonalarga haíto maxsus ilmiy ekspeditsiyalar ham
0 ‘zbekiston Respublikasi ekoíogiya va aírof-muhitni muhofaza
qilish davlat qo'mitasining ruxsatnomasini olishi kerak.
Shuningdek, respublikamizning daryo va suv havzalari, suv
omborlariga Mrísh O'zbekiston Respublikasi qishíoq xo'jaligi va
suv xo£ja!igi vazirligi tomonidan taqiqlangan. Tabiatimizning
diltoríar íog£ va cho£i landshafflaii haqída
ham qayd qilingan
cheklovlami
keltirish
mumkin.
Mamlakatimizda
xalqaro
ekologik turizmni rivojlantirish uchun birinchi navbatda tabiat
qo£riqxonaiarimizdan xalqaro ekologik turizmni rivojlaníirishda
foydalanisîming huquqiy-me’yoriy asoslarini yaratishimiz kerak.
Chimíci, xalqaro ekologik turizrnning asosiy resurslari mffliy parklar,
tabiat va biosfera qo£riqxonalari, alohida muhoíazadagi hududlar
hisoblanadi. Ekoturizmni rivojlantirish uchun ekoturizmning
asosiy resurslaridan foydalanish imkoniyatlarmi tahlil qilib
ekotarizmdagi muammolar quyidagilar ekanligi tna’lum bo£ldi:
1. Respubükadagi asosiy ekoturizm resurslariga íuristik
marshrutlar ishlab chiqish qoniqarsiz holatdaligini alohida
ta’kidiash zarar.
2. Qo£riqxonaIar, zakazníklar va
milliy parklarda ekoturizm
so£qmoqlari, marshrutlari va bu marshrutlardá turistlarga xizmatlar
ko‘rsatish, dam olish va tunash manzillarini yaratishga hahgacha
kirishilgán emas.
3. Respublikamizda ekoturizm resurslaridan foydalanishning
huquqiy-qonuniy me’yorlari hozirgacha ishlab chiqilmagan.
4. Ekoturizmni rivojlaníirishda ekoturizm maskaníaridagi
tadbirkorfik, tashabbuskorlik, turizm-biznes mahalliy mehnat
resurslarining ish bilan band bilishidagi ta’lim-targ£ibot, qiziqtirish
ishlari qoniqarsiz ahvolda.
5. Ekoturizmni rivojlantirishda íchki ekoturizm va xaíqaro
ekoturizmning milliy reklamasi iehki turizm bozoriga ham,
tashqi
turizrn bozoriga ham chiqarilmagan.
'208
