|
-jadval SI ning maxsus nom va belgilanishga ega bo‘lgan hosilaviy birliklari
|
| bet | 20/87 | | Sana | 18.03.2023 | | Hajmi | 103.34 Kb. | | #45959 |
Bog'liq 1- ma’ruza. “Metrologiya va standartlashtirish” fanining maqsadi 11 ma`ruza Chizma geometriya va muhandislik grafikasi fanlaridan, 3 fazali ikki taktli sxema, Favqulotda vaziyatlarda samarali yongin o\'chirish uchun zam. tezis, 4 sinf ish reja 2021 2022 barcha fanlardan toliq yangi ishonchli, Fizika. 9-sinf (2014, P.Habibullayev, A.Boydedayev), fraksiya 1, ahborot tizimlarini loyihalash, 2-4-amaliy mashgulot, 1-amaliy, Tursunova Nargiza Taqdimoti-1, Oʻrta osiyo suv va suv resurslari (2) (Автосохраненный), 1610612813, Kursovoy proekt obrabotka rezultatov mnogokratnyh izmereniy, Ota ona bayonnoma3-jadval SI ning maxsus nom va belgilanishga ega bo‘lgan hosilaviy birliklari
Kattalik
Birlik
Nomi
O‘lchamligi
Nomi
Belgisi
SI ning asosiy va hosilaviy birliklari orqali ifodalanishi
Yassi burchak
l
Radian
rad
m(m-1=l
Fazoviy burchak
l
steradian
sr
m2(m-2=l
Chastota
T-1
gers
Hz
s-1
Kuch
LMT-2
nyuton
N
m( kg(s-2
Bosim
L-1MT-2
paskal
Pa
m-1( kg(s-2
Energiya, ish, is-siqlik miqdori
L2MT-2
djoul
J
m2( kg(s-2
Quvvat
L2MT-3
vatt
W
m2( kg(s-3
Elektr zaryadi, elektr miqdori
TI
kulon
S
s(A
Elektr kuchlanish, elektr potensial, elektr potensiallar ayirmasi, elektr yurituvchi kuch
L2MT-3I-1
volt
V
m2( kg(s-3-A-1
Elektr sig‘im
L-2M -1T4I2
farad
F
m-2(kg-1s4A2
Elektr qarshilik
L2M-1T3I2
om
Ω
m2(kg(s-3 A2
Elektr o‘tkazuvchanlik
L-2M1T-3I-2
simens
S
m-2(kg-1(s3 A-2
Magnit induksiyasining oqimi, magnit oqimi
L2MT-2I-1
veber
Wb
m2(kg(s-2(A-1
Magnit oqimining zichligi, magnit induksiyasi
MT-2I-1
tesla
T
kg(s-2(A-1
Induktivlik, o‘zaro induktivlik
L2MT-2I-2
genri
H
m2(kg(s-2(A-2
Selsiy temperaturasi
θ
Selsiy gradusi
0S
K
Yorug‘lik oqimi
J
lyumen
lm
cd(sr
Yoritilganlik
L-2J
lyuks
Ix
m -2(cd(sr
Radioaktiv manbadagi nuklidlarning aktivligi (radionuklidning aktivligi)
T-1
bekkerel
Bq
s-1
Ionlovchi nurlanishning yutilgan dozasi, kerma
L2T-2
grey
Gy
m2s-2
Ionlovchi nurlanishning ekvivalent dozasi, ionlovchi nurlanishning effektiv dozasi
L2T-2
zivert
Sv
m2s-2
Katalizator aktivligi
NT‑1
katal
kat
mol-s-1
Izohlar:
. 3-jadvalga yassi burchak birligi - radian va fazoviy burchak birligi – steradian kiritilgan.
. Xalqaro birliklar tizimini 1960 yili O‘lchovlar va tarozilar XI Bosh konferensiyasida qabul qilishda uchta birliklar sinfi kirar edi: asosiy, hosilaviy va qo‘shimcha (radian va steradian). O‘TBK radian va steradian birligini «qo‘shimcha» deb tasnifladi, uning asosiy yoki hosilaviy ekanligi tug‘risidagi masalani ochiq qoldirdi. Bu birliklarning ikkilanma tushunishni bartaraf qilish maqsadida O‘lchovlar va tarozilar xalqaro komiteti 1980 yil (1 - tavsiya) qo‘shimcha SI birliklari sinfini o‘lchamsiz hosilaviy birliklar sinfi deb tushunishni qaror qildi, O‘TBK hosilaviy SI birliklari uchun ifodalarda ularni qo‘llash yoki qo‘llanmaslikni ochiq qoldirdi. 1995 yil XX O‘TBK (8-qaror) SI dan qo‘shimcha birliklar sinfini olib tashlashga, boshqa hosilaviy SI birliklari uchun ifodalarda qo‘llanish yoki qo‘llanilmasligi mumkin bo‘lgan (zaruriyatga ko‘ra) radian va steradianni SI ning o‘lchamsiz hosilaviy birliklari deb atashga qaror qildi.
|
| |
