imkonini beradi. O‟quv guruhlari uchun VF e‟lonlar taxtasida, uning yopiq qismida
joylashtiriladigan jadval tuziladi. Shu yerning o‟zida o‟quv guruhining tarkibi to‟g‟risidagi
axborot, VF ma‟muriyati, dekanat yoki VF xodimlar bo‟limining axboroti joylashtirilishi
mumkin. O‟qitish metodikasiga muvofiq har bir o‟quv guruhi uchun o‟quvchilarning jamoa
vositasi kabi elektron auditoriyasi yoki forumlari yaratilishi (ochilishi) mumkin. Bunda o‟quv
yurtining VF o‟quv jarayonini olib borish uchun zarur bo‟lgan o‟quv va ma‟muriy
resurslarni
shakllantiradi, ushbu resurslar u yoki boshqa Fan bo‟yicha o‟qitish jarayonida qo‟llaniladigan
ishlab chiqarish moduli deb nomlanadi va zaruriyatga qarab yaratiladi.
Bunday modullarga quyidagilarni kiritish mumkin:
-ayrim fanlar bo‟yicha o‟quv guruhining CHAT (on-line auditoriyalar - seminarlari maslahatlar);
-fanlar bo‟yicha telekonferentsiyalar (forumlar) (on-line auditoriyalar - seminarlar i maslahatlar);
-e‟lonlar taxtasi;
-tarqalish varag‟i;
-yakka tartibda (tariflanadigan) maslahatlar tizimi.
O‟quv yurtining VFdagi bunday modullar soni o‟qituvchilar ehtiyojlari va ular tomonidan
amalga oshiriladigan o‟qitish metodikasi bilan belgilanishini ta‟kidlab o‟tish kerak. Shunday
qilib, axborot-ta„lim muhiti pedagogik tizim kabi quyidagi funktsiyalar yuklanadigan
o‟qituvchining yangi rolini belgilaydi:
- bilish jarayonini muvofiqlashtirish;
- o‟qitiladigan fanni to‟g‟rilash;
- yakka tartibda o‟qitish rejasini tuzishda maslahat berish;
- o‟quv rejasi, o‟quv loyihalariga rioya qilish.
ATMda an‟anaviy kafedradan farqli bo‟lgan virtual (taqsimlangan) kafedralarning ishlash
sharoitlarining shartlari o‟zgarishi mumkin. Ushbu shartlarni aniqlash uchun mamlakat
universitetlari kafedralari va xorijiy xuddi shunday kafedralarning tashkiliy,
metodik va ilmiy
faoliyatini, shuningdek kafedraning ergatitik tizimi kabi kafedraning faoliyatini ta‟minlaydigan
axborotning tipi, tarkibi va xarakteristikasining tahlilini o‟tkazish zarur. Birinchi navbatdagi
choralar sifatida quyidagilarni:
- o‟quv-metodik, ilmiy, tashkiliy va boshqa innovatsion funktsiyalarni amalga oshirishda
AKT bazasida taqimlangan (vertual) kafedraning kontsentsiyasini;
- AKT bazasida taqsimlangan (virtual) kafedraning ishlash strukturasi va printsiplarini;
- Internet tarmog‟ida kafedraning virtual vakillari kontseptsiyasini;
- ilmiy, metodik va ilmiy-tadqiqot faoliyatni ta‟minlash uchun interfaol axborot tizimlar kabi
kafedraning VF namunaviy kontseptsiyasini ishlab chiqish zarur.
Ushbu vazifalarni hal etish natijasida quyidagilarni:
- universitet ta„lim kompleksi tarkibidagi taqsimlangan (virtual) kafedrasining kontseptsiyasi;
- taqsimlangan (virtual) kafedraning o‟quv, ilmiy va metodik ishini tashkil qilish bo‟yicha
metodik tavsiyalarni olish mumkin.
Internet-kafedra kabi taqsimlangan kafedra ma‟muriy va milliy chegaralar bilan
cheklanmagan. U o‟z faoliyatini Rossiya Federatsiyasining barcha sub‟ektlarida, shuningdek
xorijda amalga oshirishi mumkin. Bunda kafedra universitet ta„lim kompleksining talabalari,
aspirantlari, doktorantlari va tinglovchilarni amalga oshiriladigan ta„lim
olishning barcha
darajalaridagi ta„lim dasturlari, o‟qitishning barcha shakl va texnologiyalari bo‟yicha o‟qitishni
tashkil qiladi.
Taqsimlangan kafedra quyidagi auditoriya va auditoriyadan tashqari o‟quv ishlarning barcha
turlarini amalga oshirishi mumkin:
- ma‟ruzalar, shu jumladan potokli auditorida;
- tarmoq klasslarida ma‟ruzalar;
- tele-va videokonferentsiyalar rejimida;
- ma‟ruza-prezentatsiya;
- amaliy mashg‟ulotlar, shu jumladan barcha texnologik muhitda seminar va laboratoriya
mashg‟ulotlari, o‟quv-mashg‟ulot klasslari va firmalardagi o‟quv mashg‟ulotlari;
- talabalar, aspirantlar, doktorantlar, tinglovchilarning mustaqil (yakka tartibda bajariladigan)
ishlarni tashkil qilish, shu jumladan kurs ishi va diplom loyihasini bajarish, ma‟lumotlar bazasi
va o‟quv-metodik adabiyot bilan ishlash,
referatlar, kurs ishlari va diplomni loyihalarini
retsenziyalash, atamalar lug‟atini shakllantirish;
-
elektron
pochta
va
boshqa
telekommunikatsiyadan
foydalanib
o‟quv
guruhlar
konferentsiyasini, elektron pochta va telekommunikatsiyadan foydalanib kurs mavzularini
o‟zlashtirishda (CHAT) o‟qitiladiganlarning noshakliy muloqatini tashkil qilish;
- konsultatsiyalar: yakka tartibda va guruhli (tyutorlar);
- nazorat qilish tadbirlari – kunduzgi bo‟limda imtihon va sinovlarni off-line va on-line
rejimlarda, tele-videokonferentsiyalar rejimida o‟tkazish;
- kurs va diplom (loyihalar) ishlarini tayyorlashni tashkil qilish va rahbarlik qilish, kollokviumni
o‟tkazish;
- bitiruvchilarning yakuniy davlat attestatsiyasini tashkil qilishda ishtirok etish;
- davlat ta„lim standartlarida nazarda tutilgan amaliyotni tashkil qilishda ishtirok etish.
Taqsimlangan kafedraning asosiy funktsiyalari, albatta, o‟quv jarayonini o‟quv-metodik
qo‟llab-quvvatlash hisoblanadi. Birinchi navbatda, bu o‟quv kurslarini ishlab chiqish.
Har bir
taklif qilingan kurs bo‟yicha o‟quv mashg‟ulotlar o‟tkazilishini tartibga soluvchi ishchi dastur va
boshqa hujjatlar (joriy attestatsiyaning savollari, kurs ishlarining tematikasi, asosiy va
qo‟shimcha adabiyotlar ro‟yxati, Internet tarmog‟idagi adreslar) tayyorlanadi.
O‟quv jarayonini o‟quv-metodik qo‟llab-quvvatlash ta„lim faoliyatni o‟quv-metodik
ta‟minotining butun kompleksini tayyorlashda ifodalanadi:
- o‟quv adabiyotlar;
- o‟quv qo‟llanmalar;
- ma‟ruzalarning mualliflik kurslari;
- topshiriqlar to‟plami, situatsion topshiriqlar va mashqlar to‟plami (case-study);
- testlar to‟plami;
- laboratoriya va boshqa amaliyotlar;
- o‟quv-mashg‟ulotlar klasslaridagi mashg‟ulotlar uchun integratsiyalangan qo‟llanmalar;
- kursni o‟rganish bo‟yicha qo‟llanma (study-guide);
- kompyuter dasturlari, shuningdek mustaqil ishni tashkil qilish uchun boshqa materiallar.
Ta„lim faoliyatining o‟quv-metodik ta‟minoti turli texnologik muhitlarda (face-to-face
o‟qitish, tarmoq o‟qitish, multimediya o‟qitishdan) foydalanish uchun turli axborot
tashuvchilarda (qog‟oz tashuvchilar, CD-ROM, disketlar, videokassetlar, audiokassetlar) bo‟lishi
mumkin. Virtual kafedra faoliyatining turli yo‟nalishlari quyidagi yo‟nalishlar bo‟yicha ilmiy-
tadqiqot ishi hisoblanadi: o‟quv kurslarining tarkibini takomillashtirish
va rivojlantirish
yo‟nalishining ilmiy-metodik asosi, ta„lim faoliyatning barcha o‟quv-metodik ta‟minotini
takomillashtirish va rivojlantirish yo‟nalishining ilmiy-metodik asosi, o‟qitish, ta„lim
texnologiyalar shakli va turlarini takomillashtirish yo‟nalishlarining ilmiy-metodik asosi,
O‟zbekiston Respublikasi va xorijiy ta„lim strukturalarining ta„lim va metodik faoliyatini
monitoring qilish, ilmiy-pedagogik maktab (maktablar) doirasida dozarb ilmiy muammolar
bo‟yicha tadqiqotlarni tashkil qilish, o‟qituvchilar, aspirantlar, doktorantlar va talabalarning
ilmiy-tadqiqot ishlarini tashkil qilish, ilmiy-konsalting faoliyatni tashkil qilish, ilmiy tadqiqotlar
natijalari bo‟yicha ilmiy nashrlarni (qog‟oz tashuvchilar va Internet tarmog‟ida) tayyorlash.
