|
Pánniń maqseti, wazıypası hám aktuallılıǵı
|
| bet | 2/5 | | Sana | 14.02.2023 | | Hajmi | 48.61 Kb. | | #42174 |
Bog'liq 1-2, O`quv amaliyoti Hisoboti, TDA kompleks, 2-Laboratoriya, Лаб №3 Стабилитрон, 1-amaliy, 5-tema, 5-tema, Titullar (2), Tungi lampa, Simsiz tarmoq fanidan 1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-11-12-13-14-15 Labara, цифровые сотовые системы, 2-Amaliy ish, 49-54 (1)1.2. Pánniń maqseti, wazıypası hám aktuallılıǵı
Pándi oqıtıwdan maqset – Keyingi áwlad konvergent tarmaqlarına ótiw sebepleri, tarmaqtıń dúzılıw principlerı, qollanılatuǵın xızmetlerdiń túrlerine baylanıslı halda túrli satxlarda qollanılatuǵın texnologiyalardı tańlay biliw, olardı texnikasınan nátiyjeli paydalanıw, informaciya qawipsizligi támiyinlew, sonıń menen birge tálim standartında talap etilgen bilimler, kónlikpeler hám tájiriybe dárejesin támiyinlewden ibarat.
Pánniń wazıypası - studentlerge jańa áwlad konvergent tarmaqları arqalı ámelge asırilatuǵın xızmetlerdiń túrleri hám olardıń tiykarǵı wazıypaları, jańa áwlad konvergent tarmaqları boyınsha informaciyanı uzatıwshı, ámeldegi bolǵan hám kelesindegi texnologiyalardı ámelde analiz qılıw ushın bilimin bekkemlew, qáliplestiriw, informaciyanı uzatıwǵa tiykarlanǵan xolatlarini hám principlerin, fundamental túsiniklerin teoriyalıq bekkemlewden ibarat.
Pánniń aktuallılıǵı. Ózbekstan Respublikasınıń telekommunika-ciya tarmaqlarında informaciya koleminiń asıp barıwı hám túrli xızmetlerdiń júzege keliwi, telekommunikaciya tarmaqları arqalı uzatılatuǵın túrli signallardıń sapa kórsetkishlerin joqarı bolıwın, talap boyınsha xızmetlerdi waqıtında usınıs etiliwin talap etedi hám bunday mul'tiservisli tarmaqlarda islew ushın joqarı maman qánigeler talap etiledi. Bul «Keyingi áwlad konvergent tarmaqları» pániniń házirgi dáwirde aktuallıǵınan hám áhmiyeti joqarı ekenligin derek beredi.
1.3. Kommutaciyalaw úskeneleriniń rawajlanıwı
Telekommunikaciya sózi aralıqtan turıp baylanıs qılıw quralı degenin ańlatadı (yaǵnıy informaciya almasınıwın ) hám bunday baylanıstıń túrli usılların ámelge asırıwshı texnologiyalar jıyındısın názerde tutadı. Geyde telefoniya hám telekommunikaciya atamaların bir biri menen atlastirishadi.
Birinshi termin daslep real waqıt dawamında sóylew informaciyaın uzatıwǵa mólsherlengen elektraloqa sistemalarına muwapıq túrde qollanǵan. Ekinshisi bolsa, diskret informaciyanı almasinuvi ushın isletiletuǵın, sonday-aq kompyuter sistemaları da isletilingen, qalǵan barlıq elektraloqa sistemaların (sonday-aq telefon sistemalarına tiykarlanǵanların da óz ishine aladı ) muwapıq túrde isletilingen.
Málim aymaqta telefon baylanısın támiyinleytuǵın apparatlar hám imaratlar yigindisi telefon tarmaǵı dep ataladı. Bunday tarmaq quramına kuyidagilar kiredi: kommutaciya kurilmalari (AC, túyin stanciyaları, koncentratorlar hám mul'tipleksorlar), Liniyalıq imaratlar (abonent hám baylaw liniyalar, qalalararo hám xalıq aralıq kanallar ), rásmiy imaratlar (telefon stanciyalar, kúsheytgish punktleriniń ımaratları ), telefon apparatları hám operatorlar pul'tlari.
Evolyuciya processinde telefon tarmaǵı cifrlı telekommunikaciyalardıń qúdiretli infratuzilmasining strukturalıq bólegi bolıp qaldı, bunda sóylew uzatılıp atırǵan maǵlıwmatlardıń tek birgine túri bolıp esaplanadı.
Telekommunikaciya tarmaǵın mul'timediyali informaciya almasınıwın qullovchi qurallar menen támiyinlengen telefon tarmaǵı dep qaraw múmkin, yaǵnıy telefoniya telekommunikaciyanıń túrlerinen biri esaplanadı.
Ulıwma paydalanıw telefon tarmaqların (UFTT) dástúriy túrde kuyidagilarga ajıratıwadı : qala, awıl, tapy hám qalalararo, xalıq aralıq. Barlıq atap ótilgen tarmaqlar birgelikte ulıwma paydalanıw telefon tarmaǵın ónim etedi. UFTT, (PSTN - Public Switched Telepone Network) ol mámlekettiń uzaro bir- birine baylanısqan baylanıs tarmaǵına kiredi.
UFTT ga májburiy qoyılatuǵın talap - bul, barlıq jergilikli, milliy hám regional telefon tarmaqlarınıń arasında tolıq baǵlıqlıqtı payda etiw bolıp tabıladı.
Kommutaciya (switchens) sózi «ulash hám úziw» mánisin ańlatadı. Elektr injineri ushın kommutaciya elementi bul jumıs processinde eki jaǵdaydan (jalǵaw, úziw) birine ótiwi múmkin bolǵan kurilma bolıp tabıladı. Bul optikalıq kommutaciya elementlerge, tranzistorlarǵa, bular járdeminde qurılǵan logikalıq ventellarga, triggerlarga hám hokozolarga salıstırǵanda ádalatlı bolıp tabıladı.
Cifrlı kommutaciya dep cifrlı signal ústinen onı Analoglı signalǵa aylantırmay málim ámeller orınlaw járdeminde kommutaciyalanadigan kanaldıń shettegi noqatları ortasında baylanısıw ornatıw procesine aytıladı.
Avtomatikalıq kommutaciya texnikasıningrivojlanishidauchtabosqichaniq kózgetashlanadi. Birinshi basqıshda (XX ásirdiń 30 jılları ) avtomatikalıq kommutaciya ushın elektromexanik izlagichlar isletilingen (dekada qádemli, mashinalı, motorlı hám xokozo). Shutkali izlagichlar menen qurılǵan kommutaciya sistemaların isletiw processinde tómendegi saldamlı kemshilikler anıqlanadı : kommutacion ásbaplar isletiwdiń joqarı bolmaǵan ısonchliligi stancion apparatları xizmet kórsetiwge úlken miynet sarıplanıwı, sóylesiw traktınıń tómen sapası, izlagichlarni islep shıǵarıw texnologiyasınıń quramalılıǵı.
Ekinshi basqısh urıs jıllarından keyingi dáwir tuwrı keledi, bul waqıtta avtomatikalıq elektraloqa rawajlanıwınıń sapalı rawajlanıwına úndewshi koordinatli kommutaciya texnikasın ekspluataciyasına nátiyjeni ámelde qollanıw qılıw hám ǵalabalıq islep shıǵarıw baslandı. Bir qatar ábzallıq hám ústemshiliklerge qaramay koordinatli kommutaciya qurallarına revolyuciyalıq ózgerisler kiritilmadi, sebebi olar da elektromexanik principlerge tiykarlanǵan elementler negizinde qurılǵan, bul bolsa kommutaciya rawajlanıwınıń birinshi boskichiga xos bolıp tabıladı.
Avtomatikalıq kommutaciya texnikasınıń rawajlanıwda sapalı ózgeris tranzistor oylap tabıw etilgennen keyin, elektronika hám elektron esaplaw mashinalarınıń xalıq xojalıǵınıń túrli tarawlarına nátiyjeni ámelde qollanıw etilgennen keyin júz berdi.
Jańa sapalı AC lardıń jaratıw ushın derlik eki on jıllıq, úlken dóretiwshilik izertlewler hám úlken finanslıq ǵárejetler kerek buldi.
Keyinirek AC dıń jańa sistemaların jaratıw eki jolı menen ketti. Birinshisi kvazielektron AC larni islep chikish, bularda kommutacion maydan negizin úlken tezlikte isleytuǵın relelardıń yamasa boshka elektromagnit kurilmalardıń metall kontaktlari quraydı, elektron texnika bolsa basqarıw ásbaplarında isletiledi.
Ekinshisi, tolıq elektron AC larni islep shıǵıw boldı. EAC de kommutacion maydanlardıń tómendegi túrleri isletiledi: keńislikdegi túri, kanallardı jiyilik boyınsha ajıratıw hám waqıt boyınsha ajıratılǵan sóylesiw traktların shólkemlestiriw principi boyınsha.
EAC darda informaciya túrli dereklerden kommutaciya maydanınıń ulıwma shınjırına úzliksiz emes, waqıt boyınsha málim jılısıw menen amplituda - modulyaciyalanǵan impulslar izbe-izligi kórinisinde keledi.
Cifrlı kommutaciyanıń teoriyalıq tiykarları XX’ásirdiń 30-jıllarında ańlatılǵan edi. Biraq, IKM li uzatıw sistemaların ámeliyatta isletiliwi bolsa tek 50- jıllardıń aqırında baslandı, bul waqıtqa kelip mikroelektron sxemalar jaratılıwında sezilerli rawajlanıwǵa erisilgen edi. Aqırǵı on jıllıqta avtomatikalıq elektr baylanıs salasında integral baylanıs tarmaǵı hám sistemanı jaratıwǵa bólek itibar berilmekte. Integral baylanıs sisteması avtomatlastırılǵan baylanıs sisteması bolıp, informaciyalardıń barlıq túrleri hám kommutaciya birden-bir cifrlı formada ámelge asırıladı. Bunday sistema informaciyanıń hár túrli birdey formaǵa keltirilip uzatıw imkanın beredi.
Integral baylanıs tarmaqlarına ótiw kommutaciya hám kanal quraytuǵın úskenelerdi kemeytiwge alıp keledi, baylanıs apparaturasini standartlastırıw hám bir formaǵa keltiriwdi támiyinleydi, bul úskenelerdi óndiriste, hám de olardı isletiwde sezilerli ekonomikalıq nátiyjelililik alıw imkaniyatın beredi.
Cifrlı baylanıs tarmaqlarınıń texnikalıq abzallıqları tómendegishe: gruppa dúziliwiningoddiyligi; signallashningoddiyligi;
zamanagóy texnologiyanıń isletiliwi; uzatıwva kommutaciya sistemalarınıń integraciyası ;
signal / shawqım qatnasınıń kishi kiymatlarida islewi múmkinligi; signaldı regeneraciyalash; boshka xızmet túrlerine kelisiwligi;
Jumısshı xarakteristikalardı qadaǵalawlaw múmkinligi;
informaciyanı jasırınlashtirishni jeńilligi.
Basqarıwshı signallardı uzatıw ushın qabıl kilingan format uzatıw sistemasınıń túrine, hám de terminal úskenege baylanıslı boladı. Basqarıwshı informaciyanı uzatıwda isletiletuǵın bita formattı basqasına ózgertiw baylanıs tarmaǵınıń bólek sistemashalarıniń beyimlestiriwshi apparatlarında ámelge asıriladı. Signallaw tarmaq ekspluataciyası menen shuǵıllanatuǵın telefon kompaniyaları ushın, dástúriy túrde basqarıw tárepten de finanslıq jixatdan da sezilerli waqıt bolǵan.
Bell Sustem firması stanciyalararo signallaw sisteması dep atalǵan sistemanıń detallashgan joybarın islep chikdi, ol baylanıs tarmaǵındaǵı signallawdıń kóplegen máselelerin sheshiw imkaniyatın beredi. Umumkanal signalızaciyasi boyınsha signallaw sisteması Analoglı tarmaqta modemlarni isletiw menen ámelge asırilsada, soǵan qaramay bul sistemanı kirgiziwden alınatuǵın sezilerli nátiyjelililikti tek úlken tezliktegi cifrlı baylanıs kanalları ámeldegi bolǵanda alıw múmkin.
Waqıt boyınsha ajıratılǵan cifrlı signallardı mul'tipleksorlovchi yamasa kommutacion sxemalar, cifrlı esaplaw mashinalarında isletiletuǵın mantikiy elementlerde hám yad elementleri negizinde dúziledi.
Kommutacion sxemanıń tiykarǵı elementi, yaǵniy kommutaciya nuktasi - logikalıq element bolıp, bir kiriwi informaciya signalların uzatıw ushın, basqaları bolsa - basqarıw signalların uzatıw ushın mólsherlengen. Sonday etip logikalıq elementler hám yad elementleri retinde isletiletuǵın cifrlı integral sxemalardı islep shıǵıw texnologiyasınıń rawajlanıwı, tikkeley cifrlı uzatıw sistemaları hám kommutaciya sistemalarına da tásir kórsetedi. Zamanagóy texnologiyanıń abzallıqları elektraloqa funkciyaların ámelge asırıw ushın arnawlı islep shıǵılǵan úlken integral sxemalardıń (KIS) jaratılǵanı tárepke jáne de ayqınlaw bóle baslaydı. Bunnan tısqarı cifrlı komponentlerdi soǵıw Analoglı ekvivalentke qaraǵanda ańsat, Analoglı aldında nomerdi ámelge asırıw funkcional ábzallıqqa iye, bir modul shegarasında ishki jalǵawlar minimallastırılgan, kanallardı waqıt boyınsha ajıratıw tiykarında joldaslı hám optikalıq baylanıs kabellari menen islewi múmkin.
Cifrlı sxemalardı qollanıwdıń basqa úlken perspektivaǵa iye bolǵan tarawı bul signallarǵa qayta islew (kúsheytiw, korrekciyalaw, anıq jiyiliklerdı tabıw, jańǵırıqtı joq etiw, modulyaciya hám filtrlew) tarawı bolıp tabıladı.
Signallarǵa cifrlı qayta islew cifrlı kóriniste kórsetilgen signallarǵa qayta islew ushın arifmetik hám logikalıq cifrlı sxemalardı isletiwdi názerde tutadı.
|
| |
