1-MARUZA: C++ DASTURLASH TILIGA KIRISH.
C++ TILINING LEKSIK ASOSLARI.
REJA:
1. C++ dasturlash tiliga kirish.
2. C++ dasturlash tili alifbosi va xizmatchi so’zlari. Amallar. Izohlar satrini tavsiflash.
3. Standart funksiyalar va ularning yozilishi.
4. Konsol orqali muloqot qilish.
5. Chiqarish operatori. Kiritish operatori.
1. C++ dasturlash tiliga kirish.
C++ dasturlash tili C tiliga asoslangan. C esa o'z navbatida
B va BCPL tillaridan kelib
chiqqan. BCPL 1967 yilda Martin Richards tomonidan tuzilgan va operatsion sistemalarni
yozish uchun mo'ljallangan edi. Ken Thompson o'zining B tilida BCPL ning ko'p hossalarini
kiritgan va B da UNIX operatsion sistemasining birinchi versiyalarini yozgan. BCPL ham, B
ham tipsiz til bo'lgan. Yani o'garuvchilarning ma'lum bir tipi bo'lmagan - har bir o'zgaruvchi
kompyuter hotirasida faqat bir bayt joy egallagan. O'zgaruvchini qanday sifatda ishlatish esa,
yani butun sonmi, kasrli sonmi yoki harfdekmi, dasturchi vazifasi bo'lgan.
C tilini Dennis Ritchie B dan keltirib chiqardi va uni 1972 yili ilk bor Bell Laboratoriyasida,
DEC PDP-11 kompyuterida qo'lladi. C o'zidan oldingi B va BCPL tillarining juda ko'p muhim
tomonlarini o'z ichiga olish bilan bir qatorda o'zgaruvchilarni tiplashtirdi va bir qator boshqa
yangiliklarni kiritdi. Boshlanishda C asosan UNIX sistemalarida keng tarqaldi.
Hozirda
operatsion sistemalarning asosiy qismi C/C++ da yozilmoqda. C mashina arhitekturasiga
bog'langan tildir. Lekin yaxshi rejalashtirish orqali dasturlarni turli kompyuter platformalarida
ishlaydigan qilsa bo'ladi.
1983 yilda, C tili keng tarqalganligi sababli, uni standartlash harakati boshlandi.
Buning
uchun Amerika Milliy Standartlar Komiteti (ANSI) qoshida X3J11 tehnik komitet tuzildi va
1989 yilda ushbu standart qabul qilindi. Standartni dunyo bo'yicha keng tarqatish maqsadida
1990 yilda ANSI va Dunyo Standartlar Tashkiloti (ISO) hamkorlikda C ning ANSI/ISO
9899:1990 standartini qabul qilishdi. Shu sababli C da yozilgan dasturlar kam miqdordagi
o'zgarishlar yoki umuman o'zgarishlarsiz juda ko'p kompyuter platformalarida ishlaydi.
C++ 1980 yillar boshida Bjarne Stroustrup tomonidan C ga asoslangan tarzda tuzildi. C++
juda ko'p qo'shimchalarni o'z ichiga olgan, lekin eng asosiysi u ob'ektlar bilan dasturlashga
imkon beradi.
Dasturlarni tez va sifatli yozish hozirgi kunda katta ahamiyat kasb etmoda. Buni ta'minlash
uchun ob'ektli dasturlash g'oyasi ilgari surildi. Huddi 70-chi
yillar boshida strukturali
dasturlash kabi, programmalarni hayotdagi jismlarni modellashtiruvchi ob'ektlat orqali tuzish
dasturlash sohasida inqilob qildi.
C++ dan tashqari boshqa ko'p ob'ektli dasturlshga yo'naltirilgan tillar paydo bo'ldi.
Shulardan eng ko'zga tashlanadigani Xerox ning Palo Altoda joylashgan ilmiy-qidiruv
markazida (PARC) tuzilgan Smalltalk dasturlash tilidir. Smalltalk da hamma narsa ob'ektlarga
asoslangan. C++ esa gibrid tildir. Unda C ga o'xshab strukturali
dasturlash yoki yangicha,
ob'ektlar bilan dasturlash mumkin. Yangicha deyishimiz ham nisbiydir. Ob'ektli dasturlash
falsafasi paydo bo'lganiga ham yigirma yildan oshayapti.
C++ funksiya va ob'ektlarning juda boy kutubxonasiga ega. Yani C++
da dasturlashni
o'rganish ikki qismga bo'linadi. Birinchisi bu C++ ni o'zini o'rganish, ikkinchisi esa C++ ning
standart kutubhonasidagi tayyor ob'ekt/funksiyalarni qo'llashni o'rganishdir.
