|
1-Ma’ruza Mavzu: Fanga kirish. Avtоmatik bоshqarish sistemalari – elementlar majmuasi
|
| bet | 4/4 | | Sana | 06.02.2024 | | Hajmi | 1,1 Mb. | | #151945 |
Bog'liq 1-маърузаTashqi ta’sirlarni o ‘z navbatida ikki turga bo'lish mumkin. Birinchi turga tizimning kirishiga ongli uzatiladigan va texnologik jarayonning normal borishi uchun zarur bo‘lgan tashqi ta’sirlar birinchi turga kiradi. Bulartopshirish yoki kirish ta ’sirlari deb ataladi. Odatda ular x bilan belgilanadi; har qanday avtomatika tizimining ishi vaqt ichida bajarilganidan kirish kattaligining ta’siri vaqt bilan bogclanadi va odatdax(t) tarzida belgilanadi. x(t) ta’sirida avtomatika tizimida turli miqdoriy va sifatiy o‘zgarishlar sodir bo‘ladi, natijada jarayon ko‘rsatkichlari-rostlanadigan m iqdorlar- istalgan qiymatni oladi yoki o‘zgarish xarakteri talab etilgandek boMadi.
Rostlanadigan miqdorlar u(t) bilan belgilanadi va chiqish koordinatlari yoki chiqish miqdorlari deb ataladi.
Ikkinchi turga rostlanuvchi obyektga bevosita keladigan ta’sirlar avtomatik rostlash tizimiga beriladigan tashqi ta’sirlaming ikkinchi turiga kiradi. Bu ta’sirlar tashqig'alayonlar deb ataladi va F(t) bilan belgilanadi.
Turli avtomatika tizimlari uchun g‘alayonlar ham turlicha bo‘ladi. Masalan, o‘zgarmas tok motori uchun motorga keltiriladigan kuchlanish kirish miqdori, motoming aylanish chastotasi chiqish (rostlanadigan) miqdori, uning validagi yuklama esa g ‘alayon boMadi.
G‘alayonlar asosiy va ikkinchi darajali boMadi. Asosiy g‘ala- yonlarga rostlanuvchi miqdor u(t) ga eng ko‘p ta’sir ko‘rsatuvchi g‘alayonlar kiradi. Agar tashqi g‘alayonlaming rostlanuvchi miqdor u(t) ga ta’siri oz bo‘lsa, ular ikkinchi darajali deb ham hisoblanadi. Masalan, o‘zgarmas tok bilan qo^g'atiladigan o‘zgarmas tok motori uchun motorning validagi yuklama asosiy g calayon, motor aylanish chastotasining juda oz o 4zgarishiga sabab bo‘ladigan g ‘alayonlar (xususan, qo‘zgatish chulg‘amining va yakor chulg‘amining qar- shiligini, binobarin, toklarni ham o ‘zgartiruvchi tashqi muhit haroratining o‘zgarishi; motoming qo‘zgatish chulg‘amini ta’min- lovchi elektriktarmoq kuchlanishningo‘zgarishi; cho‘tkali kontaktlar qarshiligini o‘zgarishi va boshqalar) ikkinchi darajali bo‘ladi. Agar tizimda bir chiqish miqdori (koordinata) rostlansa, bunday tizim bir konturli, agar tizimda bir necha miqdor (koordinata) rostlansa, shuningdek, bir chiqish koordinatasining o‘zgarishi boshqa koordinataning o‘zgarishiga ta’sir etsa, bunday tizim ko‘p konturli deb ataladi.
|
| |
