33
O‟lchash asbobini ulash uchun ulanmalardan biridagi zanjirini (6.2-rasm, a) yoki
termoelektrodlardan birini o‟zish (6.2-rasm, b) kerak.
Termojuft zanjiriga uchinchi C o‟tkazgichni ulash
variantlaridagi jamlangan
TEYKini ko‟rib chiqamiz 6.2-rasm, a dagi variant uchun:
.
,
,
0
0
0
0
t
t
t
t
t
t
C
С
С
(6.6)
0
t
t
, ya„ni ulanmalar harorati teng bo‟lsa
0
0
0
0
t
t
t
t
С
С
С
=0,
(6.7)
bu tenglamadan ma„lumki,
0
0
0
t
t
t
С
,
(6.8)
(6.8) ni (6.6) ga qo‟yib chiqsak (6.4) tenglama kelib chiqadi. 6.2-rasm, b dagi variant
uchun:
.
,
,
0
1
1
0
1
t
t
t
t
t
t
t
C
С
С
,
(6.9)
Agar
1
1
t
t
C
С
va
0
0
t
t
А
hisobga olinsa, (6.9) tenglama
(6.4) tenglamaga aylanadi.
Bundan quyidagi muhim hulosa chiqarish mumkin:
termojuftning zanjiriga
uchlaridagi harorati bir xil bo‟lgan uchinchi o‟tkazgich ulanganda ham TEYK
o‟zgarmaydi. Demak, termojuft
zanjiriga ulash simlari, o‟lchov asboblari va
qarshiliklarni ulash mumkin ekan.
Erkin
uchlardagi harorati t
0
ga
0
0
t
bo‟lganda tuzatish kiritish uchun
termoelektr termometr hosil qiladigan termoEYK
0
,
t
t
ga uchun E(
t
2
, 0) ni qushish
lozim; shunda termoEYK E(t, 0) qiymati topiladi:
0
,
t
t
+ Е(t
0
, 0)= Е(t, 0).
(6.10)
Haroratni o‟lchashga oid alohida masalalarni
Еchish uchun termoelektr
termometrlarni o‟lchash asbobi bilan ulashning turli usullari qo‟llaniladi
34
6.3-rasmda termoelektrni o‟lchash asbobiga ulash sxemasi keltirilgan.
Termoelektr komplektiga termojuft 1, ulash simi 2 va o‟lchov asbobi 3 kiradi.
Termoelektr termometrlarni o‟zgartirish koeffitsientini orttirish uchun bir
necha termojuftlarni ketma-ket ulashda foydalaniladi. (6.3-rasm, b).
Ikki nuqta orasidagi harorat farqini o‟lchash uchun
differensial termoelektr
termometr qo‟llaniladi. U ikkita qarama-qarshi ulangan bir xil termometrlardan
tuzilgan. (6.3–rasm, v).
MDX mamlakatlarida SEV (ST SEV 1059-78) standartlariga ko‟ra
quyidagi
metall elektrodli termoelektr termometrlar qo‟llaniladi. Ularning tavsiflari 6.1-
jadvalda keltirilgan.
