99
Radiotulqinli usullarga radiolakatsion, radiointerferentsion, endovibratorli va
rezonansli usullar kiradi.
Radiotulqinli sath o‟lchagichlarning ishlashi elektromagnit tulkinlarning elektr
va magnit xossalari bilan fark qiladigan muhitlarning
chegarasidan kaytishi
hodisasiga asoslangan.
Elektromagnit tulkinlarning tarkalish tezligi
muhitda uning dielektrik
ва
magnit o‟tkazuvchanligi
qiymatlari bilan topiladi:
C
, (15.1)
bunda С-vakuumdagi yoruglik tezligi.
Sath o‟lchagich sxemasi nur tarkatgich, elektromagnit energiyasi qabul kilgichi
va vakt oraligini o‟lchash qo‟rilmalaridan iborat. Sath
h
qiymati nur tarkatgich
signalni junatish payti bilan kaytgan signal qabul kilgich 2 ga kelgan payt orasidagi
vaktni aniqlash yordamida topiladi. Shu kattaliklar ushbu
C
h
H
)
(
2
(15.2)
munosabat bilan bog‟langan.
Odatda, lokatsiya gaz muhiti orqali suyuqlik ustida olib boriladi. Lokatsiyaning
gaz
orqali olib borilishi makulrok, chunki nur tarkatgichlar suyuqlik ta„siriga
berilmaydi, bundan tashkari, gazlarning magnit va dielektrik o‟tkazuvchanligi katta
emas va amalda gazning parametrlari o‟zgarishiga va xossalariga bog‟liq emas.
Bunday sath o‟lchagichlarning kamchiligi kichik vakt oraligini aniq o‟lchash
kiyinchiligidir, ular nurlanish zonasida turgan boshka predmetlarga goyat sezgir.
Suyuq metallarning sath o‟lchagichlari 200 mm gacha o‟lchash
diapazoniga ega,
o‟lchashning asosiy xatoligi
2%.
