|
Tayanch va fanga oid kompetensiyalar
|
| bet | 109/131 | | Sana | 21.05.2024 | | Hajmi | 11,79 Mb. | | #248105 |
Bog'liq 11-sinf-informatika-dars-ishlanmaTayanch va fanga oid kompetensiyalar:
TK: ishlash, saqlash, ulardan foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash, mediamadaniyatga ega bo‘lish.
FK: axborot xavfsizligini ta’minlaydigan usullardan foydalanib axborot uzata oladi; matn va jadval protsessorlari, taqdimot dasturlari yordamida hujjatlarni pochta orqali uzata oladi;
Dars usuli: suhbat, tushuntirish, “Savol-javob” metodi, “Rasmli boshqotirma” , “To‘g‘risini top”,”Yosh aktyor”o‘yinlari.
Dars turi: Yangi bilim berish.
O’quv jarayonining amaliga oshirish texnologiyasi:
O’qitish usullari: blits-so’rov, savol-javob.
O’qitish shakllari: guruhlara ishlash, frontal, jamoaviy.
O’qitish vositalari:11-sinf darsligi, mavzuga oid dars taqdimoti,
Monitoring va baholash: og’zaki va test nazorati, amaliy vazifalar.
Darsning borishi:
Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish
Xonani va o’quvchilarni darsga tayyorliklarini kuzatish
Yo’qlamani aniqlash
Navbatchi axboroti.
Siyosiy daqiqa.
Darsning maqsad va vazifalarini qo’yish.
Tayanch bilimlarning faollashtirish.
Uyga vazifalarini tekshirish va o’tilgan mavzuni mustahkamlash.
Mashq. Ma’lumotlami arxivlash.
Bajarish:
Arxivlanadigan fayl belgilanib, sichqonchaning chap tugmasi bosiladi va arxivlash bo‘limidan Добавить в архив bandi faollashtiriladi;
Hosil bo‘lgan arxivlashtirish darchasidan faylni ixchamlashtirish usuli tanlanib, OK tugmasi bosiladi.
Dars materiallarini tushuntirish (materiallarni tushuntirish dars prezentatsiyasi va videorolik, amaliy harakatlar, tayyor ishlar ko’rgazmasini namoyish qilish bilan birgalikda olib boriladi).
Nazariy qism:
O ’tgan asming 50-yillarida ishlab chiqilgan kompyuterlar qimmatbaho va chekli miqdorda bo‘lib, ular o‘ta muhim vazifalami bajarish uchungina xizmat qilar edi. Keyinchalik arzon va yuqori samarali protsessorlaming paydo bo‘lishi bilan kompyuterlar tizimi vujudga kelaboshladi va ular lokal kompyuter tarmoqlari (LKT) (inglizcha - LAN Local Area Network) deb nomlandi. Lokal tarmoqqa bog‘langan har bir kompyuter maxsus plata-tarmoq adapteriga ega bo‘lishi zarur.
Korxona va tashkilotga te gishli bo‘lgan lokal kompyuter tarmog‘i shahar yoki viloyat miqyosida foydalanuvchilar uchun hamkorlikda aloqa o‘rnatish imkonini bermaydi. Ushbu muammo Mintaqaviy kompyuter tarmog‘i (MKT) yordamida amalga oshiriladi
MKTga misol sifatida respublikamizdagi bank va soliq sohasidagi ya- gona avtomatlashtirilgan tizimlari, shaharlardagi dorixonalaming ma’lumot beruvchi kompyuter tizimlarini keltirishimiz mumkin.
Masofaviy kompyuterlar telefon tarmoqlari orqali modem vositasida bog‘lanadi. Natijada foydalanuvchilar yuqori unumdorli superkompyuterlar orqali o‘zlari uchun ajratilgan resurslarga kirish imkoniyatiga ega bo‘ladi- lar. Ushbu superkompyuterlar bir tizimga birlashishi natijasida MKT paydo bo‘ladi.
Modem - telefon stansiyalari vositasida kompyuterdagi axborotlarni uzatish va qabul qilish uchun ikkilik sanoq tizimidagi ma’lumotlarni elektr signalariga aylantirish va asliga qaytarish vazifasini o‘taydi
Bir necha 10 kilometrli masofalarda LKTdan ma’lumot jo‘natish uchun tezligi 100 bit/s va tashqi muhit ta’sir etmaydigan koaksial kabellar ishlatiladi.
Hozirgi paytda keng qo‘llanilayotgan optik tolali kabellar nur o‘tkazuv- chanlik xususiyati bilan farqlanadi. Optik tolali kabellarda plastmassa yoki kremniydan yasalgan tolalar nur o‘tkazmaydigan tashqi qobiq bilan o‘ralgan bo‘ladi. Ushbu aloqa vositasida elektr signallari nurga aylantirilib ma’lumot jo‘natiladi va teskarisi bajarilib axborot qabul qilinadi. Ushbu kabelda signal jo‘natish tezligi 3 Gbit/s ni tashkil qiladi.
Dunyo hamjamiyati tomonidan to‘plangan barcha bilim manbalaridan to‘la foydalanish, kurrai zaminimizda ro‘y berayotgan voqea va hodisalardan hamda ilm-fan yangiliklaridan tezkor xabardor bo‘lish yoki ogoh etish uchun Global hisoblash to‘ri (GHT) dan foydalaniladi.
GHT (WAN-Wide Area Network) bir necha 10 va 100 kv. km maydon hududlami birlashtiradi. GHT ichida axborot almashish - telekommunika- tsiya (grekcha tele - “uzoq” va lotincha communicato - “aloqa”) deb ataladi.
Internet millionlab kompyuterlar vositasida lokal, hududiy va korporativ tarmoqlami birlashtirgan kommunikatsiyali to‘rdir.
Internet tizimida telekommunikatsiyaviy uzatish turli darajalarda amalga oshiriladi va foydalanuvchilaming o‘zaro aloqalari protokollar bilan tartibga solinadi.
Internet Protokol (IP) - to‘rlararo munosabatni tartibga soladi va aloqa uzatishda “yagona muloqot tili” standartini aniqlaydi.
IP адрес - Internet tizimiga ulangan har bir kompyuter uchun belgilangan 32 bitli takrorlanmas manzil.
Simple Mail Transfer Protocol (SMTP) - Internet tizimida pochta uzati- lish me’yorlarini tartibga soluvchi protokol.
User Datagram Protocol (UDP) - qabulini tasdiqlamagan holatda ma’lu- mot paketlarini jo‘natishni tashkil qiladi.
Transmission Control Protocol (TCP) - virtual bog‘lanishlami hosil qi- lib, axborotlami kerakli manzilga aniq yetib borishini ta’minlovchi protokol.
Telnet - Internet tizimidagi ixtiyoriy kompyuter bilan ishlash imkonini yaratadi.
Bu kabi protokollar to‘r konfiguratsiyasini talab darajasida saqlab turish uchun xizmat qilib, oddiy foydalanuvchi ulaming mavjudligini sezmaydi. Bu yerda shuni ta’kidlash lozimki, ТСРЯР protokollaridan foydalanuvchi Inter- netning bir bo‘lagiga aylanib qoladi.
TCP/IP protokollari turli parametrlar bilan xarakterlanadi, ulami bilish Internet tizimidagi bog‘lanishlarda bo‘lishi mumkin bo‘lgan nosozliklardan himoyalash muhimdir.
Hozirgi paytga kelib har bir foydalanuvchi o‘z shaxsiy kompyuteri vosi- tasida lokal va mintaqaviy tarmoqlar hamda Internet tizimi yordamida bu- tunjahon hamjamiyati bilan aloqa qiladi, ma’lumotlar uzatadi va qabul qiladi. Lekin Internet tizimida oxirgi paytlarda kompyuter jinoyatchiligi haddan ziyod avj olayotganligi bois, axborot xavfsizligini ta’minlash alohida muhim vazifalardan biriga aylandi.
Tarmoq xavfsizligini ta’minlashni brandmauer tizimi amalga oshiriladi.
|
| |
