Mavzu Transfarmator va elektr motorlarni rele himoyasi va ularning ulanishi

1. 
   rasm. ТT ning tarmoqqa ulanishi.
   

Tok transformatori nazorat qilinayotgan zanjirga xuddi ampermetr ulagandek, ketma-ket ulanadi. Ikkilamchi chulg‘amlariga ampermetr, o‘lchov asboblarining va himoya apparatlarining tok zanjirlari ulanadi.
Almashtirish sxemasi va vektor diagrammada quyidagilar qabul qilingan:

birlamchi tok I₁ va birlamchi chulg‘am W₁ ning qarshiligi ikkilamchi W₂ ni chulg‘am o‘ramlar soniga keltirilgan va bunda ikkilamchi chulg‘amdagi tokning vektori I₂ o‘zining haqiqiy yo‘nalishidan 180° ga burilgan.
Tok transformatorlarining ishi magnitlovchi kuchning (m.k.) tenglamasi bilan harakterlanadi. U tenglamaga asosan birlamchi va ikkilamchi Chulg‘amlar hosil qilgan m.k. lar yig‘indisi asosiy magnit oqimi Ft hosil qilgan ImagW1 ga teng.

I₁ W₁  I₂ W₂  I_mag W₁
(2.1)

Magnitlovchi tok I_mag=0 bo‘lganda, ikkilamchi tok I₂=I₁/n_t ga teng.

bu yerda
n_Т  W₂/W₁ -tok transformatori chulg‘amlarining soni nisbati

bo‘yicha aniqlangan transformatsiya koeffitsiyenti.
Shunday qilib, magnitlovchi tok hisobga olinmaganda tok transformatorlari ideal, xatosiz ishlaydi. Bunda uning ikkilamchi toki birlamchi tokining transformatsiya koeffitsiyenti n_t bo‘linganiga teng va ikkilamchi tok birlamchi tokdan 180° ga faza bo‘yicha farq qiladi.

I  _I  I
_ W_{1
 }^{ I} _ ^Imag ^

(2.2)

2 1 mag _W ^ _{n n} ^
2  t t 
Bu formuladan kelib chiqadiki, haqiqiy ikkilamchi tok hisoblab topilgan qiymatdan farq qiladi. Bu farq I_mag/n_t ga teng. I_mag magnitlovchi tok ikkilamchi tokning miqdorini va fazasini o‘zgartiradi.
Shunday qilib, magnitlovchi tokning ishtirok etganligi tufayli tok transformatorining ikkilamchi cho‘lg‘amiga birlamchi tokning faqat bir qismigina transformatsiyalanadi, ya`ni tok transformatorining ishida xatolik paydo bo‘ladi.
Almashtirish sxemasida birlamchi va ikkilamchi chulg‘amorasidagi magnit bog‘lanish elektr bog‘lanish bilan almashtirilgan va birlamchi tomonning barcha kattaliklari ikkilamchi cho‘lg‘amlar soniga keltirilgan.
Tok kattaligining xatosi ikkilamchi tokning qiymatiga asosan foizda o‘lchanadi.

i
f  ^I 100%  ^{I1  I2} 100%
I₁ I₁
(2.3)

 burchak bo‘yicha xatoliklar gradus va minutlarda o‘lchanadi.
Tok transformatorlarning magnitlovchi toklari qancha katta bo‘lsa, uning xatosi ham shuncha katta bo‘ladi. Natijada katta xatoliklar releli himoya qurilmalarining xato ishlashiga olib keladi. Shuning uchun tok transformatorlarining xatoliklarini kamaytirish Muhim va buning uchun tok transformatorlarida magnitlovchi toklarni kamaytirish kerak.