2-amaliy
Kompyuteri
protsessori (keys))
tizimli bloki
(Protsessor)
Kompyuter quyidagi asosiy bloklardan
iborat:
Тizimli blok.
Monitor.
Klaviatura.
Manipulyatorlar.
Kompyuterning alohida olingan qurilmalari o‘rtasidagi axborot
almashinuvi kompyuterning barcha qurilmalarini bog‘lovchi magistral orqali
amalga oshiriladi.
Тizimli blok.
Тizimli blok. Тizimli blokda kompyuterning asosiy elektron sxemalari
joylashtirilgan:
mikroprotsessor – hisoblashlarni bajarish va kompyuterni boshqarish
qurilmasi;
matematik soprotsessor – katta sonlar va kasrli sonlar ustida yuqori aniqlik
Bilan amallarni bajarish tezligini oshirish uchun. Masalan, matematik
soprotsessor ko‘p xonali kasr sonlarni suzuvchi vergulli rejimda tasvirlab, ular
ustida arifmetik amallarni 5-15 barobar katta tezlikda bajaradi. PENTIUM
va undan yuqori versiyali protsessorli kompyuterlarda matematik
soprotsessor asosiy protsessor tarkibidan o‘rin olgan. Uni alohida asosiy
plataga o‘rnatishga hojat qolmagan
Xotira – axborotni doimiy yoki
vaqtinchali saqlash qurilmasi.
Хotirani quyidagi turlarga
ajratish mumkin:
operativ xotira – tezkor xotira, RAM (Random Access Memory). Uning
vazifasi dasturlar, ma‘lumotlar, qayta ishlangan va hosil qilingan oraliq
natija ma‘lumotlarini saqlashdan iborat. Kompyuterni kuchlanish manbaidan uzib
qo‘yilsa yoki operatsion tizim qayta yuklanganida, tezkor xotiradagi
saqlanayotgan ma‘lumotlar o‘chib ketadi. Demak, bunday ma‘lumotlarni
o‘chirilmasligi uchun ularni qattiq diskka vaqti-vaqti bilan yozib, saqlash kerak.
Хotira sig‘ imi megabayt (Mb) va gigabaytlarda (Gb) o‘lchanadi.
kesh-xotira – operativ xotira bilan protsessor o‘rtasida
mutanosiblikni ta‘minlovchi, ya‘ni, bufer vazifasin o‘tovchi,
kompyuter unumdorligini oshirish imkonini beruvchi xotira.
doimiy xotira – qurilmalar ishini
nazorat qilish, kompyuter konfiguratsiya
parametrlarini (SETUP) sozlash uchun
dasturlarni, ya‘ni mikrodasturlarni doimiy
ravishda saqlovchi qurilma. Bunday
mikrodasturlar to‘ plami BIOS (kiritish
chiqarishning bazaviy (asosiy) tizimi)
deb ataladi. BIOS asosiy platada
mikrosxema ko‘rinishida joylashtiriladi.
Doimiy xotira (inglizcha ROM, Read
Only Memor y– faqat o‘qish uchun
mo‘ljallangan xotira) – kuchlanish
manbaiga bog‘ liq bo‘lmagan xotira bo‘lib,
unda
doimiy
ravishda
ma‘lumotlar
saqlanadi.
Bunday
ma‘lumotlar BIOS
mikrosxemasi ishlab chiqilishida. unga tikib
qo‘yiladi. Doimiy xotiradan axborotni faqat
o‘qish mumkin.
CMOS – BIOS mikrosxemasining qismi bo‘lib, u tizimli
platadagi maxsus akkumulyatordan kuchlanish oladi. Bunday
xotirada kompyuter konf iguratsiyasi parametrlari (operativ
xotira, vinchester turi, diskovodlar va shu kabilar)
saqlanadi. Uni ko‘pincha yarim doimiy xotira ham deb atashadi.
Chipset – tizimli
plata arxitekturasi
joylashtirilgan juda
kata mikrosxemalar
to‘plami. Slotlar
(shinalar) – kontroller
va adapterlarni o‘
rnatish uchun
ishlatiladi.
Bu boshqa mikrosxemalar joylashtirilgan
yordamchi integral mikrosxemadir. Ular
kompyuterning ichki tuzilishini shakllantirish
uchun maxsus ishlab chiqilgan; ba'zi ishlab
chiquvchilar uni arxitekturasining ajralmas
qismi sifatida joylashtiradilar.
Ular anakartda joylashgan va
chaqirilgan chipset anakart, masalan,
kengaytirilgan kartalar, USB port, xotira,
sichqoncha bilan aloqa o'rnatganimiz kabi,
ushbu plataning boshqa tarkibiy qismlari bilan
aloqaning bir qismidir.
klaviatura
, boshqa
qurilmalar qatorida. Bugungi kunda Chipsetlar
to'g'ridan-to'g'ri birlashtirilgan va ikkitagacha
integral mikrosxemalar kiritilgan.
Biroq, ular protsessor va mikroprotsessordan
biroz kattaroqdir. Shu tarzda, chipset
anakartning xususiyatlarini yaxshilashga
yordam beradi. Xuddi shu tarzda, u
protsessorda amalga oshiriladigan barcha
harakatlarni boshqarishga yordam beradi, bu
esa ishda ko'proq samaradorlikni keltirib
chiqaradi.
| 