58
10-§. NAMLIK EKOLOGIK OMIL SIFATIDA
Tayanch bilimlaringizni qo‘llang.
Suv tirik organizmlar hayotida
qanday o‘rin tutishi yuzasidan fikr bildiring.
Namlik.
Tirik organizmlar tanasining 2/3
qismi suvdan iborat, shu sababli
namlik ularning hayotini belgilovchi muhim omil sanaladi. Suv barcha tirik
organizmlar uchun universal eritma, hujayradagi biokimyoviy jarayonlar uchun
sharoit, ko‘pchilik tirik organizmlar uchun yashash muhiti hisoblanadi. Suv
tirik organizmlarda boradigan moddalar almashinuvida
faol ishtirok etadi va
muhim o‘rin tutadi. Tirik organizmlar yashaydigan muhitda suv yetishmasligi
organizmlarda hayotiy jarayonlarning sekinlashishiga sabab bo‘ladi.
Tirik organizmlarda suv gidroliz va fotosintez reaksiyalarida bevosita
ishtirok etadi. Ba’zi
tirik organizmlar, masalan, to‘garak va halqasimon
chuvalchanglar uchun suv gidrostatik skelet sanaladi va oziq moddalarni
tashish vazifasini bajaradi, ya’ni moddaning organizm bo‘ylab harakatlanishida
ishtirok etadi. Solishtirma issiqlik sig‘imi, issiqlik o‘tkazuvchanligi
yuqori
bo‘lgani tufayli suv organizmdagi issiqlik muvozanatini ushlab turadi,
hujayra va to‘qimalarning qizib ketishining oldini oladi.
S
uv yuksak sporali
o‘simliklarning urug‘lanishi, spora va urug‘lar unib chiqishi uchun o‘ta zarur.
Quruqlikda yashash joylarining namligi yillik yog‘ingarchilik
miqdoriga
bog‘liq, shuning uchun turli geografik zonalar o‘zaro farqlanadi. Namlikning
yetishmasligi yoki haddan tashqari ortib ketishi quruqlikda yashovchi tirik
organizmlar uchun cheklovchi omil hisoblanadi.
