|
MING QUYOSH SHULASI” HOLID HUSAYNIY
|
| bet | 3/5 | | Sana | 29.08.2024 | | Hajmi | 89,5 Kb. | | #270044 |
Bog'liq 5-ta asar yangiroMING QUYOSH SHULASI” HOLID HUSAYNIY
Asar aynan ming quyosh shu'lasi deb nomlanishining asosiy sababi shundaki, buyuk Ozarbayjon shoiri Tabriziy Ming quyoshning shu'lasi Qobulda doimo porlaydi deb aytgan.Asardagi aksariyat voqealar Qobulda aks etgani tufayli yozuvchi shu sarlavhani qo'yadi. Asarda Afg'onistonning urush oqibatidagi ayanchli ahvoli ko'rsatilgan.Asarning g'oyasi: urush dahshatlarini ochibgina qolmay balki tinchlik insonlar uchun ulug' ne'mat ekanligini,uning parokanda qilinishi qanchalar qimmatga tushishi mumkinligini doimo yodimizga solib turishdir.
Xolid Xusayniyning “Ming quyosh shu’lasi” asarida ayol obrazi: Asosan bosh obrazida Maryam ismli ayol keltirilgan “Maryam ilk bor «haromi» degan so'zni eshitganida besh yashar qizaloq edi. Xullasi kalom, bu hodisa payshanbada yuz bergandi. O'shanda joyida esxushida emasdi, o'zini qoʼyarga joy topolmasdi. Axir payshanba kunlari uyiga Jalil kelardi-da! Kechani tezrok qilish uchun hademay u uzokdan yordamlarini silkitgancha, tez katta o'tlarni bosib kela boshladi) Maryam stulning usiga chikib oldi va tokchadagi xitoy chinnilarga ko'l uzadi. Bu chinni serviz Maryamning ikki yasharligida dunyodan o'tgan buvisidan kolgan yagona yod- gorlik bo'lib, oyisi uni ko'z korachigidek asrardi. Nana (Maryam oyisini shunday atardi) qushlar va xrizantema gullari tasviri tushurilgan piyola- larni, tumshug'i egik choynakni, yovuz ruhlarni qu- vadigan ajoyib yangisi so'ngan qandonni, hatto ishlatishga ham ko'zi qiymasdi.
Xuddi shu qanddon Maryamning yordamchasidan yo'g'och polga sirgalib tushdiyu chil-chil bo'ldi. Nana polda sochilib yotgan chinni bo'laklarini ko'rdiyu yuzlari kizarib, lablari titradi, hamisha mhr bilan boqib turuvchi ko'z «Nanamning elkasiga yana shay-ton minib oldi», deb o'ylab, qo'rqib ketdi. Yo'q, utib ketdi. Nana qizining yordamlaridan mahkum tutib, o'ziga tortdi va tishlarini gijirlatdi.
- Xo'shginang singur, ahmoq! Menga yordam bergan karomating shu bo'ldimi? Bu mitti haromi meni xonavayron qilmasa g'orgaydi. Shunday qimmat- baho narsani sindirdi-ya!
O'shanda Maryam odamlarni tushunmagandi. «- romi» degan soz unga mutlaqo notanish edi. Hali juda ko'p kichkina uchun bu mudhish huquqomatning ma'nosini anglayolmasdi. Zotan, bunda hech qachon hech qanday Chiqish yo'q, hamma ayb dunyoga kelishi- ga sababchi bulgan kimsalarda. Maryam bu so'z bori bir yomon ma'nosini anglatishini sezgandi.
Asardagi Laylo obrazi: O'sha oqshom ular tunni ilk bor shar'iy erxotin sifatda qanday-dilar. Bolalar yigma karavot- chalarda uxlashardi. Yoshlik paytlarida Laylo va Tarik qanchalar sho'x, sarkash edilar, bir-birlariga tegib, hazillashar, ko'chalarni boshla- riga ko'tarib, xadon o'tib kulishardi. Mana, oradan yillar o'tib, ular bir-birining pinjiga kirgancha sokin, tinch yotishibdi.
Laylo jim, xuddi yuz bergan quvonchli hodi- sa qarshisida o'zini butunla yo'qotib kuygan- dek edi. Sevgili Tariq endi yonida, mana, bir yostiqqa bosh qo'yib, yordamni yordamga berib yotibdi. Yorim kechasi chanqob uygonganida ham, Laylo qo'llar ajralmaganini ko'rdi. Tariq qilishga yordamini xuddi havo sharining ipidankam muhim tutib olgan boladek ushlab yotardi.
Muri Layloga yokib qoldi. Tumanga o'rgan tonglar, tinik va sokin sho'rlar, munavvar tunlar, yam-yashil archalar, daraxt tanasida o'rmalab yuradigan olmaxonlar, hamma-hammasi Layloni maftun qildi. Unda sayyohlar qadami arzimaydigan sovgalar sotiladigan dukonchalar, kichkina mahsulotlar ham manzur olinadi.
Layloga issiq va suvli suvli, hamma sharoit- larga vannaxona ham yoqib tushdi. Adiba tay- yorladigan xilma-xil emaklarni ham yo'qotib qo'ydi. Er talab Alyonaning ma'rab uygotishi ham unga qandaydir zavq bag'ishlardi.
«Jin kuyosh shupliki Ba'zan Laylo tinch, xotiram uxlab yotgan bola- larga tikib, baxtdan boshi aylanib ketar, tomogida nimadir tiklar, ko'zlari jiqqa yoshga to'lardi.
“
|
| |
