1 soatlik dars ishlanmasi № 2
_Fan:
|
Informatika
|
Sinf:
|
Sana:
|
_________
|
___________
|
_________
|
___________
|
_________
|
___________
|
Mavzu:
|
Kompyuterlar
|
Darsning maqsadi:
|
|
Ta’limiy:
|
O’quvchilarga electron hisoblash mashinalarining 4 avloddan iboratligi, ularning alomatlari, transistor, integral sxema, apparaatli ta’minot, asosiy plata, portlar, protsessor, tezkor xotira, tovush, video hamda tarmoq platasi haqida bilim berish
|
Tarbiyaviy:
|
O’quvchilarni yangi bilimlar egallashda fanlararo bog’lanishning ahamiyatini yoritib berish orqali bilim olishga bo’lgan qiziqisharini oshirish
|
Rivojlantiruvchi:
|
O’quvchilarning kompyuter haqidagi bilim va tasavvurlarini kengaytirish va ularning kerakli ma’lumotlarni ajrata olish ko’nikmasini shakllantirish
|
Dars turi:
|
Yangi bilim beruvchi
|
Dars usuli:
|
Aralash
|
Dars jihozlari:
|
Electron resurslar, plakatlar, darslik, kompyuter, proyektor ekrani bilan.
|
DARSNING BORISHI:
-
Tashkiliy qism
O’quvchilarni yangi o’quv yili bilan qutlash.
Davomad va darsga tayyorgarligini o’rganish.
-
O’tgan mavzuni takrorlash
Test topshiriqlari asosida o’tgan mavzu takrorlanadi
1.
|
Mexanik mashinalargacha bo’lgan davrdagi sun’iy hisoblash vositalarini aniqlang
|
A)
|
Rus cho’ti
|
B)
|
Abak
|
C)
|
Birka
|
D)
|
Barchasi
|
|
|
2.
|
Birinchi elektromexanik mashina kim tomonidan va qachon yasalgan?
|
A)
|
Sharl de Kolmar, 1820
|
B)
|
B.Pascal, 1642
|
C)
|
B.Pascal, 1618
|
D)
|
V.Shikkard, 1623
|
|
|
3.
|
Uilyam Shokli, jon Bardin va uolter Bratteyn qaysi fizik element uchun Nobel mukofotini olishgan?
|
A)
|
Elektron lampa
|
B)
|
Integral sxema
|
C)
|
Transistor
|
D)
|
Batareyka
|
|
|
4.
|
Mexanik mashinalar davri hisoblash texnikasi tarixining nechanchi davri?
|
A)
|
1
|
B)
|
3
|
C)
|
4
|
D)
|
2
|
|
|
5.
|
Insoniyatning birinchi sun’iy hisoblash vositasini toping
|
A)
|
Kompyuter
|
B)
|
Birka
|
C)
|
Barmoqlar
|
D)
|
Logarifmik chizg’ich
|
-
Yangi mavzuni tushuntirish
Biz o’tgan darsda, hisoblash texnikasining rivojlanishini 4 bosqichga bo’lib o’rgandik. Ularning eng so’nggisi elektron hisoblash mashinalari davri bo’lib, 1946-yildan boshlangan ushbu davr bugungi kunga qadar bir necha avlod kompyuterlariga guvoh bo’ldi. Har bir avlod kompyuterlari o’zining qaysidir xususiyatlari bilan o’zidan avvalgi avlodlardan yaxshiroq va qulayroq qilib ishlab chiqarilgan. Farqlanadigan jihatlarini quyidagilarda ko’rish mumkin edi: asosiy tashkil etuvchi elementi, tezkorligi, tezkor xotirasi hajmi, kiritish va chiqarish qurilmalari, dasturiy ta’minoti.
1947-yilda bell laboratoriyasi xodimlari amerikalik Uilyam Shokli, Jon Bardinva uolter bratteyn tomonidan electron lampa ishini bajara oladigan transistor ishlab chiqarilgan. Endi bu element asosida EHMlaro’lchami, vazni va energiya sarfi minglab baravar kamaydi. Tezligi o’nlab marotaba ortdi.
Bu kashfiyot uchun ular 1956-yilda nobel mukofotiga sazovor bo’lishdi. 1957-yilda Texas Instruments firmasi xodimi Jek Kibli mantiqiy elementlardan tuzilgan birinchi integral sxemani ishlab chiqdi.
Transistor va integral sxemaning kashfiyoti tufayli qisqa davr ichida EHMlarning bir necha avlodi yaratildi. Ularni quyidagi jadvalda qiyosiy tahlilini ko’rishimiz mumkin:
Narxi qimmat hamda o’lchami katta bo’lgan EHMlarga ko’p sonly dasturchi va muxandislar xizmat ko’rsatishgan. Bunday hisoblash mashinalarining oddiy inson hayoti va xonadoniga kirib borishi uchun narxini arzonlashtirish, o’lchamini kichraytirish, o’rnatilgan dasturlar asosida dasturchilarsiz mustaqil ishlatilishi mumkin bo’lgan holatga keltirish zarurati tug’ildi. Bu zarurat esa shaxsiy kompyuter atamasi bilan bog’langan. Mustaqillik - davlatning ichki va tashqi ishlarda boshqa davlatlarga qaram boʻlmay faoliyat koʻrsatishi. M. tamoyillariga rioya etish davlatlararo oʻzaro munosabatlarda yetakchi, hukmron qoidadir. Har bir davlatning mustaqilligini tan olish oʻzaro tinchtotuv yashashning prinsiplaridan biridir. Kompyuter (ing . computer - hisoblayman), EHM (Elektron Hisoblash Mashinasi) - oldindan berilgan dastur (programma) boʻyicha ishlaydigan avtomatik qurilma. Elektron hisoblash mashinasi (EHM) bilan bir xildagi atama. 
Kompyuter deganda dastur asosida har qanday hajmdagi axborotlarni katta tezlikda qayta ishlashni ta’minlovchi universal avtomatik qurilmani tushunish mumkin.Dastur - 1) biron-bir faoliyat, ishning mazmuni va rejasi; 2) siyosiy partiyalar, tashkilotlar, alohida arboblar faoliyatining asosiy qoidalari va maqsadlari bayoni; 3) oʻquv fani mazmunining qisqacha izohi; 4) teatr, konsertlar va b. Birinchi shaxsiy kompyuterlar 1973-yilda Fransiyada Truing Trong Ti tomonidan ishlab chiqilgan. Avvaliga mazkur shaxsiy kompyuterlar electron o’yinchoq sifatida qabul qilingan.
Zamonaviy kompyuterlarning ishini ularning apparatli ta’minoti va dasturiy ta’minoti birgalikda ta’minlab beradi.
Har qanday kompyuterlarning apparatli ta’minoti asosiy va qo’shimcha qurilmalardan tashkil topgan. Asosiy qurilmalar kompyuter ishini ta’minlasa, qo’shimcha qurilmalar kompyuterdan foydalanishda qulayliklar va qo’shimcha imkoniyatlar yaratib beradi.
Kompyuterning asosiy qurilmalariga
Sistema bloki, monitor va klaviatura kiradi. Garchi kompyuterlar sichqonchasiz ham ishlay olsalarda, ba’zi manbaalarda sichqoncha foydalanuvchining kompyuter ekranidagi qo’li vazifasini bajarishligini va usiz ishlashni tasavvur qilish qiyin ekanligini inobatga olgan holda sichqonchani ham asosiy qurilmalar qatoriga kiritiladi.
Qo’shimcha qurilmalarga esa, printer, skaner, modem, web-kamera va boshqalarni misol qilib keltirish mumkin. 
Kompyuterning sistema bloke korpusiga asosuy plata (yoki ona plata), protsessor, xotira qurilmalari va mikrosxemalar, quvvat manbai o’rnatilgan bo’ladi.
Asosiy plata – yaxlit asosga yig’ilgan electron sxemalar bo’lib, unga ba’zi qurilmalar axborot almashish magistrali – shinalar yordamida bog’lanadi. Shinalar kompyuterning hamma qurilmalariga parallel holda ulanadi. Kompyuter ishida uch xil shina xizmat ko’rsatadi. Berilganlar shinasi, Adreslar shinasi va boshqarish shinasi. Asosiy platada mikroprotsessor, xotira qurilmalari va mikrosxemlar, ovoz, video va tarmoq platalari ham joylashadi. Ular asosiy plataning maxsus slotlariga ulanadi.
-
Yangi mavzuni mustahkamlash
1-savol: 4 Mbayt hajmli adresni kodlash uchun kompyuter kamida necha razryadli bo’lishi zarur?
2-savol: kompyuter elektr manbaidan uzilganda ham axborotni saqlab tura oladigan xotira turini ayting.
3-savol: protsessorlar nimasi bilan farqlanadi?
4-savol: kompyuterda qanday qurilmalar bor?
-
O’quvchilarni baholash
-
Uyga vazifa
Darslikdagi 1-2-mashqlarni bajarish.
Mavzuga oid 10 tadan test tuzish.
“KO’RILDI”
|
