3-rasm. Jahonda muqobil
4-rasm. Muqobil energiya energiyaga sarflangan
sohasida yaratilgan ishchi o„rinlari,
investitsiyalar tarkibi, 2018 y.
ming kishi, 2018 y.
Tiklanadigan
energiya
manbalarini
o„zlashtirishga
sarflanayotgan
yangi
investitsiyalar miqdori 2005-2019 yillarda 69,0 mlrd. dollardan 301,7 mlrd. dollarga
qadar yoki 4,4 martaga ortgan. 2019 yilda investitsiyalarning texnologik tarkibida
tadqiqotlarga sarflangan investitsiyalar ulushi 21,7%ni tashkil etib, o„rganilayotgan
davrda xususiy investorlar tomonidan ilmiy tadqiqotlar uchun sarflangan
investitsiyalar hajmi 4,1 martaga o„sgan. Sohada amalga oshirilayotgan texnologik
tadqiqotlarda venchur kapitalidan foydalanish jadal sur‟atlarda o„sib bormoqda.
Venchur (ing. Venture – qaltis, risk ma‟nosini beradi) kapitali yangi, o„sib yoki
bozorda o„z o„rnini egallashga harakat qilayotgan kompaniyalarni
moliyalashtirish uchun tashqi investor tomonidan bevosita xususiy qo„yilmalarni
amalga oshirishda foydalaniladigan kapital hisoblanadi. Venchur kapitali odatda
innovatsion kompaniyalarga sarflanadi.
O„rganilayotgan davrda venchur kapitali miqdori 2,4 martaga o„sib, 2019 yilda 2018
yilga nisbatan 5,1 martaga ortib 1,2 mlrd. dollarni tashkil etdi (1jadval).
1-jadval.
Jahonda tiklanadigan energiyani o„zlashtirish uchun sarflangan investitsiyalar
tarkibining o„zgarishi, mlrd. doll.
2005
2010 2015 2019
2019/2005
yy. o„zg.
marta
1. Jami investitsiyalar
1.1. Yangi investitsiyalar
69,0
238,5 317,3 301,7
4,4
1.2. Jami tranzaksiya
121
xarajatlari 95,2
295,8 425,4 402,4
4,2
2. Yangi investitsiyalarning qo„shilgan qiymat zanjiri bo„yicha tarkibi
2.1. Texnologik tadqiqotlar
2.1.1. Venchur kapital
0,5
2,6
1,4
1,2
2,4
2.1.2. Davlat
2,0
4,9
4,4
5,7
2,8
2.1.3. Xususiy
1,9
3,8
4,1
7,7
4,1
2.2. Ishlab chiqarish
2.2.1. Aksioner kapital
1,0
5,3
1,8
1,8
1,8
2.2.2. Ochiq bozor
3,6
10,8
12,0
6,6
1,8
2.3. Loyihalar
2.3.1. Loyihalarni moliyalashtirish 50,0
152,2 267,7 230,1
4,6
Reinvestitsiyalangan kapital
-0,2
-1,8
-6,7
-3,4
2,3
2.3.2. Kichik quvvatli loyihalar
10,1
60,9
32,6 52,1
5,2
Jami moliyaviy investitsiyalar
55,0
169,0 276,1 236,3
4,3
Davlat va xususiy tadqiqotlar,
kichik loyihalar
14,0
69,5
41,2 65,5
4,7
Jami yangi investitsiyalar
69,0
238,5 317,3 301,7
4,4
Tiklanadigan energiya manbalarini o„zlashtirishga sarflanayotgan yangi
investitsiyalarning soha tarkibi tahlili ko„rsatishicha, quyosh va shamol
energiyasiga sarflangan investitsiyalar miqdori tegishlicha 9,2 va 5,4 martaga
o„sgan (5-rasm).
5-rasm. Tiklanadigan energiyani o„zlashtirishga sarflanayotgan yangi
investitsiyalarning soha tarkibi
.
Jahonda muqobil energiya ishlab chiqarish uchun sarflangan yangi investitsiyalarning
geografik tarkibida Xitoy va AQSh yetakchi ulushga ega. 2019 yilda jami yangi
investitsiyalar tarkibida Xitoy ulushi 29,9%, AQSh ulushi esa 19,6%na teng bo„lib,
2005-2019 yillarda ushbu ko„rsatkichlar mutanosib ravishda 10,6 va 5,2 martaga
ortgan (2-javdal).
2-jadval.
26 3
,
8
,
97
119,7
123,5
133,4
132,7
142,7
3
,
15
102,0
176,6
145,9
180,8
143,5
141,0
,
19 1
4
27 ,
14 0
,
3
17 ,
3
,
10
14 , 8
, 2
14
4
,
8
11 , 3
,
7 0
2
,
7
6 9
,
, 0
5
8
,
3
|
