10-amaliy Yoritish Qurilmalarni xisoblash Elektr yoritish Qo‘llash doirasi, umumiy talablar

bo„lishi kerak. Yeng noqulay sharoitlarda ko„cha yoritgichlari simlari bilan kontakt

tarmoqlarigacha vertikal masofalar kamida 0,5 m bo„lishi kerak.
Bulvar va piyodalar yo„llari yoritilganda, lampalarni kamida 3 m balandlikda
o„rnatishga ruxsat beriladi.
Agar chiroqlarga xizmat ko„rsatish faqat asbobdan foydalangan holda bo„lsa
ko„priklarida, yo„l o„tkazgichlarda, maysalar va hokazolarda dekorativ yoritish uchun
chiroqlarni o„rnatishning yeng kichik balandligi me‟yorlanmagan.
6.3.2. Tashqi yoritish tarmog„ini hisoblash uchun talab koeffitsienti 1 ga teng
bo„lishi kerak.
6.3.3. Sanoat korxonalarining ko„cha yoritgichlari va tashqi yoritish tarmoqlarida
reaktiv quvvatni qoplash va kompensatsiya turini tanlash - har bir chiroq uchun
individual ravishda yoki guruh bo„yicha, texnik-iqtisodiy hisob-kitob orqali amalga
oshiriladi. Guruh bo„yicha kompensatsiyalanganda kompensatsion qurilmalarni
o„chirib qo„yish bilan bir vaqtda kompensatsiya qilinayotgan qurilmalarni o„chirish
imkoniyatini ta‟minlash tavsiya yetiladi.
6.3.4. Tashqi yoritish tarmoqlarida, agar xizmat ko„rsatish qurilmasi har bir
fazaga 20 dan ortiq yoritgich bo„lsa, chiroqlarga shahobchalar alohida saqlagichlar
yoki avtoamt o„chirgichlar bilan himoyalangan bo„lishi kerak.
CHiroqlarni ta‟minlovchi har bir kabelь tarmoq shahobchalarida saqlagichlar
yoki avtoamt o„chirgichlar o„rnatish tavsiya yetiladi, ularning konstruktsiyasi xavfsiz
xizmat ko„rsatishni ta‟minlashi kerak.
6.3.5. Qo„riqlash yoritgichi, qoida tariqasida, mustaqil liniya orqali ta‟minlanishi
kerak.
6.3.6. Binolarga kirishda o„rnatilgan lampalar ichki yoritish guruh tarmog„iga va
birinchi navbatda avariyali yoritish tarmog„ining bir qismiga ulanishi tavsiya yetiladi,
bu yesa doimiy ravishda ishchi yorug„lik tizimi bilan yoqiladi.
6.3.7. Tashqi yoritishni to„g„ridan-to„g„ri transformator podstansiyalaridan yoki
ushbu Qoidalarning 6.3.13-bandining talablarini bajargan holda yoritish tarmog„ining
binolarga kirishidagi yoritish tizimiga to„g„ridan-to„g„ri ulash bilan amalga oshirilishi
kerak.
6.3.8. Sanoat korxonalarining ko„cha yoritgichlari va tashqi yoritgichlari
mustaqil simlarga yoki shahar (sanoat korxonasi) elektr tarmog„ining maxsus
mo„ljallangan fazali simiga va umumiy nol simlariga ulanishi mumkin.
6.3.9. Kabelli taqsimlash liniyalaridan sanoat korxonalarining tashqi va ko„cha
yoritish yoritgichlargacha shahobchalarni uchun, qoida tariqasida, kabel tolalarini
kesmagan holda amalga oshirish tavsiya yetiladi.
6.3.10. SHaharlarning asosiy ko„chalari uchun qo„shni hududlarning chetki
chiroqlari orasidagi kabel taqsimlash liniyalarining zaxiralari normal rejimda uzilgan
bo„lishini ta‟minlash tavsiya yetiladi.
6.3.11. Ko„cha yoritish tarmoqlari kabel (erda) yoki havo (simli) ko„rinishda,
shuningdek, ochiq yoki izolyatsiya qilingan simlar orqali tayanchlarda, shuningdek
o„z-o„zini ko„taradigan izolyatsiyalangan sim (bundan buyon matnda CIP VLI) orqali
amalga oshirilishi mumkin. Liniya turini tanlash texnik-iqtisodiy hisob-kitob bilan
aniqlanadi. Yuqori qurilish zichligiga yega bo„lgan shahar sharoitlarda, ish
sharoitlarini qiyinlashtiradigan ko„plab ekinlarning mavjudligini inobatga olib VL
ning turini tanlashda CIP vli dan foydalanishni tavsiya etiladi.

6.3.12. Tashqi yoritgichlarning havo liniyalari uchun zaxiralarni hisobga

olmagan holda bajarilishi kerak va liniya uzunligi bo„ylab simlarining ko„ndalang
kesimi turli kesimlarda bo„lishi mumkin.
6.3.13. Tashqi yoritish ichki yorug„likdan mustaqil ravishda boshqarilishi kerak.
Tashqi yoritishni nazorat qilish tizimini o„chish vaqti cheklangan miqdordagi
joylardan 3 daqiqadan oshmasligi kerak.
6.3.14. SHaharlarda ko„cha yoritgichlari qurilmalari markazlashtirilgan
masofadan boshqarish yoki teleuzatish bilan jihozlanishi kerak, boshqaruv punktida
yorug„lik tizimi holatini nazorat qilish imkoni bo„lishi kerak. Masofadan boshqarish
simlar, kabellar, optik tolali va radio kanallar orqali amalga oshirilishi mumkin.
6.3.15. Ko„cha yoritgichlarini avtomatik boshqaruv qurilmalari tabIIy yorug„lik
darajasiga yoki ma‟lum bir vaqt (grafik) bo„yicha ularni yoqilishi yoki o„chirilishini
ta‟minlashi kerak.
6.3.16. Ko„cha yoritilishini markazlashtirilgan xolda nazorat qilishda, asosiy
nazorat punkti ishdan chiqqanda, ko„cha chiroqlarini va agar buning imkoni bo„lsa
boshqa turdagi tashqi yoritish qurilmalarini ham o„chirishni yoki ularning cheklangan
miqdordagi qismini o„chirish imkonini berishi lozim.
6.3.17. Asosiy ko„chalar, yuqori tezlikli yo„llar, ochiq joylar, tuman
ahamiyatidagi ko„chalar va turar-joy massivlari uchun tungi chiroqlarning bir qismini
o„chirish, shuningdek, har bir yoritgichni boshqarish va nazorat qilish imkoniyati
mavjudligi nazarda tutilishi kerak.
6.3.18. Tashqi yoritish tarmog„ining simi kabellari yordamida bajarilganda,
kabelni kirishi tayanchning ostki qismi tsokoli bilan himoyalangan bo„lishi kerak.
TSokolning o„lchami, unda kabelni ulangan joylari va saqlagich yoki avtomat
o„chirgichlari joylashtirish uchun yetarli darajada bo„lishi kerak.
6.3.19. Barcha turdagi elektr transport kontakt tarmog„ining metall va temir-
beton tayanchlarida turli elektr toklarida kuchlanish 600 V gacha bo„lganda yoritish
tarmog„i ustunlari bo„ylab chiroqlari va projektorlarni o„rnatish mumkin.
6.3.20. Metall yoki temir-beton ustunlarga o„rnatilgan projektorlarni, havo yoki
kabelь liniyalari orqali ta‟minlashda, ta‟minot liniyasini yashin kuchlanishidan
himoya qilish uchun tayanchlarga kelgan kabellar qobig„i yerlangan yoki uning
kamida 10 m yerdagi qismi metall quvur bilan himoyalangan holda amalga oshirilishi
kerak.
6.3.21. Ko„cha yoritgichlari tayanchlari trotuar yo„laklarda yoki ajratuvchi va
yashil maydonchalarda, chegara chizig„idagi toshning old qismidan kamida 0,6 m
masofada joylashtirilishi kerak. Sanoat korxonalari hududida tashqi yorug„lik
tayanchlari yo„lning qatnov qismiga qadar bo„lgan masofa kamida 1m bo„lishi tavsiya
yetiladi, ammo u kamida 0,6 m bo„lishi kerak.
6.3.22. Tashqi yoritish uchun havo tarmoqlarini qurishda quyidagilarga rioya
qilish kerak:
1. Ko„chalar va yo„llar bilan liniyalar kesishadigan joylarda, tayanchlar oralig„i
40 m gacha bo„lgan masofada, ankerli tayanchlar va simlarni ikki marta ulash
mumkin emas.
2. Tayanchlar huddi kuchlanishi 1 kV gacha bo„lgan VL tayanchlar kabi
mexanik chidamlilikka mo„ljallangan bo„lishi kerak (EUTQning 2.4 bob II-bo„limga

qarang). Simlar montaj qilinmaydigan tayanchlar o„z og„irligini ko„tirish qobiliyati

bo„yicha va shamol ta‟siriga nisbatan sinalishi kerak.
3. Simlar minimal keismlari va ulardan yer yuzasigachaga bo„lgan masofa
EUTQning 2.4 bob II-bo„lim bo„yicha qabul qilinishi kerak.