davlat mavhum tushuncha bo‘lmay,
muayyan mexanizmga, jonli
sifatida maydoniga chiqadi. Huquqiy o‘rni qonun yo‘li
bilan
kafolatlangan shaxsning davlat ichkarisida yoki
tashqarisida bo‘lishidan
qat‘iy nazar, ma‘lum bir davlatga qarashliligi holatiga fuqarolik deyiladi. Shunday
huquqga ega shaxs fuqaro deb ataladi. O‘zbekiston fuqarosi O‘zbekiston
Respublikasi Konstitusiyasi, Respublikasi Oliy Majlisi qabul qilgan tegishli
qoidalarga belgilangan huquqlardan foydalana oladi, qonunlarda ko‘rsatib o‘tilgan
burchlarni bajaradi.
Demak, "fuqarolik o‘z davlatiga nisbatan huquq va burchlar bilan bog‘langan,
huquqiy va ahloqiy me‘yorlarga ongli rioya etishni, mehnat va jamoada
faollikni, ma‘naviy еtuklikni nazarda tutadi".
Fuqarolikning asosiy tarkibiy qismlari quyidagilar:
-
muayyan davlat jamiyat a‘zosi ekanligini his etish, shaxs taqdiri
davlat va jamiyat hayoti bilan uzviy chambarchas bog‘liq ekanligini
tushunib etish;
-
xalq, davlat oldidagi fuqarolik huquq va burchlarini qonunchilik
asosida bilish, ularga so‘zsiz, qat‘iy amal qilish;
-
o‘z xalqi, davlati o‘tmishiga hurmat tuyg‘usini qaror toptirish,
shaxsiy manfaatlardan Respublika manfaatlarini ustun qo‘ya bilish,
xalq vatan ravnaqi, istiqboli uchun kurashishga tayyorlik, yurt
tinchligaini himoya qilish, asrab avaylash;
- davlat ramzlariga cheksiz muhabbatni qaror toptirish, ular muhofazasi
uchun tayyorlik, davlat ramzlarining millat, xalq or-nomusi, sha‘ni, qadr-
qimmati ekanligini anglash;
-
ijtimoiy-siyosiy onglik, ijtimoiy faollik, davlatning ichki va xalqaro
siyosati qoidalarini tushunish va idrok qilish;
-
milliy va umuminsoniy ahloq hamda huquq me‘yorlarining
buzilishiga nisbatan murosasiz kurash.
Jamiyat tomonidan qonunchilik yo‘li bilan belgilangan talab fuqaro xulqini
baholash, xatti-harakatlar mohiyatini tahlil qilish uchun mezon bo‘lib
xizmat qiladi. Ana shu talablarga muvofiq fuqaroning xulq-atvoridagi
ayrim ko‘rinishlar, harakatlar, odatlar ma‘qullanadi yoki qoralanadi.
O‘zbekiston Respublikasi fuqarolarining maqsadi erkin, demokratik,
insonparvar, huhuqiy davlat va jamiyat qurishdir.
Bu jamiyatni bunyod etish jarayoni yangi ijtimoiy fuqarolik tarbiyasining
vazifalarini murakkablashtiradi. Chunki demokratik huquqiy jamiyat barpo
еtilishining muvaffaqiyati fuqaroning ijtimoiy-siyosiy onglilik darajasiga,
fuqarolik
fazilatlarining
qaror
topganligiga,ijtimoiy
faollik
ko‘rsatkichlariga bog‘liq.
Fuqarolikning ijtimoiy asosi yangi ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar bo‘lib,
unda fuqarolarning shaxsiy manfaati jamiyat manfaati bilan qo‘shilib,
uyg‘unlashib ketadi.
Milliy va umuminsoniy qadriyatlar g‘oyalari, demokratik talablar hamda
ahloqiy-huquqiy me‘yorlarga muvofiq faoliyat yuritish ijtimoiy fuqarolik
munosabatlarining muhim qoidasiga aylanadi.
Fuqarolik tarbiyasining maqsadi-fuqarolik tushunchasining mohiyatini
anglash orqali o‘quvchilarga yuksak darajadagi fuqarolik madaniyatini
shakllantirish, ularni xalq, vatan jamiyat uchun fidoiy insonlar etib
tarbiyalashdan iboratdir.
Fuqarolik tarbiyasining vazifalari tizimini quyidagilar tashkil etadi:
1) yosh avlodni doimiy ravishda jamiyatda ustuvor mavqega
ega
bo‘lgan
ahloqiy va huquqiy me‘yorlarga rioya etishga o‘rgatib borish;
2) o‘quvchilarga fuqarolik huquq va burchlari to‘g‘risida ma‘lumotlar
berib borish, ularda fuqarolik faoliyatini tashkil etish
borasida ko‘nikma va malakalar hosil qilish;
3)
o‘quvchilarda davlat ramzlariga hurmat va muhabbatni qaror
toptirish, Respublika Prezidenti sha‘ni, or- nomusini himoya
qilishga tayyorlik hissini shakllantirish;
4)
o‘quvchilarda xalq o‘tmishi, milliy qadriyatlarga nisbatan
muhabbat tuyg‘usini uyg‘otish, ulardan
|
