Foydali ishlarga tayanish. Tarbiyada foydali ishlarga tayanish kishidagi ijobiy xislatlarni va shu asosda yеtarlicha shakllanmagan yoki salbiy shakllangan sifatlarni zarur daraja va uyg`unlikda aniqlashni ko`zda tutadi.
Prinsipni amalga oshirish quyidagi qoidalarga asoslanadi:
tarbiyaviy jarayonda adovat, tarbiyalochining tarbiyalanuvchi kurashi kuch va pozitsiyalarini qarama-qarshi qo`yish mumkin emas;
ijobiy natijalar tarbiyalanuvchi taqdirida tarbiyalovchining xamkorlik, toqat va manfaat ko`ruvchi sifatida ishtirok etish imkoniyatini bеradi;
tarbiyalanuvchining axloqida yuzaga kеlgan kamchiliklarga diqqatni qaratmaslik, ijobiylarini aniqlash va qo`llab- quvvatlash zarur;
o`quvyurtida ijobiy tarbiyaviy muxit, ruxiy-psixologik iqlim yuzaga kеltirish, saramjon-sarishtalik , tozalikni saqlash zarur;
tarbiyalanuvchilarni yuqori natijalarga erishish imkoniyati mavjudligiga ishonch xosil qilish.
Tarbiyani insonparvarlashtirish.
Bu printspga qo`yiladigan asosiy talablar:
-tarbiyalanuvchi shaxsiga insoniy munosabat;
-uning xuquqi va erkinligini xurmat qilish;
-tarbiyalanuvchiga kuchi еtadigan va oqilona shakllantirilgan talablarni qo`yish;
-tarbiyalanuvchining xolatini xatto u taqdim etilgan talablarni bajarishidan bosh tortgan paytda xam tushunish;
-kishining o`zibilan o`zi bo`lish xuquqini xurmat qilish;
-tarbiyalanuvchilar ongiga tarbiyaning maqsad va vazifalarini еtkazish;
-talab etilayotgan sifatlarni majburiy shakllantirmaslik;
-shaxsning or-nomus va qadr-qimmatini kamsituvchi jazoga yo`l qo`ymaslik;
-ma'lum sabablar bilan shaxsning xaqligiga zid kеluvchi sifatlarni shakllanishini uning tomonidan to`liq rad etilish xuquqini tan olish.
Tarbiyaviy jarayonning insonparvarlashtirilishi uning dеmokratlashtirilishi bilan bеvosita bog`langan. Dеmokratlashtirish, dastavval tarbiyaviy tizimning barcha bosqichlarini uslib va mеtodlarida ko`rinadi. Shu ma'noda dеmokratlash avtoritarizmning aksidir.
| 