“Bio-Max-Ziyo” o’quv markazi
28
Hajm birligida qanday ifodalanadi?
Suv ekosistemalari uchun litrlarda, kub metrlarda
Birlamchi mahsulot qanday hosil
bo’ladi?
Fotosintez yoki xemosintez jarayonida avtotrof organizmlar
(produtsentlar) tomonidan mineral moddalardan hosil qilinadigan
biomassa.
Quyosh energiyasining necha foiz
qismi xlorofill tomonidan
o’zlashtiriladi?
1 % qismi
Quyosh energiyasining 99 % qismi
nimaga sarflanadi?
Qaytariladi, issiqlikka aylantiriladi yoki suv bug‘lanishiga sarflanadi
«1% qoidasi» deb nimaga aytiladi?
Quyosh energiyasining organik moddalar kimyoviy bog‘lari
energiyasiga aylanishi samaradorligi o‘rtacha 1% ni tashkil etadi.
Bunday qonuniyat
«1% qoidasi» deb nomlanadi.
Oziqning o‘zlashtirilganlik darajasi
nima bilan bog’liq?
Oziqning o‘zlashtirilganlik darajasi oziq tarkibi va organizmning
biologik xususiyatlari bilan bog‘liq bo‘lib, 12–75% ni tashkil etadi.
«10% qoidasi» deb nimaga aytiladi
va bu qonuniyat kimga tegishli?
Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, oziq zanjirining har bir trofik darajasida
energiyaning 90% i yo‘qoladi, faqat 10% i keyingi darajaga o‘tadi.
Amerikalik ekolog olim
R. Lindeman ushbu qonuniyatni «10%
qoidasi» deb ta’rifladi
Masalan
Produtsentlar
Birinchi tartib
konsumentlar
Ikkinchi tartib
konsumentlar
Uchinchi tartib
konsumentlar
1000 kJ
100 kJ
10 kJ
1 kJ
Ekologik piramida qoidasi deb
nimaga aytiladi va bu qonuniyat
kimga tegishli?
Oziq zanjirining har bir trofik darajasidagi individlar soni yoki
biomassasi, yoki undagi energiya miqdori aniqlansa, oziq zanjirining
oxiriga qadar bu ko‘rsatkichlarning kamayib borayotganini ko‘rish
mumkin. Bu qonuniyatni ilk bor 1927-yil angliyalik ekolog olim
