• Yuldasheva Mahfuza Qobiljonovna Siyosiy fanlar bo‘yicha falsafa doktori (PhD) Резюме
  • Калит сўзлар
  • 112 jild: 02 nashr: 11 2023 yil kiber makonda diniy e`tiqod targ`ibotining ijtimoiy xavfi




    Download 0,59 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet1/4
    Sana21.09.2024
    Hajmi0,59 Mb.
    #271912
      1   2   3   4


    SIYOSATSHUNOSLIK, HUQUQ VA XALQARO MUNOSABATLAR JURNALI
    http://t.me/ScienceBox_official
    112 
    JILD:02 NASHR:11 2023 yil
     
    KIBER MAKONDA DINIY E`TIQOD TARG`IBOTINING IJTIMOIY 
    XAVFI 
     
    Yuldasheva Mahfuza Qobiljonovna 
    Siyosiy fanlar bo‘yicha falsafa doktori (PhD) 
     
    Резюме: 
    Ushbu maqolada kibermakonda diniy e'tiqod targibotining ijtimoiy xavfi va uning 
    jamiyat barqarorligiga tahdid soluvchi omillari, fuqarolar ijtimoiy ongida axborot ekspansiyasining 
    ta'siri borasida so„z yuritiladi. 
    Калит сўзлар:
    sekulyarizm, desekulyarizm interaktivlik, kiber makon, kiberbulling, axborot 
    iste'moli, radikallashuv, aqidaparastlik, ijtimoiy tarmoqlar, media kanal, g„oyaviy ta'sir, platforma, 
    trollar, axborot urushi. 
    Axborot jamiyatining shakllanishi sharoitida siyosiy, madaniy, ijtimoiy hayotda dinning roli tobora 
    ortib bormoqda. Aksariyat axborotlashgan jamiyat nazariyotchilari bu jarayonni desekulyarizatsiya 
    yoki “sekulyarizmning chekinishi” deb baholashmoqda. Shu bilan birga, ommaviy axborot 
    vositalarining o„sib borayotgan roli bilan ajralib turadigan global ijtimoiy o„zgarishlar jamiyatning 
    diniy sohasiga ham ta'sir ko„rsatayotgani ayni haqiqat.
    Media kanal sifatida internet o„zining noyob xususiyatlari - multimediya, gipertekstuallik va 
    interaktivlik tufayli diniy jamoalarning axborot sohasidagi ehtiyojini qondirishga ham xizmat 
    qilayotganligi barchamizga ma'lum. Internet o„zining axborotni taqdim etish formatlarining 
    moslashuvchanligi, gorizontal aloqalarni shakllantirish va qo„llabquvvatlash qobiliyati, shaxsiy 
    axborot maydoni yaratish qobiliyati orqali diniy axborotlarni keng ommaga yoyish, diniy jamoa 
    a'zolarining ichki o„zaro munosabatlarini o„rnatish jarayonida ham keng qo„llanilmoqda.
    Shu o„rinda pedagog olim M.Quronov aytganidek, “Kimki go„dakni ko„tarmoqchi bo„lsa, avval unga 
    egilib, qo„lida tutib, keyin yuqoriga ko„taradi. Xuddi shuningdek, kim kimni o„ziga moslashtirmoqchi 
    bo„lsa, avvalo, o„zi unga moslashadi. O„zgartirishni istamasa, befarq bo„ladi, moslashmaydi. Demak, 
    tarbiyachilar bog„chada bola bilan boladek, maktabda – o„spirindek, institutda – yoshlardek 
    gaplashishi kerak. Ta'lim muassasasining hovlisi bu – pedagogik munosabatlar maydonidir. Bu yerda 
    har bir so„z, har bir nigoh, xatti-harakat tarbiya maqsadlariga bo„ysundirilishi shart. Aks holda, ta'lim 
    muassasasidagi ma'naviy muhitning xos jihati yo„qoladi. Ko„chani nazorat qilish qiyin, biroq ta'lim 
    muassasasi hovlisida pedagogik nazorat ustuvor bo„lmog„i kerak.” 
    1
    Albatta jamiyatning pedagoglardan 
    iborat ziyoli qatlami bugungi tezkor axborot asrida inson qalbi va ongiga bo„layotgan doimiy 
    tahdidlardan yoshlarga ilmiy asosga egalik, aniqlik, nazariy va amaliy tajribalar doirasida diniy va 
    dunyoviy tushunchalar berib borish lozim.
    Bugungi kunda dunyoning ijtimoiy, iqtisodiy va ma'naviy sohalarda integrallashuv hamda 
    globallashuv jarayoni jadal kechayotgan bir davrda diniy mazmundagi virtual tahdidlarning ham ortib 
    borayotganligi barcha mintaqa va davlatlarni tashvishga solayotgan dolzarb muammolardan biridir. 
    Ayniqsa, virtual olamda hali dunyoqarashi to„liq shakllanmagan yoshlar shuningdek, o„z qat'iy fikri va 
    1
    M.Quronov.Targ„ibot tamoyillari. T:,Manaviyat 2015 yil 


    SIYOSATSHUNOSLIK, HUQUQ VA XALQARO MUNOSABATLAR JURNALI
    http://t.me/ScienceBox_official
    113 
    pozitsiyasiga ega bo„lmagan odamlarni o„z domiga tortib ketadigan, dinni niqob qilib olgan turli 
    ekstremistik oqimlarning da'vatlari jahondagi ko„plab mamlakatlarda ijtimoiy-siѐsiy barqarorlikni 
    izdan chiqarmoqda. Internet odamlar ongi va hissiyotlariga, tafakkur tarziga, xulq-atvorlariga ta'sir 
    ko„rsatishda katta imkoniyatlarga ega. Internetning bugungi kundagi rivoji g„oyaviy ta'sir 
    o„tkazishning miqyosi va ko„lamining keskin darajada o„sishiga olib keldi. Internet orqali amalga 
    oshiriladigan va katta mablag„ talab qilmaydigan g„oyaviy ta'sir va tazyiqning o„ziga xosligi shundaki, 
    u o„quvchi, tinglovchi yoki tomoshabinga sezdirilmasdan amalga oshiriladi va bevosita qurbonlarni 
    keltirib chiqarmaydi. Axborot urushi dushmanni yo„q qilmagan, katta xarajatni talab qilmagan holda, 
    yuqori samara beradi. Inson ongi va e'tiqodini o„zgartirish kabi axborotlar to„lqini ro„y beradigan 
    makon bu- kibermakondir.
    Ya'ni, Kibermakon komp`yuter tarmoqlari orqali amalga oshiriladigan muloqot maydonini ifodalovchi 
    voqelik sifatida 1990 yildan boshlab keng miqyosida rivojlanib, takomillashib kelmoqda. Ijtimoiy 
    nuqtai-nazardan kibermakon deganda komp`yuter tarmog'i orqali bir-biri bilan bog'langan va bir 
    vaqtning o'zida turli geografik nuqtada kesishuvchi har qanday mavjud komp`yuterning grafik 
    sifatidagi ma'lumotlariga o'ralashib qolgan kishilar jamoasi tushuniladi. 
    2
    Tahlillarga ko`ra, dunyo bo`ylab har yili 500 milliondan ortiq kiber hujumlar uyushtiriladi. Har 
    soniyada 12 nafar insondan biri kiber makonda sodir etilgan hujumlar qurboniga aylanadi. Amerika 
    Qo`shma Shtatlari, Fransiya, Angliya, Germaniya, Belgiya, Lyuksemburg kabi rivojlangan davlatlarda 
    jinoyatlarning 60-65 foizi kiber hujumlar orqali sodir etilmoqda. O`zbekistonda ham so`nggi uch yilda 
    bu turdagi jinoyatlar 8,3 baravarga ko`payib, hozirda umumiy jinoyatchilikning qariyb 5 foiziga etgan. 
    Xususan, noqonuniy bank-moliya operasiyalari orqali o`zgalarning plastik kartadagi mablag`larini 
    o`zlashtirish, zararli viruslar tarqatish, qimor va tavakkalchilikka asoslangan onlayn o`yinlar, diniy 
    aqidaparastlikka qaratilgan axborot xurujlari, onlayn savdo maydonidagi firibgarlik jinoyatlari 
    ko`payib bormoqda.

    Download 0,59 Mb.
      1   2   3   4




    Download 0,59 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    112 jild: 02 nashr: 11 2023 yil kiber makonda diniy e`tiqod targ`ibotining ijtimoiy xavfi

    Download 0,59 Mb.
    Pdf ko'rish