|
12-Ma'ruza. Detallar sirtlarining g‘adir budurliklari
|
| bet | 3/4 | | Sana | 13.05.2024 | | Hajmi | 1,31 Mb. | | #228296 |
Bog'liq (Lotin) 12-ma\'ruza MS3.Umumiy tushunchalar va taʼriflar.
Mashinasozlik uchun sirtqi qatlam sifati juda ham katta ahamiyatga ega. Sifatni baholash uchun g‘adir-budirlik, to‘lqinsimonlik va boshqa sonli parametrlar qo‘llaniladi.
G‘adir-budirlik deb bazaviy uzunlikda nisbatan qadami uncha katta bo‘lmagan mikroizlar majmuiga aytiladi.
1.2.-rasm. Sirt g‘adir-budirligi va to‘lqinsimonligi.
To‘lqinsimonlik deb, g‘adir-budirlikni o‘lchash uchun qabul qilingan bazaviy uzunlikdan qadami sezilarli katta bo‘lgan, navbatma-navbat davriy keluvchi notekisliklarga aytiladi.
To‘lqinsimonlik yuzalar g‘adir-budirliklari bilan shakl og‘ishlarning o‘rtasini egallaydi.
qiymatlar mikrometr ulushidan boshlab o‘n millimetrlargacha bo‘lgan oraliqda yotadi. G‘adir-budirlikni baholashda nafaqat 𝐿 va 𝐻 lar hisobga olinadi, balki mikrobo‘rtiqlar shaklini ham, chunki u detallar xossalariga hal qiluvchi omil sifatida taʼsir ko‘rsatadi.
G‘adir-budirlik uch parametr 𝑅𝑎, 𝑅𝑧 va 𝑅𝑚𝑎𝑥, ikkita qadam parametri 𝑆, 𝑆𝑚𝑎𝑥 va 𝑡𝑝 mikroprofil nisbiy tayanch uzunligi bo‘yicha baholanadi.
𝑅𝑎 – profilning o‘rtacha arifmetik og‘ishi deb ataladi
1.3.-rasm. G‘adir-budirlikning profili va parametrlari.
Sirt g‘adir-budurligi tushunchasi
Mashina va mexanizmlarning aniqligi, ishonchligi ularni tashkil etuvchi
uzellar va detallar sirtlarining ishlov berilishi sifatiga bevosita bog‘liqdir.
Sirt g‘adir-budurliklari deb baza uzunligi yordamida ajratilgan qadamlari nisbatan kichik bo‘lgan sirt notekislarining yig‘indisiga aytiladi. (GOST 25142-82 ga muvofiq.)
Baza uzunligi (I)-deb sirt g‘adir budurliklarini xarakterlovchi va ularning parametrlari qiymatlarini miqdor jihatidan aniqlashga ajratish uchun foydalaniladigan baza chizig‘i uzunligiga aytiladi.
Baza uzunligining son qiymatlari: 0.01; 0.03; 0.08; 0.25; 0.80; 2.5; 8; (25) mm. Profilning o‘rta chizig‘i sirt g‘adir-budurliklarni parametrlarini son miqdori jixatidan aniqlash uchun xizmat qiladi. (Shakl 26 ga qarang).
|
| |
