2-Amaliy mashg‘ulot.
Mavzu: Cisco Packet Tracer dasturida LAN va VLAN tarmoqlarini qurish.
Ishning maqsadi: CPT dasturida ikkinchi sath
kommutatori modeli bilan
ishlashni o‘rganish. Kommutator asosida LAN va VLAN tarmoqlarini qurish
bo‘yicha bilim va ko‘nikmalarga ega bo‘lish.
Qisqacha nazariy ma’lumot. Kommutator (switch) – bu kompyuter
tarmoqlarining bir nechta uzellarini (xostlarini) bir yoki bir nechta tarmoq
segmentlari chegarasida bog‘lash uchun mo‘ljallangan qurilma. Konsentratordan
farqli ravishda kommutator ma’lumotlarni faqat qabul qiluvchiga yuboradi. Bu
tarmoqning samaradorligini va xavfsialigini tarmoqning
boshqa segmentlari ular
uchun mo‘ljallanmagan ma’lumotlarni qayta ishlashini zaruratining oldini olish
hisobiga oshiradi.
Kommutatorlar OSI modelining kanal sathida ishlaydi. Kommutator
xotirasida kommutatsiya jadvalini saqlaydi, jadval kommutatorning portiga mos
keladigan qurilma MAC-adresini ko‘rsatadi. Kommutator yoqiganda bu jadval
bo‘sh bo‘ladi va u o‘rganish rejimida ishlaydi. Ushbu
rejimda qaysidir portga
kelgan ma’lumot kommutatorning qolgan barcha portlariga yuboriladi. Bunda
kommutator kadrni tahlil qiladi va yuboruvchi-uzel MAC-adresini aniqlab uni
jadvalga kiritadi. Keyinchalik, agar kommutatorning portlaridan biriga kadr
yuborilsa va u kadr MAC-adresi jadvalda mavjud bo‘lgan
uzel uchun
mo‘ljallangan bo‘lsa, u holda kadr faqat jadvalda ko‘rsatilgan port orqali
yuboriladi. Agar qabul qiluvchi uzel MAC-adresi kommutatorning qaysidir portiga
mos kelmasa, u holda kadr barcha portlarga yuboriladi. Vaqt o‘tishi bilan
kommutator o‘zining barcha portlari uchun to‘liq jadvalni shakllantiradi va
natijada trafik lokalizatsiyalanadi.
Amaliy mashg‘ulotni bajarish bo‘yicha uslubiy ko‘rsatma.
Ushbu mashqada sizdan to‘rtta shaxsiy kompyuterni kommutator yordamida
birdarajali tarmoqqa 2.1-rasmda ko‘rsatilgandek birlashtirib lokal tarmoq modelini
hosil qilish talab qilinadi.
2.1-rasm. Kommutator yordamida qurilgan lokal tarmoq.
Quyidagi amallarni bajaring:
1.
Cisco Packet Tracer dasturini yuklang.
2.
Cisco Packet Tracer ishchi sohasiga tarmoqqa birlashtirish lozim bo‘lgan
qurilmalarni joylang:
2.1. Ishchi sohaga PC0, PC1, PC2 va PC3 ShKlarni joylashtiring.
2.2. Switches guruhini tanlang. Switches guruhidan kommutatorning abstrakt
modeli Switch-PT (Generic) ni tanlang va uni ishchi sohaga joylang.
3.
Barcha kompyuterlarni kommutatorga to‘g‘ri mis kabel yordamida ulang (1-
laboratoriya ishiga qarang).
4.
PC0 kompyuterini sozlang:
192.168.1.1 IP-manzil va 255.255.255.0 niqobni
bering.
5.
PC1 kompyuterini sozlang:
192.168.1.2 IP-manzil va
255.255.255.0 niqobni
bering.
6.
PC2 kompyuterini sozlang:
192.168.1.3 IP-manzil va
255.255.255.0 niqobni
bering.
7.
PC3 kompyuterini sozlang:
192.168.1.4 IP-manzil va
255.255.255.0 niqobni
bering.
8.
Kommutatorning Ethernet portlari yorug‘lik indikatorlarini ifodalovchi barcha
rangli nuqtalar qizil rangdan yashil rangga o‘tguniga qadar kuting, bu
kommutator suhbu portlarni ishchi holatga keltirganligini ko‘rsatadi.
9.
O‘ng tomondagi uskunalar panelidan lupani tanlang va kommutator ustiga
olib borib ushbu holatda bir necha sekund kutib turing. Shundan so‘ng
ekranda kommutator portlari holatini tasvirlovchi kontekst oyna hosil bo‘ladi
(2.2-rasm)
10. Cisco Packet Tracer dasturini Realtime real
vaqt rejimidan Simulation
qadamma-qadam modellashtirish rejimiga o‘tkazing.
11. Qadamma-qadam modellashtirish rejimidan foydalanib PC0 kompyuteridan
PC2 kompyuteriga oddiy paket yuboring va aksincha.
12. Event List hodisalar ro‘yxatiga qarang.
13. Reset Simulation tugmasini bosing.
14. Modellashtirish tezligini tartibga soluvchi surgichni o‘ng tomon oxiriga
o‘tkazing.
15. Auto Capture/Play tugmasini bosib modellashtirishni uzluksiz rejimga
o‘tkazing.
16. Senariya maydonidan Delete tugmasini bosib, modellashtirish
senariyalarini
tozalang.
17. PC0 kompyuteridan tarmoqqa qisqa keng eshittirishli xabar yuboring:
17.1. Murakkab paket yaratish uchun o‘ng tomondagi uskunalar panelidan Add
Complex PDU tugmasini bosing, keyin kursorni PC0 kompyuteri ustiga
o‘rnating va sichqoncha chap tugmasini bosing. Natijada ekranda Create
Complex PDU muloqot oynasi hosil bo‘ladi.
17.2. Outgoing Port (yuboruvchi port) ro‘yxatidan
FastEthernet portini ko‘rsating.
17.3. Select Application (ilovani tanlash) ro‘yxatidan
PING ni ko‘rsating.
17.4. Destination IP Address (qabul qiluvchi manzili) maydoniga
255.255.255.255
keng eshittirishli manzilni kiriting.
17.5. Source IP Address (manba manzili) maydoniga PC0
kompyuteri IP-manzili
