26
5-mavzu:
Berilgan funktsiyani amalga oshiruvchi kombinatsion sxemalarni
loyihalashtirishi: shifrator, deshifrator. Raqamli qurilmalar ishini
ifodalovchi vaqt diagrammalari
Ishdan maqsad: Berilgan funktsiyani amalga oshiruvchi
turli shifratorlar va
deshifratorlar. Mantiqiy elementlar asosida shifratorlar
va deshifratorlar yasash va
ularni ularni
Multisim-8 dasturi yordamida tekshirish.Holatlar jadvali.
Boshlang’ich ma’lumotlar
Shifrator deb kirish yullarining faqat bittasiga berilgan
signalni chikish yulida
parallel ikkili kodga uzgartiruvchi birnecha kirish vachikish
yullariga ega bulgan
kombinatsion sxemaga aytiladi.
Shifratorlarning ishlatilishi raqamli qurilmalarda (o’zatish liniyalarda)
signallar sonini kamayishiga olib keladi. Shifrator o’nli
sonlarni ikkili sonlarga
o’zgartirishda ishlatiladi. Masalan, 4x2 shifratorning 4ta kirish yo’lining biri
ko’zg’atilsa, uning chiqish yo’lida ko’zg’atilgan kirish yo’li
nomeriga mos ikkili
kod shakllanadi. Masalan,
x
3
kirish yo’liga signal berilganda chiqish yo’lida 11 kodi
paydo bo’ladi.
Ikki chiqish yulli shifratorning mantiqiy sxemasi 5.1-rasmda keltirilgan.
Shifratorning ishlashi 5.1jadvaldagi haqiqiylik jadvali orqali tavsiflanadi.
Shifratorni shartli belgilashda CD (inglizcha
coder so’zidan olingan)
harfidan
foydalaniladi (5.1-rasm "b").
a) b)
