2cc79861-6145-48d6-85b9-90e1b12d1b24. pdf




Download 2.06 Mb.
Pdf ko'rish
bet7/23
Sana28.01.2023
Hajmi2.06 Mb.
#39945
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   23
Bog'liq
portal.guldu.uz-uslubiy ko`rsatma (1)
5-Mustaqil ta'lim, 7-top, ISH REJAAA
Piliklashning maqsadi ip yigirishga 
yaroqli piltaga nisbatan ingichka va ravon 
xomaki mahsulot – pilik olishdan iborat.
Piliklashning mohiyati esa 
piltani kerakli miqdorda 
ingichkalashtirish, unga buramlar berib 
pishitish va g’altakga o’rashdan iboratdir.
1-ta’minlash qurilmasi; 2-cho’zish 
asbobi; 3-buram taqsimlagich; 4-
rogulka; 5-g’altakli karetka; 6g’altakni 
o’rnatish moslamasi; 7-g’altakning 
harakat uzatmasi; 8-g’altakli karretkaning 
harakat
uzatmasi
128-rasm. Zinser-668 piliklash mashinasi
Piliklash mashinalari bir, ikki va 
uch o’timda ishlatilib kelingan. Fan 
texnika taraqiѐtining natijasida o’rtacha 
chiziqiy zichlikdagi iplarni bir o’timli, 
past chiziqiy zichlikdagi iplarni esa ikki 
o’timli piliklash mashinalarida tayѐrlash 
imkoni yaratildi.
Piliklash mashinalari 
tayѐrlanaѐtgan pilikning chiziqiy 
zichligiga qarab qo’yidagi turlarga 
bo’linadi:
1.Yo’g’on pilik tayѐrlovchi mashinalar
2.Yo’g’onligi o’rtacha pilik tayѐrlovchi 
mashinalar
3.Ingichka pilik tayѐrlovchi mashinalar
Bundan tashqari piliklash mashinalari 
tarkibiy qismlari – ta’minlash zonasi, 
cho’zish asbobi va pishitish-o’rash 
mexanizmining tuzilishi bilan ham farqlanadi.
Hozir piliklash mashinalarida to’la pakovkani ajratib olish va bo’sh g’altaklarni joylashtirish avtomatik 
mexanizmlar ѐrdamida amalga oshirilmoqda.
Piliklash mashinalarining ishlashi deyarli bir xil. Ular bir biridan ta’minlash qurilmasi, cho’zish asbobining 
tuzilishi, cho’zish miqdori, rogulka o’lchami, soni va ular orasidagi masofa hamda pakovka massasi kabi parametrlari 
bilan farq qiladi.
Cho’zish asbobiga kiritilgan pilta kerakli miqdorda cho’zilganda uni tashkil etuvchi tolalar uchlari yanada 
to’g’rilanib, tekislanib parallellashtiriladi va undan yupqa piltacha hosil qilinadi. Piltachani pishitish mexanizmi ѐrdamida 
o’z o’qi atrofida aylantirib – buramlar berib pilik shakllantiriladi. Hosil qilingan xomaki mahsulot - pilik keyingi 
bosqichda ishlatishga qulay bo’lishi uchun uni o’rash mexanizmi vositasida g’altakga o’rab pakovka hosil qilinadi. 
2
2
Warner Klein The Rieter Manual of Spinning Volume-3 Spinning Preparation 2014, 57-75 б.


Mashinadagi texnologik jaraѐn kompyuter dasturi ѐrdamida boshqariladi. Pilta va pilik uzilishini nazorat qiluvchi 
moslamalar o’rnatilgan bo’lib, mashinani avtomatik to’xtatishga xizmat qiladi.
129-rasm. Zamonaviy piliklash mashinalari
Piliklash mashinasida piltali tazlar mashinaning orqa tomoniga joylashtiriladi. Tazlarning diametri nisbatan 
katta maydonni egallaydi (ular 4 qator qilib joylashtiriladi).


Ta’minlash qurilmalari qo’yidagi talablarga javob berishi shart:
1.Qurilma balandligi xizmat ko’rsatuvchining bo’yini hisobga olgan bo’lishi kerak.
2.Qurilma balandligini o’zgartirish imkoniyati bo’lishi shart.
3.Tazlarni joylashtirish qulay va oson bo’lishi kerak.
4.Uzatilaѐtgan piltalar bir-biriga tegmasligi kerak.
Ta’minlash qurilmalarida turli konstruktsiyadagi bir ѐki bir necha yo’naltiruvchi val va pilta ajratkichlar 
ishlatiladi.
silliq val
halqali yo’naltirgich
pilta ajratgich
130-rasm. Pilta yo’naltirgichlar 
Baland ramkali ta’minlash qurilmalarida yashirin cho’zilishning oldini olish uchun uzatuvchi yo’naltiruvchi 
vallar ko’paytirilib, pilta joylashgan tazlarda prujinali disklar qo’llanilmoqda.
Zinzer-668 piliklash mashinasining ta’minlash qurilmasi
1-piltali tazlarning birinchi guruhi. 2- piltali tazlarning ikkinchi guruhi. 3-ta’minlash qurilmasining ustuni. 4-
olti qirrali yo’naltiruvchi val.
5-pilta ajratgichlar.
6-fotorele
(pilta uzilishini
sezuvchi).
7-kronshteyn.


132-rasm.
Tsinzer
piliklash
mashinasi cho’zish asbobi: paxta
133-rasm.
F
35
piliklash 
mashinasi cho’zish asbobi
tolasi(a), kimѐviy tola(b) va ularning aralashmasi(v) uchun.
Cho’zish asboblari tuzilishi, cho’zuvchi juftliklar soni, cho’zish zonalari, xususiy va umumiy cho’zish 
miqdori, bosuvchi valiklarning yuklanishi, tsilindr va valiklarning diametri, cho’zish juftliklaridagi razvodka kabi 
ko’rsatkichlari bilan farqlanadi. Bundan tashqari cho’zish jaraѐnida ajraladigan momiqlarni tozalovchi va so’rib 
oluvchi moslamalarning ishlashi bilan ham farq qilishi 
mumkin.
Yaqin vaqtlargacha ishlatilgan piliklash mashinalari 
quyidagi cho’zish asboblari bilan jihozlangan:
E q 6,25 12,45  

1-2 
q 35 50 mm.

2-3
q 28 45 mm.
134-rasm. Uch tsilindrli zichlagichli cho’zish asbobi (R-260-
3)
E q 8 18  

1-2
q 38 55 mm.

1-4 
q 37 50 mm. 
P
2,3,4
q 59 69 H
R1 q 78 83 H
135-
rasm. To’rt tsilindrli uch zonali cho’zish asbobi (RT-132-3)
E q 3,4 30;  
Pq90 110 H
136-rasm. To’rt tsilindrli ikki zonali cho’zish asbobi (R-168-3; 


R-192-3)
E q 20  
RI-II q50 mm
RII-III q47 55 mm.
P
1
q160 H
P
2
q120 H
P
3
q140 H
137-rasm. Uch tsilindirli ikki tasmali cho’zish asbobi (R-
192-5; R-260-5) Ushbu cho’zish asboblarining asosiy kamchiligi ular detallarining tayѐrlanish aniqligi pastligi, 
ishlatilgan materiallarning etarli darajada sifatli emasligi, harakat uzatmasida shovqin ko’rsatkichining yuqori 
ekanligi va elastik qoplamalarning chidamsizligi hisoblanadi. Piliklash mashinalarida ishlatilaѐtgan 3x3 va 4x4 
tizimidagi cho’zish asboblarida yuqoridagi kamchiliklar deyarli bartaraf etilgan.
I- chiqaruvchi cho’zish juftligi
II-oraliq cho’zish juftligi
III-ta’minlovchi cho’zish juftligi
A-dastlabki cho’zish zonasi
V – asosiy cho’zish zonasi
138-rasm. 3x3 tizimidagi cho’zish asbobi
1- chiqaruvchi cho’zish juftligi
2-oraliq cho’zish juftligi
3-ta’minlovchi cho’zish juftligi
4-qo’shimcha cho’zish juftligi
139-rasm. 4x4 tizimidagi cho’zish asbobi
Ushbu cho’zish asbobi ikki zichlagichdan, ikki tasmachadan, to’rt tsilindr va to’rtta valiklikdan tashkil topgan 
bo’lib, cho’zish uch zonada amalga oshiriladi. Valiklar tsilindr o’qlariga nisbatan ma’lum masofaga siljitilib (2, 4, 5, 6 
mm gacha) o’rnatilgan. Siljish masofasi universal holatda 3 mm bo’lib, paxta tolasi uchun 2 mm, sintetik tolalar 
uchun 4 mm tavsiya etiladi.
3x3 va 4x4 cho’zish asboblari etakchi firmalar tomonidan deyarli bir xil konstruktsiyada ishlab chiqarilmoqda. Ularda 
cho’zish va pishitish chizig’i bir xil qiyalikda o’rnatilgan.
Piliklash mashinalarining etaklovchi mexanizmita’minlanaѐtgan mahsulotga ilgarilama-qaytma harakat berib, 
valiklarning elastik qoplamalari bir tekis emirilishga xizmat qilgan va ularning xizmat muddatini uzayishiga olib 
kelgan.
Piliklash mashinalarida maxsus konstruktsiyadagi zichlagichlar qo’llanilishi natijasida etaklovchi mexanizmga 
extiѐj qolmadi.
Zichlagichlardan o’taѐtgan maxsulotning ѐyilib xarakatlanishi elastik qoplamalarning ishlash muddati uzayishiga olib 
keldi.
Piliklash mashinalarida ishlatiladigan zichlagichlar ochiq va ѐpiq bo’lishi mumkin. Mahsulot zichlagich teshigidan 
o’taѐtganda tarkibidagi tolalar zichlashib, bir-biriga yaqinlashadi, ular orasidagi kontakt ko’payib ishqalanish kuchi, 
ularning ilashuvchanligi ortadi. Natijada cho’zish jaraѐni har tomonlama yaxshilanadi, ya’ni tolalarning to’g’rilanish va 
parallellash darajasi ortadi.

Download 2.06 Mb.
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   23




Download 2.06 Mb.
Pdf ko'rish