KLAVIATURA TUGMACHALARI VA IMKONIYATLARI

Download 1,89 Mb.
bet	15/15
Sana	25.11.2023
Hajmi	1,89 Mb.
	#105180

1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Bog'liq
3-mavzu. Qurilish va arxitektura sohasida axborotlarni yaratish va qayta ishlash.
Axborot xavfsizligi 5-ta ma`ruza matn, А6, Kompyuterni tashkil etish” fanidan amaliy ish mavzu pcmcia, friction, 200 та, 1195378, Kapital qurilish mohiyati turlari va ishtirokchilari-fayllar.org, 1topshrq arxitekt, 3-topshiriq

4.4. KLAVIATURA TUGMACHALARI VA IMKONIYATLARI

T/r	Klaviatura tugmachalari	Vazifasi
	ESC	Amalni bekor qilish
	Tab	Abzas tashlash va jadval ustunlarini ko'paytirish.
	Shift+Tab	Tashlanga abzasni orqaga qaytariah.
	Caps Lock	Harflarni faqat katta harfda yozish
	Shift	Harflarni katta harfda kiritish yoki qo'shimcha belgilar kiritish.
	Enter	Keyingi abzasga yoki yangi qatorga o'tish .
	Alt	Qo'shimcha belgilar kiritish
	Delete	Kursordagi o'ng belgilarni o'chirish
	Insert	Qo'shimcha belgi va harflarni kiritish
	Page Up	Bir varaq oldinga o'tish
	Page Down	Bi varaq pastga o'tish
	Scroll Lock	Faqat kichik harflarni kiritish.
	Print Screen Sys Rq	Ekranni rasmga olish
	Num Lock	Klaviaturani o'ng tomonida joylashgan qo'shimcha raqamli tugmalarni ishga tushirish
	Power	Kompyuter ishini tugatishni amalga oshiradi
	F1	Yordam
	Alt+F4	Oynani yopish (zakrit)
	F12	Ma'lumotni xotiraga olish
	F10	Meyudan chiqish
	Ctrl	Wordda qo'shimcha amallar bajarishda ishlatiladi.
	Ctrl+ F10	Word oynasini katta kichik qilish
	Ctrl+Q	Ma'lumotni chap chegara bo'ylab tekislash
	Ctrl+E	Ma'lumotni markaz bo'ylab tekislash
	Ctil+R	Ma'lumotni o'nhg chegara bo'ylab tekislash
	Ctrl+T	Uskunalar panelini paydo qilish va aksincha
	Ctrl+Y	Bekor qilingan amalni tiklash
	Ctrl+U	Belgilarni ostiga bir chiziq tortib yozish
	Ctrl+I	Belgilarni yotiq shaklida yozish
	Ctrl+O	Xotiradagi fayllarni ochish
	Ctrl+P	Ma'lumotni chop etishga berish
	Ctrl+A	Ma'lumotlami to'liqligicha belgilash
	Ctrl+S	Ma'lumotni xotiraga olish
	Ctrl+D	Shift (yozuv shakli va yozuv o'lchami oynasini ochadi)
	Ctrl+F	Biror ma'lumotni izlash
	Ctrl+G	Найти и заменит (Izlash va o'zgartirish)
	Ctrl+H	Заменить (O'zgartirish)
	Ctrl+J	Malumotni chap va o'ng chegara bo'ylab tekislab yozish.
	Ctrl+K	Гипирсилка.
	Ctrl+L	Malumotni chap chegara bo'ylab tekislab yozish.
	Ctrl+Z	Amalni bekor qilish.
	Ctrl+X	Belgilangan belgilarni qirqib olish.
	Ctrl+C	Belgilangan belgilarni nusxasini olish.
	Ctrl+V	Nusxasi olingan ma'lumotni kerakii joyga qo'yish.
	Ctrl+B	Belgilarni quyiq qilib yozish.
	Ctrl+N	Yangi varaq ochish.
	Ctrl+M	Matnni o’ng tomonga siqib siljitish
	Ctrl+Home	Satr boshiga o'tish
	Ctrl+End	Satr oxiriga o'tish
	Ctrl+1	Qatorlar orasidagi kenglikni 1 birlikda yozish.
	Ctrl+2	Qatorlar orasidagi kenglikni 2 birlikda yozish.
	Ctrt+5	Qatorlar orasidagi kenglikni 1.5 birlikda yozish.
	Ctrl+Shift+P	Belgilarni o'lchamini o'zgartirish.
	Ctrl+Shift+F	Belgilarni yozuv shaklini o'zgartirish.
	Ctrl+Shift+A	Belgilarni bosh xarf bilan yozish.
	Ctrl+Shift+D	Belgilarni ostiga ikki chiziq chizish.
	Ctrl+F3	Belgilangan belgilarni o'chirish.
	Сtrl+Shift+End	Bir varaq oldinga o'tish.
	Ctrl+Shift+Home	Bir satr oldinga o'tish.
	Ctrl+Insert	Belgilangan malumotni nusxasini olish.
	Сtrl+Page Up	Bir varaq yuqoriga o'tish.
	Сtrl+Page Down	Bir varaq pastga o'tish.
	Ctrl+ →	Bir so'z o'nga o'tish.
	Ctrl+ ↑	Bir so'z yuqoriga o'tish.
	Ctrl+←	Bir so'z chapga o'tish.
	Ctrl+↓	Bir so'z pastga o'tish.
	Ctrl+Shift+↑	Bir satir yuqorini belgilash.
	Ctrl+Shift+↓	Bir satr pastni belgilash.
	Ctrl+Shift+←	Bir so'z chapni belgilash.
	Ctrl+Shift+→	Bir so'z o'ngnibelgilash.
	Back space	Kursordan chap tomonda turgan belgilarni o'cherish
	Delete	Kursordan o’ng tomonda turgan belgilarni o'cherish
	Shift+Insert	Nusxasi olingan ma'lumotni belgilangan joyga qo'yish
	Shift+Page Up	Bir varaq yuqorini belgilash
	Shift+Page Down	Bir varaq pastni belgilash
	Shift+Home	Bir satr yuqorini belgilash
	Shift+End	Bir satr pastni belgilash
	Shift+Delete	Kursorda o'ngda turgan bir so'zni o'chrish
	Shift+ ←	Bir belgi chapni belgilash
	Shift+→	Bir belgi o'ngni belgilash
	Shift+↓	Bir satr pastni belgilash .
	Shift+↑	Bir satr yuqorini belgilash.
	Shift+Bask space	Bir so'z chapni o'chirish .
	↓	Kursorni bir satr pastga o'tkazish
	→	Kursorni bir belgi o'ngga otkazish.
	↑	Kursorni bir satr yuqoriga o'tkazish .
	←	Kursorni bir belgi chapga o'tkazish .
		Pusk tugmasiga kirish.
	Shift+F1	Показать фoртиравание
	Probel	Bitta joy tashlash.
	Shift+F12	Ma'lumotni xotiraga solish.
	Ctrl +F10	Ekranni katta qilish va aksincha
	Ctrl+F9	Katta qavs ochish.
	Shift+F10	Sichqonchani o'ng tugmasini buyruqlarini chiqarishi.
	Ctrl+L	Ranglar palitrasini yo qotish va aksincha .
	Ctrl+Esc	Dasturni yopish.
	Alt+F4	Dasturdan chiqish.

Mutimediali taqdimot – bugungi kunda axborot taqdim etishning yagona va eng zamonaviy shakli hisoblanadi. Bu matnli ma'lumotlar, rasmlar, slayd-shou, diktor jo‘rligidagi ovoz bilan boyitilgan, videoparcha va animatsiya, uch o‘lchamli grafika tarzidagi dasturiy ta'minot bo‘lishi mumkin. Taqdimotning ma'lumot taqdim etishning boshqa shakllaridan asosiy farqi ularning mazmunan boyitilganligi va interfaolligidir, ya'ni belgilangan shaklda o‘zgarishga moyilligi va foydalanuvchi faoliyatiga munosabatini bildirishidir. Bundan tashqari, taqdimot Sizning saytingiz kaliti ham bo‘lishi mumkin. Ya'ni Internetga chiqish imkoniyati mavjud bo‘lgan paytda sichqonchani bir martagina bosish orqali taqdimotni ko‘rib, kompaniya saytidan eng yangi ma'lumotni olish mumkin.
Multimediali texnologiyaning eng muhim xususiyati interfaolik – axborot muhiti ishlashida foydalanuvchiga ta'sir o‘tkaza olishga qodirligi hisoblanadi. So‘nggi yillar davomida ko‘plab multimediali dasturiy mahsulotlar yaratildi va yaratilmoqda: ensiklopediyalar, o‘rgatuvchi dasturlar, kompyuter taqdimotlari va boshqalar.
Kompyuter taqdimotlari (Kompyuter vositasida tayyorlangan taqdimotlar)
Ma'ruza, doklad yoki boshqa chiqishlarda odatda ko‘rgazmali namoyish etish vositasi sifatida plakatlar, qo‘llanma, laboratoriya tajribalaridan foydalaniladi. Bu maqsadda diaproyektorlar, kodoskoplar, grafik tasvirlarni ekranda namoyish etuvchi slaydlardan foydalaniladi. Kompyuter va multimediali proyektorning paydo bo‘lishi ma'ro’zachi nutqini ovoz, video va animatsiya jo‘rligida sifatli tashkil etishning barcha zaruriy jihatlarini o‘zida mujassam qilgan ko‘rgazmali materiallarni taqdimot sifatida tayyorlash va namoyish etishga imkon berdi.
Taqdimot nima uchun samarali
So‘nggi o‘n yillik dunyoda kompyuter revolyutsiyasi davri bo‘ldi. Kompyuterlar asosli ravishda hayotimizga kirib keldi. Insoniyat faoliyatining aksariyat jabhalarini kompyutersiz tasavvur qilish qiyin. Faoliyatning eng tez o‘zgaruvchan dinamik turi bo‘lgan biznes ham ushbu jarayondan chetda qolmadi. Bu holatda kompyuter bilan muloqotni osonlashtirish, uning e'tiborini tortish, qiziqtirish uchun ma'lumotingizni boshqalarga qanday qilib eng qulay va samarali tarzda yetkazish mumkinligi to‘g‘risida savol tug‘iladi. Ma'lumki, inson ma'lumotning ko‘p qismini ko‘rish (~80%) va eshitish (~15%) organlari orqali qabul qiladi (bu avvaldan aniqlangan va kino hamda televideniyeda undan samarali foydalaniladi). Multimediali texnologiyalar ushbu muhim sezgi organlarining bir vaqtda ishlashiga yordam beradi. Dinamik vizual ketma-ketlik (slayd-shou, animatsiya, video)ni ovozli tarzda namoyish etish orqali insonlarning e'tiborini ko‘proq jalb qilamiz. Shundan kelib chiqib, multimediali texnologiyalar axborotni maksimal samarali tarzda taqdim etishga imkon beradi.
Videodan farqli ravishda multimediali texnologiyalar axborotlarni boshqarishga imkon beradi, ya'ni interfaol bo‘lishi mumkin. Multimediali taqdimot ma'lumotni to‘g‘ridan to‘g‘ri qabul qilishni ta'minlaydi. Foydalanuvchi taqdim etilayotgan barcha ma'lumotlarni ko‘radi va o‘zini qiziqtirgan qismlaridan foydalana oladi. Ma'lumotni qabul qilish katta mehnat va vaqt talab qilmaydi.
Ma'lumot taqdim etishning boshqa shakllaridan farqli ravishda multimediali taqdimot bir necha o‘n minglab sahifa matn, minglab rasm va tasvirlar, bir necha soatga cho‘ziladigan audio va video yozuvlar, animatsiya va uch o‘lchamli grafikalarni o‘z ichiga olgan bo‘lishiga qaramay, ko‘paytirish xarajatlarining kamligini va saqlash muddatining o’zoqligini ta'minlaydi.
Foydali Maslahat:
Taqdimotni ishlab chiqishda, slayddagi materialning asosiy va qo'shimcha qismlarga bo'linishini hisobga olish kerak. matn yoki ob'ekt, rang, maxsus effektlar, ekranda ko'rinishi tartibi hajmini: Bosh slayd namoyish ajratilgan bo'lishi kerak, u ma'no asosiy yuk ko'tarib ketayotgan edi. Qo'shimcha materiallar slide asosiy g'oyasini ta'kidlash uchun mo'ljallangan.
Slaydning "o'qilishi" kabi bir daqiqaga alohida e'tibor bering. Turli xil narsalar uchun turli shrift o'lchamlari tavsiya etiladi. Diagrammadagi oqi 20-24, matn, to'plamlar va unvonlari, jadvaldagi ma'lumotlar - - 18-22 yaxshi nomi slayd samolardan shrift hajmini 22-28, kichik shrift va ma'lumotlar belgilaridan yozish uchun.
Sarlavha, kalit so'zlarni ta'kidlash uchun qalin yoki ifodalangan shriftdan foydalaning.
Ikkilamchi axborot va sharhlarni tayyorlash uchun - kursiv.
- bir slayd olti so'zlar - olti chiziqlar ketma-ket: moddiy o'quvchilar idrok yaxshilash uchun "olti tamoyiliga" haqida unutmang.
Barcha taqdimot slaydlarida bitta sarlavhaning harfini kiriting.
Taqdimotni xonaning har qanday masofasidan yaxshi o'qishi uchun matn ochiq shriftda yaxshiroq yoziladi. Ular Arial, Bookman Old Style, Calibri, Tahoma, Times New Roman, Verdana shriftlari bo'lishi mumkin.
Slayda juda ko'p matnli materialni olmang. Shu sababli, tinglovchilarning his-tuyg'usi diqqatni jamlashni buzadi.
POWERPOINT DASTURI
Kundalik hayotimizda biz ko’pchilik hodisalar bilan tanishamiz bular inson ongida turlicha aks etishi bilan farqlanadi. Butun borliq atrofimizni o’rab turgan olamning ongimizdagi aksi bu axborot sanaladi. Inson hamisha ko’rganlarini eslab qolishga va yoddan chiqarmaslikka harakat qiladi. Buning uchun esa u turli hil yo’llarni o’ylab topdi va rivojlantirdi. Hozirgi electron hisoblash texnikalari rivojlangan davirda buning yo’li juda osonlashib qolga. Electron qurilmalar va shu maqsadga yo’naltirilgan vositalar bunda kata yordam beradi. Aynan shunday maqsaddagi ishlar uchun ham Microsoft Office kompaniyasi Power Point dadasturini ishlab chiqargan. Bu dastur yuqorida aytib o’tganimizdek turli hil grafik ko’rinishdagi axborotlar bilan, video multimediya fayillari bilan ishlash imkoniyatini beradi. Aynan shu dastur orqali biz ofis dasturlarining boshqalarida uchramaydigan imkoniyatlarga ega bo’lamiz. Power Point dadasturi rasm va multimediya fayllari bilan ishlash imkoniyatidan tashqari ularni namoyish etishda ham katta imkoniyatlarga ega. Power Point 2013 dadasturini ishga tushirish uchun huddi boshqa ofis dasturlari singari Windows 8 muhitida ham «Пуск» menyusidan foydalaniladi.
Bundan tashqari ish stolining bo’sh joyida sichqoncha o’ng tugmasi bir marta bosiladi.
Hosil bo’lgan menyudan «Создат» bo’limi tanlanadi.

Natijada Power Point 2013ning sarlovha eskisini tanlash oynasi hosil bo’ladi. U boshqa oldingi ofis dasturlaridan farqli ravishda quydagicha ko’rinishda bo’ladi.

Hosil bo’lgan oynaning chap tomoniga e’tibor bering bu yerda dastlab yuqorida dastur nomi va foydalanuvchi joriy holatgacha foydalangan hujjatlar ro’yhati joylashadi. Oynaning asosiy qismida esa Power Point dasturining foydalanuvchiga takil etayotgan hujjat yaratiladigan dizaynlar eskizlari namoyon bo’lgan. Bulardan foydalanuvchi o’ziga maqul bo’lgan dizaynni tanlaydi va natijada Power Point dasturining quydagi ishchi sohasi namoyon bo’ladi.

Endi asosiy oynadagi elementlar bilan tanishamiz. Oynaning eng yuqori qismida dasturning nomi, joriy oyna raqami va oynani tartibga solib turish elemantlari joylashadi.

Asosiy menyu bu 9ta funksiyadan iborat menyulardan iborat.

Asosiy manyuning yordamida foydalanuvchi menyu yordamida bajariladigan barcha funksiyalarni amalga oshirish mumkin.

Ishch oynasi asosan ikki qisimdan iborat bo’ladi. Oynaning chap tomoni bu ishlanayotgan taqdimot strukturalarining nomayon bo’lishini ko’rish mumkin. O’ng tomonida esa yaratilayotgan taqdimotning joriy slaydi joylashadi.
Taqdimot sozlamalarini foydalanuvchi o’ziga moslash uchun turli imkoniyatlarga ega buning uchun foydalanuvchi buyruqlar bo’limidan bo’limi tanlanadi. Hosil bo’lgan menyudan

slaydlar sozlamalari bo’limi tanlanadi. Natijada quydagi oyna hosil bo’ladi.

Endi esa dasturning asosiy imkoniyati bo’lmish taqdimot yaratish bilan tanishsak. Taqdimot yaratishning asosida albatta slaydlardan foydalaniladi. Ular tekst, grafik, ovozli va videa malumot ko’rinishida bo;lishi mumkin. Yangi taqdimot yaratish uchun quydagi amallar ^{ketma ketligi bajariladi.}

Menyuda dasturning kerakli eskisi tanlanadi va natijada uning maketini tanlash mulaqot ynasi ochiladi. Bu oynaning chetlaridagi o’tkazish tugmalari yordamida keying yoki oldingi maketlarni ko’rish imkoniyati bor. Maketnng pastki qismi strelkalari esa maket holatini tanlaydi va o’zgartiradi. Misol uchun yuqoridagi maketning bir nechta shakli ham mavjud. Maketning rasimli ko’rinishlari ham mavjud bo’lib ular foydalanuvchi hoxishiga ko’ra almashtirilishi mumkin.

Natijada ishchi sohada tanlangan maket hosil bo’ladi. Foydalanuvchi bu buyruqni klaviaturadan “Ctrl+N” kombinatsiyasi orqali ham hosil qilishi mumkin.

Slaydlar bilan turli amallarni bajarish mumkin. Yaratilayotgan taqdimot strukturalarini o’zgartirish unga yangi slayd qo’shish va mavjud slaydlarni olib tahlash imkoniyatlari ham mavjud. Bu amallarni quydagicha bajaramiz.
Taqdimot strukturasini o’zgartirish uchun uning joylashuv o’rniga sichqoncha k’rsatgichi olib boriladi va chap tugmasi bir marta bosilib turgan holda struktura ichidagi o’zgartirishimiz kerak bo’lgan joyga olib boriladi, kerakli joyga olib kelgach tugmacha qo’yib yuboriladi, natijada ushbu slayd o’rni tanlangan joyga almashib joylashadi.
Strukturalar qatoriga yangi slayd qo’shish va mavjudlarini olib tashlash quydagi tartibda amalga oshiriladi. Slayd qo’shish- sichqoncha kursori aynan slayd qo’shish kerak bo’lgan joyga olib boriladi va kerakli slayd ustida bir marta bosiladi natijada slayd joriylashadi. So’ngra sichqoncha o’ng tugmasi bir marta bosiladi va slayd hosil qilish buyrug’I tanlanadi. Bundan tashqari slaydni «Вставка» bo’limi yordamida ham qo’shish mumkin.
Kerakli eskiz tanlangach ekranda quydagi ko’rinish hosil bo’ladi.

Kerakli tekst tanlanadi. So’ngra u slaydda aks etadi.

Huddi shunday tarzda slaydlarga diogrammalar joylashtirish ha amalga oshiriladi.
Endi esa e’tiboringizni taqdimot ko’rinish va chiqishlari, animasiyalar joylashtirishga qaratsak. Buning uchun joriy slayd tanlanadi va menyular satridan АНИМАЦИЯ bo’limi tanlanadi. Natijada oynada ushbu bo’limning menyulari paydo bo’ladi. Slayddagi effect berilishi kerak bo’lgan saxifa tanlanadi va belgilab olinadi, natijada “animatsiya” bo’limi faollashadi. Siz undan kerakli animatsiyani tanlab joylashtirish mumkin.

Bularga qo’shimcha ravishda har bir effect turiga qo’shimcha effektlar kiritish ham mumkin.

Download 1,89 Mb.

1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Download 1,89 Mb.