3-mavzu. Xotira qurilmasi, axborotlarni kiritish – chiqarish qurilmalari reja

Shinalar – operativ xotira va kontroller orasida o’zaro ma’lumot uzatish uchun xizmat 
qiladi. Shuning uchun kontroller platasi ona plata raz’emiga kiritilganda shinaga ulanadi. 
Zamonaviy kompyuterlarda 2 turdagi shinalar mavjud. 
ISA – turdagi shinalar, tezligi sustroq bo’lgan kontrollerlar uchun (klaviatura, sichqon, 
disket qurilmalari, modem tovush kartasi va boshqalar). 
RCI - turdagi shina tezligi yuqori bo’lgan qurilmalar orqali ma’lumot uzatishga xizmat 
qiladi (vinchestor, videokontroller va boshqalar). 
Kiritish-chiqarish portlari kontrollerlari kompyuterning orqa panelidagi raz’yomiga 
kabellar orqali ulanadi. Kiritish – chiqarish portlari quyidagi turlarga bo’linadi: 
- parallel ( ZE1 – ZE4), 25 uyali printer ulanadi; 
- ketma-ket ( SOM1 – SOM3 belgili) 9 va 25 bigizli sichqon, modem va boshqalar ulanadi; 
- o’yin porti , 1.5 uyali raz’yomiga djoystik ulanadi. 
2). Kompyuterning energiya bloki kompyuterning asosiy korpusidagi qurilma va 
vositalarni yetarlicha energiya bilan ta’minlovchi moslama. Uning asosiy vazifasi vositalarni 
energiya bilan ta’minlash, havo almashtirish va prosessor ichini sovutishdir.