|
30 mavzu: Gidroksi hosilalar. Spirtlar. Fenollar
|
| bet | 4/5 | | Sana | 04.09.2023 | | Hajmi | 199 Kb. | | #80212 |
Bog'liq 30 M Gidroksi hosilalar. Spirtlar. Fenollar. 6-ona-tili-2-chorak, 3-mavzu, 905, 3- mavzu..., 8-amaliy mashg\'ulot, 3-синтез серных свяжущих на основе местного сырья, десертатсия, 3 laboratoriya Jadvala redaktorlardan iqtisodiy masalalarni yechish (2), 6-laboratoriya (3), 14-Amaliy mashgulot, ADSORBSIYA, eyuf ariza namuna, falsafa2, Donayeva Bibisoira, 1234Fenollar.
Molekulasida kislorod atomi tutgan aromatik birikmalarni ikkiga bo‘lish mumkin: fenollar va aromatik spirtlarga. Fenollar kimyo sanoatida katta ahamiyatga ega.
Olish usullari:
1. Ko‘mirdan koks olish jarayonida hosil bo‘lgan smoladan fenol va o-, p-, m-krezollar ajratib olinadi:
o-krezol
fenol
m-krezol
p-krezol
2. Benzoldan olish uchun u sulfolanadi va ishqor bilan qizdiriladi:
C6H6 + H2SO4 C6H5-SO3H + NaOH C6H5OH + Na2SO3 + H2O
3. Izopropilbenzolni havo kislorodi bilan oksidlash:
4.Diazobirikmalardan olish:
Xossalari. Fenol molekulasining ON guruhi kislotali xususiyatni namoyon qiladi:
1.Fenol ishqor eritmasida oson eriydi:
ArOH + NaOH ArONa + H2O
2. Fenolyatlardan oddiy efirlar olinadi:
ArONa + RI ArOR + NaI
ArONa + (CH3O)2SO2 ArOCH3 + CH3OSO2ONa
3. Fenolyatlardan murakkab efirlar olinadi:
ArONa + CH3COClArO-CO-CH3 + NaCl
Fenol aromatik yadrosi reaksiyalari:
1. Galoidlash:
2. Sulfolash:
3.Nitrolash:
Nitrit kislota ta’siri:
Agar natriy fenolyat SO2 atmosferasida bosim ostida qizdirilsa, salitsil kislota tuzi hosil bo‘ladi:
Salitsil kislotani natriy fenolyatga CCl4 ta’sir ettirib ham olish mumkin:
Xloroform ta’sirida esa salitsil aldegidi hosil bo‘ladi (Reymer Timan):
Fenolning formaldegid bilan kondensatsiyalanishi natijasida fenol-formaldegid smolalar hosil bo‘ladi:
Ikki atomli fenollar
Pirokatexin o-dixlorbenzolni gidroliz qilib olinadi, rezorsin esa m-benzoldisulfokislotani ishqor bilan ta’sirlanishi natijasida hosil bo‘ladi. Gidroxinon esa p-benzoxinonni qaytarib olinadi. Pirokatexin va gidroxinon fotografiyada ishlatiladi.
|
| |
