• Мавзуга оид адабиётлар таҳлили.
  • Iqtisodiyot va ta'lim / 2022-yil 1-son




    Download 1.22 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet3/12
    Sana14.06.2023
    Hajmi1.22 Mb.
    #72764
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
    Bog'liq
    Joriy nazorati 1
    Iqtisodiyot va ta'lim / 2022-yil 1-son 
     35 
     
    мизда электрон банкингнинг умумий тури банк 
    ишини интернет орқали амалга ошириш, бош-
    қача сўз билан айтганда интернет банкинг бўл-
    сада электрон банкинг интернет орқали банк 
    ишини юритишдан кўра каттароқ платформа-
    дир.
    Мавзуга оид адабиётлар таҳлили. 
    Электрон банкинг атамаси турли йўллар билан 
    изоҳланиши мумкин. Энг соддаси шундан ибо-
    ратки, банк томонидан унинг мижозларига 
    компьютер, махсус телевизор, телефон, мобил 
    алоқа воситаси орқали[6], маълумот ва хизмат-
    ларнинг тақдим этилиши, масалан, молиявий 
    транзакцияларни тайёрлаш, бошқариш ва назо-
    рат қилиш мақсадида банк ва мижоз ўртасида 
    электрон боғланишидир. Интернет банкинг ми-
    жозларга банк ҳисобварақларига кириш ва банк 
    ўтказмаларини бажаришга имконият беради. 
    Интернет банкингнинг илк босқичлари тран-
    закцион онлайн банкинг деб аталган, чунки у 
    ҳисобварақларга кириш, фондларни ўтказиш, 
    молиявий хизмат ва маҳсулотларни сотиб олиш 
    каби воситаларнинг таъминотини ўз ичига ола-
    ди[14]. Кўпчилик адабиётларда интернет бан-
    кинг ва электрон банкинг битта тушунчалар си-
    фатида келтирилади. Ҳозирги кунда инернет 
    банкинг электрон банкингнинг энг муҳим 
    каналларидан бири саналади. Интернет банкинг 
    мижозларга уларнинг банкидан ва банк тран-
    закцияларини ўзида ифодаловчи ҳисобрақам-
    дан фойдаланиш имконини беради. 
    Бундан ташқари, электрон банкинг турли 
    хил учта етказиб бериш воситаларига эга: теле-
    фон, шахсий компьютер ва интернет. Масалан, 
    Elizabeth Daniel электрон банкингнинг тўртта 
    турли хил каналлари мавжудлигини айтган: РС 
    банкинг, Интернет банкинг, бошқариладиган 
    тармоқ ва телебанкинг. 
    Шуни ҳам таъкидлаб ўтиш керакки, РС 
    банкинг, Home банкинг ва Банк мижоз дастури 
    асосидаги хизмат интернет банкингдан фарқ 
    қилади. Биринчидан, интернет банкинг брау-
    зерга асосланган, РС банкинг, Home банкинг ва 
    Банк-мижоз эса мижоздан шахсий компьютери-
    га банк томонидан белгиланган дастурий таъ-
    минотни ўрнатиши зарур. Шунингдек унинг 
    ишлаш жараёни банк фаолияти жараёни билан 
    боғлиқ бўлганлиги учун унинг бир суткада 24 
    соат, бир ҳафтада 7 кун, бир йилда 365 кун 
    узлуксиз ишлашини яратиб бера олмайди, у 
    банкнинг иш вақтларига боғлиқ бўлади. Шу-
    нингдек ўрнатилаган дастурий таъминот шу 
    дастур билан ишлай оладиган ва ўрнатилган 
    комьпютер бўлишини таълаб қилади, РС бан-
    кинг, Home банкинг Intuit, Inc.нинг Quicken ва 
    Microsoft Corp.нинг “Money” каби дастурий паке-
    тини талаб қилади. Heikki Karjaluoto талқинига 
    кўра, банк фаолиятида асосий электрон таъми-
    нот канали - бу шахсий компьютер орқали кира 
    оладиган интернетдир[7]. 
    Бугунги кунда телефон банкинг, телебан-
    кинг, бошқариладиган тармоқ банк фаолиятида 
    жуда катта роль ўйнамайди. Таъминот платфор-
    масининг интернетга кабель орқали боғланма-
    ларидан кабелсиз мобил технологияларига ал-
    машиши давом этмоқда. Шунинг учун, Wah 
    электрон банкинг комьпютер экранларда бўли-
    ши шарт эмаслигини таъкидлаб ўтган[17].
    Интернет банкинг юпқа экранли мобил 
    воситалари ёки бошқа кабелсиз воситаларда 
    амалга оширилиши мумкин. Ушбу симсиз илова 
    журналлари орқали мижоз банк ҳисобварағи 
    ҳақида маълумот олиш ва ўтказмалар тарихини 
    кўра олиши, қимматли қоғозларни сотиб олиши 
    ёки сотиши учун талабнома бериши, тўловлар-
    ни амалга ошириши, банкка электрон почта 
    орқали хабар жўнатиши мумкин. 
    Электрон банкинг кўплаб ривожланган 
    малакатларда замонавий таъминот канали бў-
    либ у банк хизматлари бозорида сезиларли таъ-
    сирга эга. Nehmzow C. фикрига кўра интернет 
    банкинг молиявий хизматлар секторда анаъна-
    вий иштирокчиларга уларнинг кўплаб турли 
    хил хизматларни арзон таъминот каналларини 
    қўшиш учун имконият яратади[15]. Шунингдек, 
    у қўшимчи қилиб, интернет банкнинг анаъна-
    вий банкларнинг бозор улушига хавф солади, 
    чунки. Анаънавий банк филиаллари тармоғига 
    эга бўлишда уларнинг рақобатбардош афзал-
    ликларини йўққа чиқаради. 
    Айниқса банклар мижозларининг сони 
    ошиши ва мижозлари худудий чегарасининг 
    кенгайиши натижасида банклар филиаллари 
    сонини ошириш қўп харажатлар билан боғлиқ 
    бўлганлиги учун, мижозларига замонавий мо-
    лиявий технологиялар имкониятларидан фой-
    даланиб масофадан банк хизматларини кўрса-
    тишни талаб этади ҳамда ортиқча куч ва хара-
    жатларсиз мижозлар сонини ва худудий чега-
    расини ошириб бориш имкониятига эга бў-
    лади[11]. 

    Download 1.22 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




    Download 1.22 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Iqtisodiyot va ta'lim / 2022-yil 1-son

    Download 1.22 Mb.
    Pdf ko'rish