4-amali mashg`ulot Mavzu

Download 21.6 Kb.
bet	1/3
Sana	26.01.2023
Hajmi	21.6 Kb.
	#39540

Bog'liq
4 amaliy
CHILANGARLIK ISHLARI TEST, taqdimot Zilolaxon Malaka ishi, Икки тармоқли реактор ёрдамида тез ўзгарувчан юкламали ЭИ лар борлигида кучланишни ростлаш мумкин, 12-маъруза, EE-01-20 albom, Avtomatika, Book · January 014 citations reads 4,111 authors Some of the au, Calendar plan-Avtomatik loyihalashning zamonaviy tizimlari (5), rasshirovka elektrod 2, 9-EPTJ, Как вычислить коэффициент корреляции , Лекция-8-Корреляция.-Метод-наименьших-квадратов, File, REZINA

4-amali mashg`ulot Mavzu: Avtomatik rostlash sistemasida texnologik o`lchov vositalari ni qo`llanilishi Avtomatik rostlash – mashi-nalar, apparatlar va qurilmalarni odam ishtirokisiz boshqarib turish. Avtomatik rostlash uchun uskunaning oʻziga yoki uning tashqarisiga rostlagich oʻrnatiladi. Rostlanuvchi miqdor rostlagich yordamida oldindan be-rilgan qiymat atrofida ushlab turiladi (qarang Avtomatik rostlagich). Avtomatik rostlash texnikada qadimdan ma’lum. I. P. Polzunov va J. Uatt rostlagichlari bunga misol boʻla oladi. Har qanday avtomatik boshqarish sistemasi (ABS) ikkita asosiy qismdan iborat bo'lib, ular boshqarish obyekti va boshqarish qurilmasi deyiladi. Umumiy holda, boshqarish obyekti sifatida tirik organizmlar, insonlar jamoasi, sanoat korxonalari, alohida sexlar, agregatlar va boshqalar bo'lishi mumkin. Ushbu kursda faqat texnik obyektlar ko‘rib chiqiladi va shuning uchun boshqarish obyekti deganda boshqarilishi lozim bo‘lgan jarayonni amalga oshiradigan texnik qurilmalar tushuniladi. Obyekt sifatida soddaroq bo‘lgan boshqarish sistemasi ham ko‘rib chiqilishi mumkin. Obyekt holati, uning ishlash rejimi tashqi muhitning obyektga va boshqarish qurilmasiga ta’sirini hamda obyektning o‘zida yuz beruvchi jarayonni xarakterlovchi qator fizik kattaliklar bilan aniqlanadi. Ulardan ba’zilari ish jarayonida o'lchanadi va nazorat qilinadigan kattaliklar deyiladi, boshqalari esa o'lchanmaydi va nazorat qilinmaydigan kattaliklar deyiladi, lekin ular obyekt ishlashiga ta’sir ko‘rsatadi [ 1 — 4, 8]. Obyektga boshqarish qurilmasi orqali ishlab chiqilgan yoki inson tomonidan beriladigan ta’sir boshqaruvchi ta’sir (kattalik) deyiladi, boshqarish sistemasiga bog'liq bo‘lmagan ta'sirlar toydiruvchilar deyiladi. Toydiruvchi ta’sirlami ikkita turga bo‘lish mumkin: yuklama va xalaqitlar. Yuklama odatda obyektning boshqa o‘zgaruvchan parametrlariga, vaqtga, obyektning ish jarayoni va texnologik protsess bilan bogiiq boiadi va uni bartaraf qilib boimaydi. Xalaqitlar kutilmagan hodisalar bilan bogiiq boiadi va ulaming har qanday kamayishi obyekt ishini yaxshilaydi. ' Obyekt holatini xarakterlovchi, nazorat qilinadigan va ular orqali boshqarishni amalga oshirish mumkin boigan kattaliklar boshqariluvchi yoki rostlanuvchi kattaliklcir deyiladi. Ko‘rib o‘tilgan barcha kattaliklami obyektlami o‘rganish paytida tez tushunib olish mumkin. Masalan, elektr generatorining ishlash rejimi kuchlanish, qo‘zg‘atish toki, yuklama toki, aylanish chastotasi bilan xarakterlanadi. Bu yerda generator kuchlanishi - rostlanadigan kattalik, qo‘zg‘atish toki - boshqamvchi ta’sir, yuklama toki va aylanishlar chastotasi - tashqi ta’sirlardir. Umumiy holda boshqarish obyekti l.l,a va b - rasmlarda ko‘rsatilgan sxemalar ko‘rinishida berilishi mumkin. Bu yerda boshqaruvchi ta’sirlaming to‘plami X={xi, x2,..., xn} vektori, boshqariladigan kattaliklarining Y={y!, y2,.„, ym} vektori, nazorat qilinadigan tashqi ta’sirlar to‘plami Z={zl5 z2, ... z j vektori va nazorat qilinmaydigan tashqi ta’sirlar F={fi, f2, ... 4} vektori bilan belgilanadi. Obyektning chiqishidagi boshqariladigan kattaliklar soniga qarab, sistemalar bir oichamli va ko‘p oichamli sistemalarga boiinadi, (masalan, sinxron generator chastotasi va kuchlanishini boshqarish). Bir oichamli sistemalarda bitta boshqarish qurilmasi va boshqarish obyekti mavjud boiib, ular yagona boshqariladigan kattalikni nazorat qilishadi. Ko‘p oichamli sistemalar o‘z navbatida o‘zaro bogiiq va bogiiq boimagan boshqarish sistemalariga boiinadi. O‘zaro bogiiq boimagan boshqarish sistemasi bir nechta boshqarish qurilmasiga ega boiib, ulardan har bittasi o‘z kattaligini boshqaradi, lekin bu boshqarish qurilmalari o‘zaro bogianishga ega emas. Shu bilan birga boshqarish qurilmalarining o‘zaro bir biriga obyekt yoki manba orqali ta'siri boiishi mumkin. O‘zaro bogiangan rostlash sistemasida alohida boshqarish qurilmalari bir-birlari bilan tashqi aloqalar orqali bogiangan. Ko‘p oichamli boshqarish sistemasi tarkibiga kiruvchi alohida sistema, agar u tomondan boshqariladigan chiqish kattaligi boshqa boshqariladigan kattaliklarga bogiiq boimasa, avtonom sistema deyiladi. 1.3.2. Statsionar va nostatsionar sistemalar Barcha parametrlari vaqtga bogiiq boimagan sistema statsionar sistema deyiladi. Nostatsionar sistemaning ba’zi parametrlari vaqtga bogiiq boiib, ular vaqt bo‘yicha funksiyalar deyiladi. Bu sistemalami matematik tavsiflaganda diflferensial tenglamaning ba’zi koeffitsiyentlari vaqtga bogiiq boiadi. Statsionar sistemalardan farqli oiaroq nostatsionar sistemalaming tashqi ta'sirga reaksiyasi ushbu ta’siming qo‘yilish momentiga bogiiq boiadi. Nostatsionar sistemaning yaqqol misoli sifatida raketaning boshqarish sistemasini ko'rsatish mumkin, bu holda raketaning massasi vaqt bo‘yicha o‘zgaruvchan boiadi. 1.3.5. Chiziqli va nochiziqli avtomatik boshqarish sistemalari Chiziqli tenglamalar bilan tavsiflanishi mumkin boMgan sistema chiziqli sistema deyiladi. Teskari holda sistema nochiziqli boMadi. Sistema nochiziqli boMishi uchun uning tarkibida hech boMmaganda bitta chiziqli boMmagan zveno boMishi lozim. Chiziqli sistemalar uchun superpozitsiya prinsipi o'rinli boMadi, ya’ni sistemaning har qanday tashqi ta’sirlar kombinatsiyasiga reaksiyasi bu ta’sirlar alohida berilgandagi reaksiyalar yig‘indisiga teng boMadi. Bu prinsip yordamida chiziqli differensial tenglamalar bilan tavsiflanuvchi istalgan darajadagi avtomatik boshqarish sistemalari uchun umumiy nazariya ishlab chiqilgan. Chiziqli boMmagan sistemalar uchun superpozitsiya prinsipini qoMlab boMmaydi va nochizig‘iy differensial tenglamalaming umumiy nazariyasi ham mavjud emas. Faqatgina bir nechta ko‘rinishdagi nochizig'iy tenglamalar uchim xususiy metodlar mavjud. Tabiatdagi barcha real avtomatik boshqarish sistemalari - nochizig‘iy boTib, bu yerda mumkin bo`lgan soddalashtirish, chiziqlashtirish hisoblanadi. Ma’lumki, xalq xo’jaligini barcha sоxalaridagi texnоlоgik jarayonlarini bоshqarish mоddiy ishlab chiqarishjarayonining unumli ishlashni ta’minlashga qaratilgan. Bоshqarish texnоlоgik jarayon davоmida maqsad va samaradоrlikni turli mezоnlarini o’zida mujassamlashtirgan xоlda bоshqaruvchi tizimningdarajasiga qarab o’zgaradi.Umuman оlganda bоshqarish – kelayotgan axbоrоtni qayta ishlash bilan оlingan echimga asоslangan buyruq axbоrоtini xоsil qilishdemakdir.1-rasmda bоshqarish axbоrоt jarayoni ekanligini ko’rsatuvchi sxema keltirilgan. Download 21.6 Kb.

Download 21.6 Kb.