|
Bir jinsli og’irlik kuchi -
|
| bet | 2/3 | | Sana | 14.01.2024 | | Hajmi | 9,3 Kb. | | #137190 |
Bog'liq 4-ma’ruza. Tabiatdagi kuchlari va ularning xususiyatlari-fayllar.orgBir jinsli og’irlik kuchi - butun olam tortishish qonuniga ko’ra, tabiatdagi barcha jismlar
bir-birini tortishish xususiyatiga egadirlar. Bu qonunga binoan, Yer atrofidagi barcha jismlar
Yerning tortish kuchi ta’sir ida bo’ladi. Yerning tortish kuchi ta’sir ida hosil bo’ladigan kuch
og’irlik kuchi deyiladi va bu kuch jismlarning erkin tushish tezlanishiga bog’liqdir. Shuning
uchun bu kuchni jismlarning erkin tushish tezlanishi ta’sir ida paydo bo’luvchi kuch ham
deyiladi
,
(4.3)
m – jism massasi, g – erkin tushish tezlanishi. Tayanchda turgan yoki osilgan jismlarni Yer
tortishishi natijasida vertikal yo’nalgan og’irlik kuchi paydo bo’ladi.
Elastiklik kuchi -moddiy nuqtaning muvozanat holatidan ko’chishigaproportsional va
muvozanat holati tomon yo’nalgan bo’ladi (9 - rasm):
,
(4.4)
9- rasm. Prujinaga osilgan jismning muvozanat holatidan siljishi
bu Erda
- jismning muvozanat holatidan siljishini belgilovchi radius-vektordir,
-
jismning elastiklik xususiyatiga bog’liq bo’lgan proportsionallik koeffitsienti.
Ishqalanish kuchi- jismning boshqa jism sirtida sirpanishiga qarshilik ko’rsatadigan kuch
bo’lib, jismning sirtiga normal bo`yicha bergan bosim kuchiga tengdir.
(4.5)
k – jism sirtining holatiga bog’liq bo’lgan ishqalish koeffitsienti. R
n
– jism sirtiga normal
bo`yicha yo’nalgan bosim kuchi.
Ishqalanish kuchining tabiati quyidagilardan iborat:
*Elektromagnit tabiatiga ega bo’lgan tinchlikdagi ishqalanish kuchi, u ishqalanayotgan
sirtlar turiga bog’liq bo’ladi;
*Elektromagnit tabiatga ega bo’lgan sirpanishdagi ishqalanish kuchi. Buerda sirpanish
koeffitsienti ishqalanayotgan moddalar tabiatiga bog’liq bo’ladi;
mg
F
r
F
r
n
R
k
F
*Elektromagnit tabiatga ega bo’lgan chayqalishdagi ishqalanish kuchi, u chayqalishdagi
ishqalish koeffitsientiga bog’liq bo’ladi;
|
| |
