Davr xarajatlarining tahlili
Davr xarajatlari deyilganda— besvosita ishlab chiqarish jarayoni bilan bog’liq
bo‘lmagan xarajatlar va sarflar tushuniladi. Davr xarajatlari tarkibiga mahsulot
ishlab chiqarish tannarxiga kiritilmaydigan xo‘jalik sarflari kiritiladi.
Ularni yuzaga
chiqish shakli va o‘rniga qarab quyidagilarga ajratish mumkin:
-
sotish xarajatlari;
-
ma’muriy xarajatlar;
- boshqa umumxo‘jalik xarajatlari.
Sotish xarajatlari-- mahsulot (ish bajarish, xizmat ko‘rsatish) tannarxiga
kiritiladigan xarajatlar, mahsulot (bajarilgan ish, ko‘rsatilgan xizmatlar) ishlab
chiqarish va sotish xarajatlari tarkibi hamda moliyaviy natijalarning shakllanish
tartibi to‘g’risidagi
Nizomga muvofiq yagona tartiblashni va to‘g’ridan to‘g’ri
korxona faoliyat natijaviyligi bog’lanishi tartiblangan.
Sotish xarajatlari mahsulotlarni xaridor va buyurtmachilarga ortib
jo‘natish va sotish bilan bog’liq bo‘lgan xarajatlarni o‘z ichiga oladi.
Sotish xarajatlarini ish qaqi xarajatlari, ish haqidan ajratmalar, material
xarajatlari, asosiy vositalar va nomaterial aktivlar amortizatsiyasi, reklama
xarajatlari, ish va xizmatlar, boshqa xarajat moddalari bo‘yicha tarkiblash va
tahlil etish mumkin.
Sotish xarajatlarining qoplanishi korxonaning dastlab hisob foydasidan amalga
oshiriladi.
Ma’muriy xarajatlar qatoriga korxona boshqaruvi bilan bog’liq bo‘lgan
xarajatlar kiritiladi va ularning korxona sarflari tarkibidagi salmog’i sezilarli
ulushni tashkil etadi.
Bu bevosita rahbarlar va boshqaruv apparatining xizmati
