Sog’lom bola – avvalo sog’lom
va ahil oilaning mevasidir.
Kirish
Prezidentimiz
Islom Karimov tomonidan 2014-yil mamlakatimizda
“Sog’lom bola yili” deb e’lon qilindi. Mazkur taklif o’tgan yillar mobaynida
mamlakatimizda barkamol avlodni tarbiyalashdek ezgu ishni amalga oshirish uchun
bevosita yurtboshimiz rahnamoligida kelajagimiz egalariga ko’rsatilayotgan
g’amxo’rlik, e’tiborning
uzviy davomi borligi, yurtimiz yoshlarining hech kimdan
kam bo’lmaydigan, ma’nan va jismonan yetuk insonlar bo’lib ulg’ayishlari uchun
yaratib berilayotgan barcha imkoniyatlar yanada ko’payishi, bu boradagi sa’y-
harakatlar izchil davom etishini isbotladi.
Sog’lom bola eng avvalo oilda tug’iladi, voyaga etadi va kamol topadi. Yosh
avlodning har tomonlama mukammal qilib tarbiyalashdek mas’uliyatli vazifa ota-ona
elkasidadir. Darhaqiqat, inson shaxsining shakllantirish oiladan boshlanadi. Oila
bolaning yaxshi hayot kechirishi va rivojlanishi uchun mumkin bo’lgan
eng yahshi
muhitdir. Oila bolani ijtimoiylashtirishning eng mos omili hisoblanadi. Bundan
tashqari oila bolada himoyalanganlik hissini, o’zini baholashni, ”oilaviy bola” ichki
qarashlarini, insonlarga, mehnatga ijobiy munosabatni shakillantirishga yordam
beradi.
Oiladagi muloqot madaniyati aniqroq qilib aytadigan bo’lsak
shaxslararo
munosabatlar shu oila muhitining psixologik iqlimini belgilab beruvchi omil bo’lib
xizmat qiladi,bu esa inson shaxsining shakllanishiga bevosita ta’sirini o’tkazib turadi.
O’zbek oilsa boshqa xalqlar oilasidan ancha farq qiladi. Ko’pincha o’zbeklar bir
oilada bir nechta avlod a’zolari birga hamjihatlik bilan istiqomat qilishadi.
Anashundan kelib chiqqaqn holda unung tuzulishi murakkablashib boradi; buva va
buvi, (katta avlod vakillari), ota va ona (ikkinchi avlod vakkillari), katta va kichik
farzandlar (uchunchi bo’g’in a’zolari), nevara va evaralar (to’rtinchi
avlodga
mansublar) kabilar.
Yuqorida etirof etgan munosabatlarimiz oilada o’sib-ulg’ayayotgan farzandlarga
ularning kamolotiga o’z ta’sirini o’tkazadi.
Shaxslararo munosabatlarning negizini asosan muloqot tashkil etadi.Muloqot eng
birinchi galda o’z-o’zini bilish va boshqa insonlarning tushuna olish,ularning
psixologik xususiyatlarini to’g’ri baholay olish shu bilan birga ularning xulqi va
holatlariga nisbatan mos (adekvat)munosabat
bildira olish,har bir shaxsning
individual psixologik hususiyatlariga mos keladigan muloqot shakli, usuli va
vositalarini tanlay bilishi muloqot jarayonidagi
eng asosiy shartlardan biri
hisoblanadi. Muloqot eng avvalo insonning-inson tomonidan idrok qilinishidan
boshlanadi, unda dastlabki o’zaro baholash amalga oshadi, dastlabki hissiy-
intellektual munosabatlar shakillanadi va shundan so’ng
tegishli muloqot shakli
amalga oshiriladi. Bu jarayonda shaxs haqida ma’lumot, idrok etilayotgan odamning
hayotiy tajribasi, u yoki bu munosabat shaklini yoqtirishni yoki yoqtirmasligini
yuzaga keltiradigan bevosita emotsional munosabatlar muhim rol o’ynaydi.
