5-mavzu: Xotira turlari. Operativ xotiraning vazifasi. Kompyuterning asosiy va qo’shimcha qurilmalari, ularning turlari vazifalari

Xotira – bu Shaxsiy kompyuter (EHM)larning asosiy texnik qurilmalaridan biri bo’lib o’zida turli xil ma’lumotlarni (foto, video, document fayllar, audio, turli xil dasturlar) o’zida saqlab turuvchi qurilma hisoblanadi.

• Xotira – bu Shaxsiy kompyuter (EHM)larning asosiy texnik qurilmalaridan biri bo’lib o’zida turli xil ma’lumotlarni (foto, video, document fayllar, audio, turli xil dasturlar) o’zida saqlab turuvchi qurilma hisoblanadi.
• Xotira turlariga asosan quyidagilar kiradi:
• Doimiy xotira (HDD, HARD, VINT, Qattiq disk, жёстый диск, винчестр)
• Tezkor xotira (OЗУ, Оперативная память, DDR, RAM)
• Kesh xotira (cache memory)
• Video xotira (VGA, video card, grafik xotira)
• Bios xotira
• Virtual xotira
• Flash xotira
• Tashqi xotira ( Fleshka, chiplar, CD,DVD disklar, HARDlar)

Doimiy xotira Ushbu xotira o’z nomidan ma’lumki barcha turdagi ma’lumotlarni doimiy saqlash uchun xizmat qiladi. Doimiy xotirada ma’lumotlar hechqachon o’chib ketmaydi toki foydalanuvchi o’zi o’chirmaguncha. Doimiy xotiraning quyidagi 2 ta avlodi mavjud: ATA va SATA. Ushbu xotira avlodlari biribiridan faqat razyomlar va ulanadigan o’rnilari orqali farqlanadi

• Doimiy xotira Ushbu xotira o’z nomidan ma’lumki barcha turdagi ma’lumotlarni doimiy saqlash uchun xizmat qiladi. Doimiy xotirada ma’lumotlar hechqachon o’chib ketmaydi toki foydalanuvchi o’zi o’chirmaguncha. Doimiy xotiraning quyidagi 2 ta avlodi mavjud: ATA va SATA. Ushbu xotira avlodlari biribiridan faqat razyomlar va ulanadigan o’rnilari orqali farqlanadi
• 1-rasm. ATA Doimiy xotira 2-rasm. SATA domiy xotira

• Doimiy xotira Doimiy xotiraning quyidagi kompaniyalar ishlab chiqaradi. Seagate, Kingston, Transkend, Gigabyte, Samsung, Westrn Digital WD, Maxtor kabi kompaniyalar doimiy xotira ishlab chiqarish bilan shug’ullanadi. Bu xotiralar birbiridan quyidagicha farqlanadi.
• Read-Write yani o’qish va yozish tezligi bo’yicha
• Hajmi bo’yicha
• ATA va SATA avlod bo’yicha Ma’lumot o’tkazish tezligi ATA 1Gb/sek, SATA 5Gb/sek ~
• Elektr energiya sarfi bo’yicha birbiridan farqlanadi.
• Doimiy xotiraning yana bir turiga to’xtalib o’tamiz. Bu SSD xotira hisoblanadi. Ushbu xotira Doimiy xotira yani HDD ga nisbatan 10-100 barobar tezroq ishlaydi. Asosan mikrochiplardan tashkil topgan bo’ladi. ATA DDR 1-2-3 larda ishlatiladi. SATA esa DDR 3-4 larda ishlatiladi

• NVMe ochiq standart bo'lib, “elektr talab qilmaydigan Express xotira" uchun mo'ljallangan bo'lib, u zamonaviy SSD-larning flesh-xotirasi qodir bo'lgan o'qish/yozish tezligida ishlashiga imkon beradi. Aslini olganda, bu yondashuv SSD flesh-xotirasining eski SATA texnologiyasi orqali emas, balki bevosita PCIe interfeysi orqali ishlashiga imkon beradi.