Sprinklerli avtomatlashgan yong‘in o‘chirish qurilmalari va ularning hisobi
Sprinklerli o‘t o‘chirish qurilmalari yong‘in xavfi yuqori bo‘lgan binolarda o‘t o‘chirish va yong‘inni lokalizatsiya qilish maqsadida o‘rnatiladi. Avtomatlashgan sprinklerli o‘t o‘chirish tizimi yong‘in xavfi o‘ta yuqori bo‘lgan paxtaga ishlov berish, ip yig‘irish, fabrikalari, yonish va portlash xavfi bo‘lgan kimyoviy maxsulotlar zavodlari, yog‘ochga ishlov berish, rezina maxsulotlari tayyorlash unga ishlov berish, selluloid maxsulotlari sexlarida, shuningdek, tez yonuvchan materiallar omborlari binolari, garajlar, teatrlar, klublar va shunga o‘xshash yong‘inni tez tarqalish xavfi bo‘lgan joylarda qo‘llaniladi. Avtomatlashgan sprinklerli o‘t o‘chirish tizimi yong‘in bo‘lga hollarda avtomatik ravishda ishga tushadi va bu haqida tovushli va yorug‘lik (lampali) xabar beradi. “Sprinkler”–so‘zi “sachratuvchi”, “purkovchi” degan ma’noni anglatadi, demak o‘z-o‘zidan ko‘rinib turibdiki, bu o‘t o‘chirishda ma’lum balandlikdan suvni sachratib yong‘inni o‘chirish va uni tarqab ketishini oldini oladigan maxsus moslamadir. Sprinkler qurilmasi bilan avtomatik ishlaydigan yong‘in o‘chirish tizimi va sprinkler kallagining ichki tuzilishi 5.22-rasmlarda ko‘rsatilgan.
5.22-rasm .Yopiq suv sachratgich kallagi (sprikler)
1-rezetka, 2-ramali xalqa. 3-qulf, 4-yarim sferali shisha klapan, 5- diafragma, 6-korpus.
5.23-rasm. Avtomatlashgan yong‘in o‘chirish qurilmasining boshqaruv signal berish qismi
5.24-rasm. Maxsus azot-suv aralashmasi bilan yong‘in o‘chirish avtomatik tizimining sxemasi
Sanoat korxonalarida ichki yong‘inni o‘chirish uchun kerak bo‘ladigin suv sarfi me’yorlari
5.6 - jadval
|
Binoning
o‘tga chidamli-lik dara-
jasi
|
Ishlab chiqarish- ning yong‘inga xavflilik toifasi
|
Bino hajmi quyidagicha (ming m3) bo‘lganda bir yong‘inni o‘chirish uchun suv sarfi, l/s
| |
50-gacha
|
50 - 100
|
100 - 200
|
200 -300
|
300-400
|
400-500
|
500-600
|
600-700
|
700-800
| |
I va II
|
A, B, V
|
20
|
30
|
40
|
50
|
60
|
70
|
80
|
90
|
100
| |
I va II
|
G, D
|
10
|
15
|
20
|
25
|
30
|
35
|
40
|
45
|
50
|
Nurli va shleyfli yong‘in xabarchilari
Uzatgich radiostansiyalarda yuqori chastotalar toklari, elektr simlari, quvurlari va binoning yonayotgan qismlari bilan daxldor boshqa metall konstruksiyalardan hosil bo‘ladigan konturlarda induksiyali toklar yong‘in chiqishining sabablaridan, biri bo‘lishi mumkin (gulqog‘ozlar, yog‘och moslama, fanera va hokazo). Yuqori chastotalar induksiyali toklar kabel transheyalari va yog‘och devorli kanallarda yong‘inni chaqirishi mumkin. Bu kanallarda yonuvchi gazlar mavjud bo‘lsa, ayrim uchqunlar va hatto og‘ir oqibatlarga olib kelishi mumkin bo‘lgan portlashlar bo‘lishi ehtimoldan holi emas. Elektr aloqa korxonalarining nurli tizimlari orasida TLO– 16, TLO-30, TLO-60 (trevoga nurli optik) va boshqa yong‘in knopkali nur tizimi xabarchasi (PKIL) va PILV qo‘llovidan tarqalgan.
Aylanma tizimlardan TKOZ-50 (trevoga xalqa optik yozadigan) shleyf yong‘in xabarchilar xabarchisidan foydalanib 50 ta xabarchiga yozadigan o‘ta keng tarqalgan (5.25-rasm).
Chiroq, tutunli, issiqli bo‘lishi mumkin (xabarchilar chiroqqa, tutunga va issiqqa ta’sirchan bo‘ladi).
Qo‘lbola xabarchilar (tugmali va kodli) avvaldan shartlashilgan kodni uzatilishini ta’minlaydi, qo‘lda yoqilganda ishlaydi.
Qo‘lbola (tugmachali) – 500 С dan + 600 С havo xarorati hamda R=98% da qo‘llaniladi.
Pol darajasi yoki erdan 1,3m oraliqda xonadan tashqari 150m masofada, xona ichida bir-biridan 50m masofada o‘rnatiladi.
5.25-rasm. Nurli va shleyfli yong‘in xabarchisi tizimi
1-Qabul stansiyasi; 2-Nurlar chizig‘i; 3-Xabarchilar; 4-Shleyf.
5.26-rasm. Yong'inga qarshi belgilar va brendlari turlari11
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASINING QONUNI
|
