6-mavzu.
Iqtisodiy islohotlar, xususiy mulkchilikning shakllanishi. O`zbekistonda
bozor munosabatlarining rivojlanishi.
Reja:
1. O‘zbekiston Respublikasida bozor munosabatlarining shakllanishi, uning yo‗nalishlari,
bosqichlari va хususiyatlari.
2. Bozor munosabatlariga o‘tishning huquqiy asoslarining yaratilishi.
3. Pul islohotlarining o‘tkazilishi. Bozor infratuzilmasining shakllanishi.
4. Soliq tizimidagi islohotlar.
Tayanch so’z va iboralar:
Bozor munosabatlariga o„tish. Strategiya va yo„nalishlar.
“O‟zbek modeli”. Iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish. Barqaror o„sish sur‟atlari. Ko„p
tarmoqli iqtisodiyot. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik. Fermer xo„jaliklari. Qulay
investitsiya muhiti. Avtomobilsozlik. Bank, moliya va soliq tizimi. Tashqi iqtisodiy faoliyat.
Modernizatsiya jarayonlari. Xalq farovonligi. Ijtimoiy dasturlar. Dunyo jamoatchiligi e‟tirofi.
1. O’zbekiston Respublikasida bozor munosabatlarining shakllanishi, uning yo‘nalishlari,
bosqichlari va хususiyatlari
.
O‗zbek xalqining demokratik jamiyat qurishdan ko‗zlagan maqsadi, shu yurtda
yashaydigan barcha insonlar uchun millati, tili va dinidan qat‘i nazar, munosib hayot sharoiti
yaratib berish, rivojlangan demokratik mamlakatlardagi kabi kafolatlangan yuqori va yangi
sifatdagi turmush darajasi hamda erkinliklami ta‘minlashdan iboratdir. Bunday strategik
maqsadni amalga oshirishning iqtisodiy asosi ijtimoiy yo‗naltirilgan bozor iqtisodiyoti
hisoblanadi. Qadimlan ajdodlamiz ishlab chiqargan mahsulotlarini, tabiiy boyliklarini dunyo
bozorlariga chiqargani, mol almashganliklari bozor munosabatlari o‗zbek xalqi uchun yangilik
emasligini ko‗rsatadi. O‘zbekiston mustaqillikka erishgach, bozor munosabatlariga o‗tish uchun
imkoniyatlar eshigi ochildi. Bozor munosabatlariga asoslangan demokratik jamiyat qurishning
asosiy yo‗nalishlari O‘zbekiston Prezidenti I. Karimov tomonidan ishlab chiqilib, dunyodagi
rivojlangan mamlakatlaming yirik mutaxassislari, davlat arboblari tomonidan tan olindi.
Mazkur taraqqiyot modelini ishlab chiqishda aynan Prezident tomonidan milliy
davlatchilik asoslarini qayta tiklash va yangicha asosda shakllantirish, mamlakatni iqtisodiy
jihatdan rivojlantirish, milliy qadriyatlar va g‗urur-iftixor tuyg‗usini yuksaltirish, jamiyatni
tubdan yangilash, zamonaviy dunyoqarashga, yuksak ma‘naviyatga ega shaxsni tarbiyalash kabi
dolzarb masalalarga alohida e‘tibor qaratildi. Buning natijasida faqat iqtisodiy sohani emas, balki
davlat qurilishi, ijtimoiy va ma‘naviy jabhalari qatori jamiyat hayotining barcha sohalarini
qamrab olgani bilan jahondagi boshqa milliy modellardan farq qiladigan taraqqiyotning o‗zbek
modeliga asos solindi.
Islom Karimovning mustaqillikning dastlabki yillarda nashr etilgan asarlari va
ma‘ruzalaridayoq bozor iqtisodiyotiga o‗tishdan ko‗zlangan maqsadni aniq belgilab berdi.
Xususan, 1992-yil 2-3-iyulda XII chaqiriq O‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining X
sessiyasida qilgan nutqida Prezident ―Bozor munosabatlariga o‗tish - ko‗r-ko‗rona maqsad emas,
balki iqtisodni o‗nglash, jamiyatni yangilash yo‗li. Demokratik davlat qurmoqchi ekanmiz, eng
avval, ijtimoiy adolat prinsiplariga sodiq bo‗lib qolishimiz kerak‖... ―Agar bozor yetim-
yesirlarning, qariyalar va kambag‗al-nochor odamlaming ko‗z yoshi evaziga quriladigan bo‗lsa,
bunaqa bozoming uyi kuysin‖ degan edi. Prezident tomonidan ishlab chiqilgan ―o‗zbek modeli‖
tamoyillarining asosiy mazmuni quyidagilardan iborat:
– iqtisodning siyosatdan ustuvorligi, uning har qanday mafkuraviy tazyiqlardan xoli
bo‗lishi va o‗ziga xos ichki qonunlarga muvofiq rivojlanmog‗i kerak;
– davlat bosh islohotchi bo‘lib, u islohotlaming ustuvor yo‗nalishlarini belgilab berishi va
ularni izchillik bilan amalga oshirishi lozim;
– bozor munosabatlariga o‗tishda qonun ustuvorligi, qabul qilingan Konstitutsiya va
qonunlarga hamma amal qilishi shart;
– bozor munosabatlarini joriy etish bilan bir vaqtda aholini himoya qilishning kuchli
ijtimoiy siyosatini o‗tkazish;
– bozor iqtisodiyotiga o‗tish hech qanday sakrashlarsiz, evolyutsion yo‗l bilan
bosqichma-bosqich amalga oshirilishi zarur.
Bozor iqtisodiyotiga o‗tish davrida o‗tmish madaniyati va qadriyatlarini tiklash, yetim-
yesir, qariya va kambag‗al, kam ta‘minlangan aholi qatlamlarini himoya qilish, qoilab-
quvvatlash, kishilami ruhiy va ma‘naviy jihatdan yuksaltirish kabi vazifalar bosh maqsad qilib
qo‗yildi. Yurtboshining O‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashi X sessiyasi (1992) da qilgan
nutqida ―Bozor iqtisodiyoti deb inson ma‘naviyatini unutish gunoh bo‗ladi. Nuqul pul va foyda
ketidan quvsak-da, ammo odamlarimiz ruhan qashshoq bo‗lib qolishsa - bunday jamiyatning
hech kimga keragi yo‗q‖', deb qayd etgan edi.
Shu tariqa hayotga joriy etila boshlagan ―0‗zbek modeli‖ mamlakatda jamiyat
taraqqiyotining ustuvor yo'nalishlarini o‗zida aks ettirdi. Jamiyat taraqqiyotining ustuvor
yo‗nalishlari quyidagilardan iborat qilib belgilandi:
– iqtisodiy siyosatda dehqonchilik, umuman, qishloq xo‗jaligi yetakchi tarmoq
hisoblanadi;
– rubl amal qiladigan sharoitda iste‘mol bozorini himoya etish, davlat mustaqilligining
asosiy belgisi hisoblanadigan milliy valyutaga o‗tish;
– bozor infrastrukturasini shakllantirish, avvalo, maishiy va boshqa turdagi xizmat
ko‗rsatish hamda savdo sohasidan boshlanib, asta-sekin banklami, birjalami, auditorlik firmalari,
sug‗urta kompaniyalarini qamrab olishi;
– iqtisodni jonlantirish uchun korxonalarni xususiylashtirish ishiga jiddiy kirishish;
– iqtisodni to‗g‗ri yo‗lga solishda ishlab chiqaruvchining iste‘molchiga nisbatan
zo‗ravonligini tugatish uchun monopolizmga qarshi choralar belgilash, erkin raqobatni vujudga
keltirish uchun shart-sharoitlami yaratish.
Bozor islohotlarini amalga oshirish dasturiga ko‗ra, ustuvor vazifalar bosqichma- bosqich
hal qilinadi.
Birinchi bosqichda totalitar tuzumdan hozirgi zamon bozor munosabatlariga o‗tish
davridagi bir-biriga bog‗liq ikki vazifani bir vaqtda hal qilishga to‗g‗ri keldi: ma‘muriy
buyruqbozlik tizimining og‗ir oqibatlarini tugatib, iqtisodni barqarorlashtirish va bozor
munosabatlarining negizini shakllantirish. Bu bosqichda iqtisodiy islohotning g‗oyat muhim
yo‗nalishlari O‘zbekiston Prezidenti tomonidan belgilab berildi. Bular quyidagilar:
– o‗tish jarayonining huquqiy asoslarini shakllantirish, islohotlarning qonuniy- huquqiy
bazasini mustahkamlash va rivojlantirish;
– qishloq xo‗jaligida mulkchilikning yangi shakllarini vujudga keltirish;
– ishlab chiqarishning pasayib borishiga barham berish.
Iqtisodiy islohotlami huquqiy asoslovchi qonun-qoidalar yuridik tashkilotlar va yetuk
olimlar tomonidan tayyorlandi va jahonning yirik mutaxassislari tomonidan quvvatlanib tan
olindi. Dastlabki vaqtning o‗zida iqtisodiy munosabatlaming huquqiy negizini barpo etadigan
100 ga yaqin asosiy qonun hujjatlari qabul qilindi. Iqtisodiy islohot, tadbirkorlik va chet el
investitsiyalari bo‗yicha esa Prezident huzurida maxsus idoralararo kengash tuzildi.
Prezident Oliy Kengashning X sessiyasi (1992)da qilgan ma‘ruzasida oldinda turgan
vazifalarni amalga oshirish uchun davlatning xo‗jalik ishlariga aralashuvini kamaytirish
lozimligi xususida ―Yana takror aytaman: odamlarga, xo‗jaliklarga iqtisodiy erkinlik berish
kerak. Iqtisodiy erkinlik diyorimizda tezroq qaror topsin‖, - deb bozor munosabatlariga o‗tishdan
ko‘zlangan maqsadning mohiyatini ochib berdi. Ushbu nutqda iqtisodiy islohotlarning butun
dasturida aytib o‗tilgan eng asosiy ustuvor vazifalar bilan bir qatorda quyidagi:
– ta‘lim va madaniyatni rivojlantirish hamda isloh qilish;
– aqliy va ma‘naviy salohiyatni mustahkamlash;
– aholini ijtimoiy himoya qilish kabi ustuvor yo‗nalishlar ham aniq-ravshan ko‗rsatib
berildi.
I.A.Karimovning ―O‘zbekiston iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish yo‗lida‖ nomli
asarida O‗zbekistonda iqtisodiy islohotlami amalga oshirishning strategik maqsadlari, ustuvor
vazifalari ishlab chiqilib, strategik maqsadlar mohiyati ochib berildi:
1. Ijtimoiy yo‗naltirilgan bozor iqtisodiyotini bosqichma-bosqich shakllantirish, qudratli
va tinimsiz rivojlanib boradigan, milliy boylikning ortishini, kishilar hayoti va faoliyati uchun
zarur shart-sharoitlami ta‘minlaydigan iqtisodiy tizimni barpo etish.
2. Ko‗p tarmoqli iqtisodiyotni yaratish, insonning mulkdan mahrum bo‗lishiga barham
berish, tashabbuskorlik va uddaburonlikni butun choralar bilan rivojlantirish negizi bo‗lgan
xususiy mulkning davlat tomonidan himoya qilinishini ta‘minlash.
3. Korxonalar va fuqarolarga keng iqtisodiy erkinliklar berish, ularning xo‗jalik
faoliyatiga davlatning bevosita aralashuvidan voz kechish, iqtisodiyotni boshqarishning
ma‘muriy-buyruqbozlik usullarini bartaraf etish, iqtisodiy omillar va rag‗batlantirish
vositalaridan keng foydalanish.
4. Iqtisodiyotda moddiy, tabiiy va mehnat resurslaridan samarali foydalanishni
ta‘minlaydigan chuqur strukturaviy o‗zgarishlar qilish, raqobatbardosh mahsulotlarni ishlab
chiqarish, jahon iqtisodiy tizimiga qo‗shilib borish.
5. Odamlarning har biriga o‗z mehnatini sarflash sohasi va shakllarini mustaqil belgilash
imkonini berish, kishilarda yangicha iqtisodiy fikrlashni shakllantirish, ularning dunyoqarashini
0‗zgartirish1 lozim edi. Shuningdek, mazkur asarda mamlakatning bozor islohotlarini amalga
oshirish dasturi to‗g‗risida fikr yuritilib, dastur ustuvor vazifalami bosqichma-bosqich hal
qilinishiga asoslanishini alohida qayd etib o‗tildi.
Bozor iqtisodiyotiga o ‗tishdagi birinchi bosqichda ikki muhim vazifa:
Ma‘muriy-buyruqbozlik tizimining og‗ir oqibatlarini yengish, tanglikka barham berish,
iqtisodiyotni barqarorlashtirish va respublikaning o‗ziga xos sharoitlari va xususiyatlarini
hisobga olgan holda bozor munosabatlarining negizlarini shakllantirishni hal etishga to‗g‗ri
keldi. Mamlakat taraqqiyot yo‗lining afzalliklari o‗zbek modelida har tomonlama o‗z aksini
topgan quyidagi omillar: ijtimoiy yo‗naltirilgan bozor munosabatlariga o‗tish borasida jahondagi
rivojlangan mamlakatlarning O‘zbekiston uchun maqbul bo‗lgan tomonlari, ilg‗or tajribalari,
usul va vositalarining samarali yo‗llari belgilanib olingani; xalqning o‗ziga xos milliy
mentaliteti, milliy urf-odatlari, an‘ana va qadriyatlari, madaniy merosi to‗liq e‘tiborga
olingani;mamlakatda vujudga kelgan siyosiy-ijtimoiy, iqtisodiy shart-sharoitlar, aholining
turmush darajasi hisobga olingani islohotlami amalga oshirishda xalqning bunyodkorlik va
yaratuvchanlik kuchiga tayanildi. Shuningdek, o‗zbek modelining amaldagi muvafaqqiyatini
ta‘minlashda xalqning vatanparvarlik va fidoiylik fazilatlariga ham muhim e‘tibor qaratildi.
Bozor munosabatlariga o‗tishning asosiy shartlaridan biri mulkni davlat tasarrufidan
chiqarish va xususiylashtirishni amalga oshirish edi. Bu davlat monopoliyasi tugatilishiga,
ma‘muriy buyruqbozlik tizimining buzilishiga va bozor iqtisodiyotiga asos solinishiga, xususiy
mulkdorlar keng qatlamining shakllanishiga va xorijiy sarmoyadan foydalanib, ishlab chiqarish
samaradorligini oshirish orqali aholining turmush darajasi yaxshilanishiga xizmat qilar edi.
Mulkni xususiylashtirish va ko‗p tarmoqli iqtisodni shakllantirish 0 ‗zbekistonda o‗ziga xos yo‗l
bilan amalga oshirildi. Mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirishdan maqsad:
1) Davlat monopoliyasini tugatib, ma‘muriy buyruqbozlik tizimiga barham berish va
bozor iqtisodiyotiga asos solish;
2) Xususiy mulkdorlikning keng qatlamini shakllantirish;
3) Xorijiy sarmoyadorlarga keng yo‗l ochish, ishlab chiqarish samaradorligini oshirish
bilan birgalikda aholining turmush tarzini yuksaltirishdan iborat edi.
Xususiylashtirishning birinchi bosqichida (1992-1993-yillar) ―kichik xususiylashtirish‖
amalga oshirildi. Buning oqibatida asosan maishiy xizmat va savdo korxonalari, transport va
qurilishning kichik korxonalari, davlat sanoat va mahsulotlami qayta ishlash korxonalarining
mulk shaklini o‗zgartirdi. Bular mulkning ijara, jamoa va aksiyadorlik shakliga aylantirildi. Uy-
joylar keng miqyosda xususiylashtirilib, aholining ayrim qismiga tekin, boshqa qismiga esa
arzon narxda xususiy mulk etib berildi. Qishloq xo‗jaligida 770 kolxoz va davlat xo‗jaliklari
xususiylashtirilib, jamoa va ijara xo‗jaliklariga aylantirildi. Lekin qishloqda bu jarayon sekin
kechdi va qiyinchiliklami bartaraf etishga to‗g ‗ri keldi. Mamlakatda mulkdorlar sinfi kichik
korxonalar va xususiy tadbirkorlikni keng rivojlantirish, pul mablag‗larini omonat kassalari yoki
banklarga qo‗yish, qimmatbaho qog‗ozlarga aylantirish y o‘li bilan shakllana boshladi. Mulkni
davlat tasarrufidan chiqarish jarayonining birinchi bosqichidagi eng muhim xulosa mulkdorlar
sinfining shakllana boshlagani, xususiylashtirish mexanizmining ishlab chiqilishi, iqtisodiy
islohotlarga nisbatan odamlar ruhiyati va munosabatini o‗zgarishi bo‘ldi.
Davlat mulkini xususiylashtirishning ikkinchi bosqichi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar
Mahkamasining 1994-yil 21-yanvardagi ―Iqtisodiy islohotlarni yanada chuqurlashtirish, xususiy
mulk manfaatlarini himoya qilish va tadbirkorlikni rivojlantirishning chora-tadbirlari
to‗g‗risida‖gi qarori asosida olib borildi. Bu davrda ochiq shakldagi aksiyadorlik jamiyati qurish,
korxonalar aksiyasini chiqarish, kim oshdi savdosi orqali davlat mulkini shaxslarga sotish,
qimmatbaho qog‗ozlarni chiqarish va xususiylashtirishni yoppasiga olib borish uchun sharoit
yaratish ishlari amalga oshirildi.
1994-yil oxirigacha 54 000 korxona mulk shaklini o‗zgartirdi. Xususan, 34 % xususiy, 48
% aksiyadorlik, 16 % jamoa, 1 % ijara xo‗jaligiga aylandi. Iqtisodiy islohotlarning borishi, uning
muvaffaqiyatlari va muammolari respublika Oliy Majlisining IV sessiyasi (1995-yil dekabr)da
va Vazirlar Mahkamasining majlisida (1996-yil fevral), Prezident I.A.Karimovning nutqlarida
keng yoritildi.
Shu bois, 1995-yil mamlakatning barcha sohalarini isloh qilishda tub burilish yili deb
e‘tirof etildi. Ikkinchi bosqichda Prezident I.A.Karimovning ―O‘zbekiston iqtisodiy islohotlarni
chuqurlashtirish yo‘lida‖ (1995-yil) asarida qo‗yilgan masalalar, xususan, xususiylashtirish va
raqobatchilik muhitini shakllantirish jarayonlarini chuqurlashtirish, makroiqtisodiy barqarorlikka
erishish, milliy valyutani mustahkamlash, iqtisodiyot tarkibiy strukturasini tubdan o‘zgartirish
chora-tadbirlari amalga oshirildi. 2000-yilda xususiylashtirish davlat dasturi bo‗yicha ko‗zda
tutilgan 167 obyekt o‗rniga 374 ta obyekt xususiylashtirildi.
Ularning negizida 152 ta hissadorlik jamiyati, 103 ta xususiy korxona tashkil etildi. Shu
yili davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirishdan 14,3 milliard so‗m mablag‗ tushdi. Bu
1999-yilgi ko‗rsatkichdan 1,6 barobar ko‗pdir. 2000-yilning boshlariga kelib 87,4 foiz mulk
nodavlat, 12,6 foizi davlat mulki ko‗rinishida ish yuritmoqda edi. Respublikadagi jami 60
mingga yaqin korxonadan 50,5 mingga yaqini xususiylashtirilgan korxonalar edi. Bugungi kunda
erishilgan muvaffaqiyat va natijalarning bahosini anglab yetish, olib borilayotgan iqtisodiy
siyosatning naqadar to‗g‗ri va asosli ekanini tushunish uchun mustaqil taraqqiyotning dastlabki
pallasidagi ijtimoiy-iqtisodiy ahvolni yana bir bor esga olish o‗rinli bo‗lur edi. Bu haqda
Prezident Islom Karimovning ―O‘zbekistonning 16 yillik mustaqil taraqqiyot yo‗li‖ risolasida
batafsil bayon qilingan. Bu kitobda, jumladan, o‗tgan asming 90-yillari boshida mamlakatda bor-
yo‗g‗i o‗n-o‗n besh kunga yetadigan bug‗doy va un zaxirasi qolgan paytlar ham bo‗lib, yurt
amalda ocharchilik ostonasiga kelib qolgani, iqtisodiyotning asosan xomashyo tayyorlashga
yo‗naltirilib, bir yoqlama rivojlanish hisobidan mo‗rt va nochor holga tushib qolgani; hali yangi
milliy valyuta joriy etilmagan sharoitda iqtisodiyotning fojiali ravishda inqirozga yuz tutishi va
inflyatsiyaning keskin o‗sib ketishi; paxta yakkahokimligining ekologik va ijtimoiy vaziyatni jar
yoqasiga olib kelib qo‗ygani; ommaviy ishsizlikning kuchayib, aholi turmush darajasining
haddan tashqari pasayib ketgani kabi holatlar zudlik bilan iqtisodiy islohotlarni amalga oshirish
hamda iqtisodiyotni tubdan o‗zgartirish zarurligini ko‗rsatgani bayon etilgan. Shu bois,
jamiyatning ijtimoiy-iqtisodiy qiyofasini tubdan o‗zgartirishga qaratilgan tarkibiy islohotlar
markaziga mamlakat aholisi farovonligini ta‘minlash va eng awalo aholining oziq-ovqat
mahsulotlariga bo‗lgan ehtiyojini qondirish masalasi asosiy vazifa qilib qo‗yildi.
Statistik ma‘lumotlarga ko‗ra, 1990-yili O‗zbekistonga 454,8 ming tonna un, 183,9 ming
tonna kartoshka, 1401 ming tonna sut mahsulotlari va shu kabi hayotiy zarur tovarlarni qo‗shni
respublikalardan olib kelishga majbur bo‗lingan. Bunday holat sobiq sovet davrida yuritilgan bir
yoqlama iqtisodiy siyosatning natijasi edi. Ana shunday mahsulotlar evaziga O‘zbekistonasosan
paxta xomashyosini yetkazib berishi talab qilinar edi. Bunday siyosat, hech shubhasiz, mamlakat
iqtisodiy xavfsizligi, uning mustaqilligiga juda katta tahdid solar, milliy manfaatlarga mutlaqo
javob bermas edi.
Bunday o‗ta qaltis vaziyatni bartaraf etish maqsadida mamlakat rahbari tomonidan
aholini eng avvalo oziq-ovqat, xususan, un mahsulotlari bilan ta‘minlash vazifasi qo‗yildi.
Qishloq xo‗jaligida davom etib kelgan paxta yakkahokimligiga barham berilib, ekin
maydonlarining katta qismi don mahsulotlariga ajratildi. Agar mustaqillikka erishilgan yillarda
paxta maydonlari umumiy ekin maydonlarining 75 foizidan ko‗proq qismini tashkil etgan bo‗lsa,
keyingi davrda paxta yakkahokimligini tugatish va qishloq xo‗jalik ekinlari tarkibini
optimallashtirish chora-tadbirlari olib borilishi natijasida 2008-yilda paxta maydonlari deyarli
39,5 foizga qadar qisqartirildi. Natijada mamlakatda g‗alla importiga qaramlik barham topib, tez
orada g‗alla mustaqilligiga erishildi. Agar 1991 -yilda 4003 ming tonna miqdordagi don
mahsulotini chetdan olib kelingan bo‗lsa, mustaqillikning dastlabki olti yili ichida bu ehtiyojni
keskin ravishda 5,4 barobar qisqartirishiga erishildi. Keyinchalik esa g‗allachilik sohasini jadal
rivojlantirish hisobidan bu mahsulotga bo‗lgan ichki ehtiyojni to‗la qondirishga muvaffaq
bo‗lindi. Shu tariqa mamlakatda g‗alla ishlab chiqarish hajmi 1990-yildan 2012-yilgacha deyarli
3,5 baravardan ko‗proq o‗sdi. Mamlakatda 2000-2011-yillarda g‗allachilik bilan birga qishloq
xo‗jaligining boshqa tarmoqlarida ham tub sifat o‗zgarishlari yuz berdi. Jumladan, shu davrda
don ishlab chiqarish hajmi 3929,4 ming tonnadan 7747,1 tonnaga yoki 197,1 foizga, sabzavotlar
2644,7 ming tonnadan 6218,2 tonnaga yoki 253,1 foizga, poliz mahsulotlari 451,1 ming
tonnadan 1246,8 ming tonnaga yoki 276,4 foizga, meva 790,9 ming tonnadan 1696,4 ming
tonnaga yoki 214,5 foizga, chorvachilik mahsulotlaridan go‗sht ishlab chiqarish 501,8 ming
tonnadan 1461,4 tonnagayoki 291,2 foizga, sut 3632,5 ming tonnadan 6169,0 ming tonnaga yoki
169,8 foizga va tuxum 1254,4 million donadan 3058,8 million donaga yoki 243,8 foizga oshdi.
Bu davrda mamlakatda oziq-ovqat mahsulotlari yetishtirish va tayyorlashdek g‗oyat muhim
strategik vazifaning muvaffaqiyatli hal etilganini umumiy hajmi 706 million dollardan ortiq
bo‘lgan oziq-ovqat mahsulotlarining eksport qilingani ham isbotlab turibdi.
| 