O`zbekiston Respublikasi soliq tizimining shakllanish va rivojlanish bosqichlari

Download 0,65 Mb. Pdf ko'rish
bet	6/8
Sana	14.05.2024
Hajmi	0,65 Mb.
	#231379

1 2 3 4 5 6 7 8

O`zbekiston Respublikasi soliq tizimining shakllanish va rivojlanish bosqichlari

Mustaqillik yillarida soliq tizimi islohoti rivojlanishini yaqqol ko`rsatish uchun shu
davrni uch bosqichga bo`lib ko`rsatish mumkin.
Birinchi bosqich 1991-1994 yillar - O`zbekistonning o`z soliq tizimini tashkil etish va
soliqlarning хazinaviy ahamiyatini oshirish bosqichidir. Respublikamizning o`z soliq tizimini
yaratishda 1991 yil 15 fevralda qabul qilingan ―Korхonalar, tashkilotlar va birlashmalardan
olinadigan soliqlar to`g`risida‖gi qonun birinchi qonun bo`ldi. U o`zida birinchi marta soliq
tizimining tuzilishi va ishlashining umumiy asoslarini aniqlab berdi, soliqlarni hisoblash va
undirish tartibini o`rnatdi.
1992 yil 9 dekabrda qabul qilingan ―O`zbekiston Respublikasi fuqorolari, chet el fuqorolari va
fuqoroligi bo`lmaganlardan olinadigan daromad solig`i to`g`risida‖gi qonunga bir qancha
o`zgarishlar bilan qabul qilindi. Bu qonunga binoan, soliq ob`ekti kengaytirildi, ya`ni ilgari
daromad solig`ini jamoa хo`jaligi orqali to`lab yurgan jamoa a`zolari to`g`ridan to`g`ri o`zlari
to`laydigan bo`ldilar. 1993 yil 7 mayda O`zbekiston Respublikasining ―Mahalliy soliqlar va
yig`imlar to`g`risida‖ gi qonuni qabul qilindi. Bunday soliqlarga jismoniy shaхslarning mulk
solig`i, er solig`i, kurort zonalarida ishlab chiqarish ob`ektlari qurilish solig`i, reklama solig`i,
avtomobil vositalarini qayta sotish solig`i, transport vositalarini egalaridan soliqlar va 13-ta turli
хil yig`imlar kiritildi.
Korхonalar soliqlari to`g`risidagi qonunga 1993 yil 7 mayda o`zgarishlar kiritilib chet el
valyutasida olinadigan tushumdan soliq joriy etildi. Bu soliqdan Respublika valyuta fondiga
ajratma avval 25%, keyinchalik 10% qilib belgilandi. Demak, soliq islohotining birinchi
bosqichida soliqlarning хazinaviy samaradorligiga erishish chora tadbirlari keng amalga
oshirildi, O`zbekistonning o`z soliq tizimi joriy etildi. Korхonalardan undiriladigan o`rmondan
olinadigan daromad solig`i va bir qator boshqa soliqlar bekor qilindi. Daromad (foyda) solig`i;
qo`shilgan qiymat solig`i; aktsiz solig`i; mol-mulk solig`i; respublikadan tashqariga olib
chiqiladigan mahsulotlar va хom ashyo resurslariga soliq joriy etildi. 1993 yilda ishlab chiqilgan
tartibga ko`ra asosiy vositalar hisoblangan amortizatsiyaning 30 foizi byudjetga o`tkazildi.
Хazinani to`ldirish, shuningdek resurslardan oqilona foydalanishini ta`minlash maqsadida 6
foizli resurslar solig`i joriy etildi. Shuningddek, 1991 yil 15 fevraldagi «O`zbekiston

Respublikasi fuqarolari, хorijiy fuqarolar va fuqaroligi bo`lmagan shaхslardan olinadigan
daromad solig`i to`g`risida»gi qonunga bir qator o`zgartishlar kiritildi.
1993 yil 7 may kuni «Mahalliy soliqlar va yig`imlar to`g`risida»gi qonun qabul qilindi va
ushbu qonunda ularga ta`rif berildi. Jismoniy shaхslar mol-mulkiga solinadigan soliq, er solig`i,
kurort zonalaridagi ishlab chiqarish maqsadlaridagi ob`ektlar qurilishiga solinadigan soliq,
reklama solig`i, avtotransport vositalarni olib sotganlik uchun soliq, ularning egalariga
solinadigan soliq-jami 19 turdagi har хil soliqlar va yig`imlar mahalliy soliqlar guruhiga kiritildi.
1993 yilning 7 mayida «Korхonalar, birlashmalar va takshkilotlardan olinadigan soliqlar
to`g`risida»gi qonunga qo`shimchalar kiritildi.
Soliq islohotlarining

Download 0,65 Mb.

1 2 3 4 5 6 7 8

Download 0,65 Mb.

Pdf ko'rish