1
6-MAVZU: OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI METROLOGIK XIZMATI
Reja:
6.1. Davlat metrologik xizmati va uning tarkibi.
6.2. Davlat metrologiya xizmati organlari.
6.3. Davlat metrologiya xizmati bosh markazi.
6.4. “OʻzMMI” DK Qashqadaryo filiali.
Tayanch sozlar: qiyoslash sxemasi, davlat qiyoslovi, mahalliy qiyoslash,
qiyoshlash laboratoriyasi, qiyoslash usuli.
6.1. Davlat metrologik xizmati va uning tarkibi
Oʻlchashlar birliligini ta’minlashga yoʻnaltirilgan davlat metrologik idoralari
tarmogʻi va ularning faoliyati davlat metrologik xizmati deb nomlanadi.
Respublikada davlat metrologik xizmatini respublikaning
butun hududida xalq
xoʻjaligining metrologik ta’minoti boʻyicha yagona siyosatni olib boradigan
“Texnik jihatdan tartibga solish” agentligi boshqaradi.
Davlat metrologik xizmati, asosan tarmoqlararo metrologik muammolarni hal
etish bilan band boʻladi. U idoraviy xarakterga ega boʻlib, qonuniy va nazorat
vazifalarini bajaradi. Shu bilan birga MDH davlatlararo
metrologik xizmati
tuzilmasida quyidagi boʻlinmalar mavjud:
1. Davlat metrologik xizmati bosh markazi.
2. Davlat etalonlari bosh markazi.
3. Modda va materiallar standart namunalari bosh markazi.
4. Davlat etalonlari markazi.
5. Davlat metrologik xizmatining putur yetkazmay nazorat qilish markazi
(konstruktorlik bazasi).
6. Davlat metrologik xizmatining ishlab chiqarish bazasi.
Birinchi toʻrtta boʻlinmalar davlat metrologik institutlari tarkibida,
oxirgi
ikkita boʻlinma esa institut tarkibida ham, “Texnik jihatdan tartibga solish” agentligi
tizimining asbob-ta’mirlash va asbobsozlik zavodlari tarkibida hamdir. Davlatlararo
metrologik xizmat doirasida, shuningdek uchta maxsus quyidagi xizmatlar faoliyat
yuritadi:
- Vaqt va chastota davlat xizmati;
- Modda va materiallar standart namunalarining davlat xizmati;
- Standart ma’lumotlar davlat xizmati.
Davlat metrologik xizmatini tashkil etish,
uning vazifalari huquqi va
majburiyatlarini Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 373-sonli
qarori belgilaydi. “Texnik jihatdan tartibga solish” agentligining respublika
viloyatlarida va ba’zi sanoat shaharlarida joylashgan hududiy idoralari fizik
kattaliklar birliklari dastlabki namunalaridan ishchi oʻlchash vositalariga uzatishni
2
hamda metrologik nazoratni ta’minlaydi.
Ular shuningdek korxona va
tashkilotlarining metrologik xizmatlari faoliyatini metodik boshqaruvini amalga
oshiradi, oʻlchash holati tahlilini oʻtkazishni, xalq xoʻjaligi metrologik ta’minotining
kompleks dasturlarini ishlab chiqishni tashkil qiladi. Shunday qilib, hududiy idoralar
oʻz regioni doirasida ilmiy-texnikaviy taraqqiyotni jadallashtirishga,
ishlab
chiqarish va boshqaruvni takomillashtirishga, mahsulot sifatini yaxshilashga,
mamlakat mudofaa layoqatini mustahkamlashga yoʻnaltirilgan
metrologiya va
oʻlchash texnikasi sohasidagi yagona texnikaviy siyosatni olib borgan holda “texnik
jihatdan tartibga solish” agentligining vazifa va huquqlarini amalga oshiradi.
