|
7-bob: iqtisodiyotda monopolizmga qarshi siyosat va raqobatni rivojlantirish
|
| bet | 5/8 | | Sana | 02.06.2024 | | Hajmi | 55,76 Kb. | | #259156 |
Bog'liq IQT.SIYOSAT 7-MAVZU — копия (7)Bu sahifa navigatsiya:
- Trest
Sindikat – bir turdagi mahsulot ishlab chiqaruvchi bir necha korxonalarning birlashmasi. Bunda ishlab chiqarish vositalariga mulkchilik birlashma ishtirokchilarning o‘zida saqlanib qolgan holda, ular tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulot tashkil etilgan yagona sotish tashkiloti orqali amalga oshiriladi.Trest – ishlab chiarish vositalari va tayyor mahsulotga birgalikdagi mulkiy egalikni ta‗minlovchi ishlab chiqaruvchilarning yuridik shaxs ko‘rinishdagi birlashmasi.
Konsortsium – tadbirkorlarning yirik moliyaviy operatsiyalarini birgalikda amalga oshirish maqsadida birlashuvi (masalan, yirik miqyosi loyihalarga juda katta miqdorda va uzoq muddatli kredit berish yoki investitsiyalar qo‘yish).
Kontsern – rasmiy jihatdan mustaqil bo‘lgan, ko‘p tarmoqli korxonalar anoat, savdo, transport va bank turli soha korxonalari)ning majmuisi o‘z ichiga oluvchi birlashma. Bunda bosh tashkilotqolgan ishtirokchilar faoliyati ustidan moliyaviy nazorat olib boradi. Hozir kontsernlar keng tarqalgan tashkilotdir .
Monopoliyaning iqtisodiy taraqqiyotga ta‗sir qiluvchi ijobiy va salbiy tomoni mavjud. Uning ijobiy tomoni asosan quyidagi ikkita jihat orqali namoyon
. Monopoliya ma‗lum tarmoqlarda nisbatan samarali amal qiladi va xarajatlarning tejalishiga olib keladi .
olist bo‘lmagan, mayda, raqobatlashuvchi soha korxonalarda nisabtan
monopolistik korxonalarda ishlab chiqarishga ilmiy-texnika taraqqiyoti yutuqlarini joriy etish uchun ko‘proq rag‘bat va imkoniyat mavjud bo‘ladi .
Monopoliyaning salbiy tomoni sifatida qo‘yidagi jihatlarni ko‘rsatish mumkin: resurslarning oqilona taqsimlanmasligi; daromadlardagi tengsizlikning kuchayishi;
iqtisodiy turg‘unlik va fan-texnika taraqqiyotining sekinlashuvi;
|
4) iqtisodiyotda demokratik harakatlarning to‘sib qo‘yilishi .
Bugungi kunda deyarli barcha mamlakatlar iqtisodiyotida monopoliyalarni davlat tomonidan tartibga solish chora-tadbirlari qo‘llanilib, bu monopoliyaga qarshi siyosat deb ataladi. Davlatning monopoliyaga qarshi siyosati asosini monopoliyaga qarshi qonunchilik tashkil etadi .
|
| |
