№8 Mа’ruzа
Sun’iy sug‘oriladigan tumanlar xususiyatlari.
Rеjа:
1.
Sun’iy sug‘oriladigan tumanlarda yo‘l poyini qurish texnologik jarayonlari,
qo‘llaniladigan mashina-mexanizmlar turlari va ularni ish unumdorligi hisobi.
2.
Sun’iy sug’oriladigan hududlarda yo’l poyini qurish
3.
Sovuq haroratli kunlarda yo‘l poyini qurish. Qishda er ishlarini bajarish
xususiyatlari
Tayanch so’z va iboralar:
tog‘li hudud, tog‘ yo‘li, qoya, burg‘i, pоrtlаtish,
qor,
sel, qoya-tog‘ jinslar, zaryadli skvajina, shpur, sifat nazorati, ko’char qum, cho’l
zonasi, qumlarni shibbalash, me’yor namlik, yopishqoq grunt, suyuq bitum,
tayyorgarlik ishlari, qamish, rezina kovshli katok, èkin maydonlari, tez eruvchan
tuzlar, sho’r gruntlar, ko’tarma, mexanizmlar, er otsi suvi, yuza qatlam, greder
èlevator, laboratoriya sinovi, sun’iy sug’orish, suv kochirgich, sug’oriladigan
maydon, tu gon, kollektor, èkskavator, zovurlar, skreper, èkskavator, er otsi suvlari,
suv toskich.
Sun’iy sug‘oriladigan tumanlarda yo‘l poyini qurish texnologik jarayonlari,
qo‘llaniladigan mashina-mexanizmlar turlari va ularni ish unumdorligi hisobi
Sug’orib ishlov berish maydonlarida yo’l poyi fakat ko’tarma xolatda
bajariladi. Bunday joylarda ko’tarma gashib keltirilgan gruntlardan kuriladi. Bunday
joylardagi èkin maydonlari suv bosib, zaxlanib ketishdan saklovchi baland chellar,
zeykashlar bilan tusib qo’yiladi. Ularni va maxsus er otsi suvlarinn tutib-uzatuvchi
inshootlarni qurishdan maksad yo’l poyiga xam utski- otski suv ta’sirndan
saklashdir.
Sug’oriladigan maydonlarda kurilgan yo’lning ko’tarmasi to’g’on vazifasini
xam utaydi. Grunt to’g’on kismini tiklash baland ko’tarmani qurish uslubida
bajariladi. Yo’l poyiga
yonma-yon zovur joylashtirilsa, undan olingan gruntni
birdaniga ko’tarmaga ishlatish mumkin. Zovurlar uchun kurilgan uralar
èkskavatorlar bilan kovlanadi.
Zovurni kovlash oldinma-ketin harakatlanuvchi èkskavatorlar bilan bajarilib,
ular oraligi, ishlov berilayotgan grunt qatlami qurishni ga’minlashi lozim.
Zovurdan karama-karshi tomonga kuriladigan
suv tuskich arikcha
avtog’reyder yoki moslama urnatilgan buldozer yordamida bajariladi. Bundan
chikkan grunt ko’tarmaga joylashtiriladi.
