|
8-mavzu. To‘qimachilik tolalari va ularini ishlab chiqarish asoslari
|
bet | 3/4 | Sana | 28.10.2022 | Hajmi | 1.62 Mb. | | #28391 |
Bog'liq 8-ma\'ruza CHBM 12-20-26 21 AZAMAT. TARIXDAN SLAYD, 2 лаб, Ergashev Humoyun MI 21 6, Optik tolaning sonli aperaturasini tajriba yo\'li bilan aniqlash, Optik tolada signalning so\'nishini hisoblash, Optik aloqa tizimlarida generatorlarni qo\'llash, Optik aloqa tizimlarida regeneratorlarini qo\'llash, 10-mavzu. Global korrupsiya ijtimoiy-madaniy inqiroz oqibati. Re, 10 ma\'ruza-2, 11-Ma’ruza Qirqimlar va kesimlar O’zDSt 305 97 Reja-2, Sózlik quramınıń sózlerdiń kelip shıǵıwı sociallıq toparlar tárepinen qollanılıwı boyınsha klassifikaciyalanıwı, o0zgaruvchan-massali-jismning-xarakati (1), Integral sxemalarni loyihalash, JvViSQdp2fpsB3syYaqcQMSPBBPX44y5gEweYApZ, Gruppa tushunchasi-fayllar.orgKichik sinfi
|
Guruhi
|
Guruhchasi
|
Turlari
|
Tabiiy
|
Organik
|
O‘simliklardan
|
Urug‘idan
|
Paxta
| | | |
Poyasidan
|
Kanop, zigir, jut, penka
| | | |
Bargidan
|
Sizal, manilla, geneken
| | |
Jonivorlardan
|
Teri ustidagi jun
qatlamidan
|
Jun
| | | |
Bezlar bilan ishlab chiqarilgan
|
Tabiiy ipak
| |
Anorganik
|
Ma’danlardan
|
Tog‘ birikmalaridan
|
Toshpaxta (asbest)
| | |
Sun’iy
|
Gidratsellyuloza
|
Viskoza
| | | |
Atsetilsellyuloza
|
Atsetat
| | | |
Oqsil modda
|
Kazein
| | | | |
Zein
| | | |
Getrozanjirli
|
Poliamid
| | | |
|
Poliefir
|
Kimyoviy
|
Organik
|
Sintetik
|
|
Poliuretan
| | | | |
Poakrilonitril
| | | |
Karbozanjirli
|
Polivinilxlorid
| | | | |
Polivinilspirt
| | | | |
Poliolefenil
| |
Anorganik
|
Tosh va metall birikmalari
|
Silikatli
|
SHisha tola
| | | |
Metalli
|
Zarli iplar
|
Kimyoviy tolalar ham xuddi tabiiy tolalar kabi organik va anorganik kichik sinfiga, sun’iy va sintetik guruhlarga tasniflanadi. Sun’iy tolalar guruhi gidrotsellyulozali, atsetilsellyulozali va oqsilli kibi guruhchaga hamda viskoza, atsetat, kazein va zein kabi turlarga tasniflanadi. Sintetik tolalar guruhi ham o‘z navbatida getrozanjirli va karbozanjirli guruhchaga, undan poliamid (kapron), poliefir (lavsan), poliuretan (spandeks), poliakrilnitril (nitron), polivinilxlorid (xlorin), polivinilspirt (vinilon), poliolefinli (polietilen) kabi tola turlariga tasniflanadi. Kimyoviy tolalarning anorganik kichik sinfiga kiruvchi tolalar tosh va metall birikmalari guruhiga, silikatli va metalli guruhchaga va shishasimon va zarsimon tola kabi turlariga tasniflanadi.
Tolalarning tuzilishi ularning pishganlik darajasiga bog‘liq bo‘ladi. Pishmagan (o‘lik) paxta tolasi yassi, tasmasimon, yupqa devorli bo‘ladi va o‘rtasida keng quvuri, bo‘shlig‘i bor. Tolalar pishgan sari devorlariga sellyuloza yig‘iladi va devorlari qalinlashadi va quvuri torayadi, tolalar buramdor bo‘lib qoladi. Pishgan paxta tolalarining bo‘ylama ko‘rinishi spiralsimon buralgan yassi naychalardan iborat. Eng pishgan tolalar o‘rtasida quvuri kichik bo‘lib, tola silindrik shaklida bo‘ladi (1-rasm).
Paxta tolalari bo‘shlig‘ining bir tomoni ochiq bo‘ladi. Paxta tolasining ko‘ndalang kesimi ham pishganlik darajasiga bog‘liq. Umuman pishmagan tolalarning ko‘ndalang kesim yuzi tasma, pishmaganlarniki esa loviyasimon, pishgan tolaniki ellips va eng yaxshi pishgan tolalarniki esa doira ko‘rinishida bo‘ladi. Kimyoviy tarkibi jihatidan paxta tolasi deyarli sof sellyulozadan iborat. Pishgan paxta tolasining tarkibida 95-96 % sellyuloza va 4-5 % turli aralashmalar-moy, mum va ma’dan moddalaridan iborat. Sirtqi qatlami kutikula deb ataladi (2-rasm).
CHigitli paxtani dastlabki ishlash paxta tozalash korxonalarida bajariladi. Paxta tozalash korxonasining asosiy vazifasi qabul qilingan chigitli paxtadan, uning tabiiy xususiyatlarini saqlagan holda yuqori sifatli tola, momiq, kalta momiq va chigit ishlab chiqarishdan iborat. Paxtani dastlabki ishlash jarayonida hosil bo‘ladigan chiqindilarni qayta tozalab, tolalarni ajratib olish va urug‘li chigitlarni tozalab, dorilab ekishga tayyorlash kabi vazifalarni bajariladi.
Poya po‘stlog‘idan olinuvchi tolalar lub tolalari deb ataladi. Lub tolalari poya po‘stlog‘idan tashqari barglardan va meva qobiqlaridan olinadi.
Zig‘ir bir yillik, ko‘katsimon, unchalik baland bo‘lmagan ingichka poyali o‘simlik bo‘lib, o‘zining biologik tuzilishiga ko‘ra uch xilga bo‘linadi (3-rasm). SHu jumladan «Dolgunets» (a), «Kudryash» (b, v) va «Mejeumok» (g). Zig‘ir poyasidan olinuvchi tola yuqori yigiriluvchanlik xususiyatiga ega bo‘lib, undan turmushda ishlatiluvchi va texnikada qo‘llaniluvchi ko‘p turdagi gazlama mahsulotlari ishlab chiqariladi. Zig‘irning urug‘i esa turli xildagi bo‘yoqlar, oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarish uchun ishlatiladi.
|
| |